De soa (seksueel overdraagbare aandoening)-poliklinieken van de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en weten steeds effectiever mensen met een hoog risico op te sporen en te behandelen. In 2011 is het aantal nieuwe soa-consulten met 8% gestegen ten opzichte van 2010 tot ruim 113.000 bezoeken. Bijna 20% van de consulten vond plaats bij mannen die seks hebben met mannen (MSM (mannen die seks hebben met mannen)); 44% van de consulten vond plaats bij jongeren tot en met 25 jaar. In ruim 16.000 consulten (14%) werd één of meerdere soa gevonden, hierin is een licht stijgende trend zichtbaar over de jaren. Dit blijkt uit de nieuwe ‘Thermometer seksuele gezondheid’ van het RIVM, waarin trends staan over het voorkomen van soa en hiv (humaan immunodeficientievirus) in 2011 onder hoog-risicogroepen in Nederland.
Chlamydia en gonorroe
Het percentage consulten waarin chlamydia wordt gevonden, is al jaren zeer hoog; bij ruim 11% van alle soapolibezoekers werd in 2011 een chlamydia infectie gediagnosticeerd, bij jonge heteroseksuele bezoekers was dit zelfs 15%. Daarnaast is chlamydia ook buiten de soapolibezoekers wijd verspreid, wat de bestrijding bemoeilijkt. Ook het aantal opgespoorde gonorroe-infecties is de afgelopen jaren gestegen. Deze soa (seksueel overdraagbare aandoening) komt met name voor bij MSM (mannen die seks hebben met mannen) (8%), maar wordt nu ook steeds vaker bij heteroseksuelen gevonden. Daarnaast neemt de gevoeligheid van gonorroe voor de huidige eerste keus antibiotica af, waardoor de dreiging van resistentie toeneemt.
Syfilis, hiv (humaan immunodeficientievirus), hepatitis B&C
Syfilis, hiv en hepatitis B en hepatitis C worden veel minder vaak gevonden dan chlamydia en gonorroe en worden vooral bij MSM aangetroffen: 2% van de MSM testte positief voor syfilis, hiv, hepatitis B en/of hepatitis C. Het percentage consulten waarin syfilis wordt gevonden, vertoont al jaren een dalende trend, het percentage consulten waarin een nieuwe hiv infectie wordt gevonden blijft stabiel. Waar het aantal seksueel overgedragen hepatitis B infecties daalt (mede door vaccinatie), stijgt het aantal opgespoorde hepatitis C infecties.
Ongelijke verdeling soa-last
Nog steeds wordt bij hiv-positieve soapolibezoekers erg vaak een soa gevonden, bij 30% van de consulten in 2011, al is ook hier een licht dalende trend zichtbaar. Het vindpercentage is ook hoger bij MSM (20%), bij personen met een niet-Nederlandse etniciteit (tot 23%), en personen met een zeer lage sociaal economische status (18%).
Seksualiteitshulpverlening
In 2011 zijn ruim 15.000 seksualiteitsconsulten uitgevoerd bij jongeren in het kader van Sense, een stijging van 19% ten opzichte van 2010. De meest voorkomende gespreksthema’s waren anticonceptie (bij vrouwen) en soa (bij mannen).
Toekomst
Het actieve beleid bij hoog-risicogroepen onder het motto ‘test en behandel’ heeft ertoe geleid dat elk jaar meer soa worden opgespoord. Het hoge risicogedrag (64% van de personen die voor een soa-consult kwam, gaf aan geen condoom te hebben gebruikt bij het laatste losse contact) en het toenemende aantal opgespoorde soa vraagt om een krachtige inzet om het soa-risico terug te dringen. De overheid investeert daarom extra in seksuele gezondheid, naast de gangbare zorg via huisarts. Inzet van deze aanvullende seksualiteitshulpverlening is onder andere het verminderen van risico gedrag.