Ongeveer 80 procent van de scholen in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs geeft aan dat zij de afgelopen jaren meer aandacht aan gezonde voeding hebben besteed. Ook is het voedingsaanbod volgens de scholen verbeterd: in de kantines worden bijvoorbeeld meer gezonde producten (uit de Schijf van Vijf) aangeboden dan ongezonde, zoals snacks en frisdrank. Dit blijkt uit een onderzoek van het RIVM onder 450 scholen dat in opdracht van staatssecretaris Martin Van Rijn (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) is gedaan.

“Scholen zijn een cruciale schakel om jongeren mee te nemen in gezond gedrag. De kantines gaan de goede kant op. Dus de wil is er wel, maar het effect zou veel groter zijn als het aanbod in de automaten gezonder wordt. Dat blijft nog steeds achter, terwijl er echt goede alternatieven zijn. Meer snackgroente, minder snoep!” aldus de staatssecretaris.

Uit het onderzoek blijkt dat het aanbod in de fris- en snackautomaten duidelijk ongunstiger is dan in de kantine. Om het voedingsaanbod te verbeteren kunnen gezondere keuzes in het assortiment worden opgenomen, bijvoorbeeld door wit brood te vervangen door volkoren brood, en drinkwatervoorzieningen worden aangeboden, zoals een waterkoeler of een kraan buiten het toilet. 

Lessen

Behalve het voedingsaanbod zijn andere aspecten belangrijk voor een gezonde voedingsomgeving op school zoals aandacht voor voeding tijdens de lessen, de uitstraling van de kantine en het schoolbeleid. Bij 90 procent van de middelbare scholen en 70 procent van de mbo middelbaar beroepsonderwijs (middelbaar beroepsonderwijs)-scholen die aan dit onderzoek meededen, maakt informatie over gezonde voeding deel uit van het lesprogramma of projecten. Verder stimuleren bijna alle geraadpleegde scholen een betere voedingskeuze op school, bijvoorbeeld door gezondere producten op zichtbare plaatsen en goedkoper aan te bieden dan ongezonde. 

Afspraken

Ongeveer de helft van de scholen heeft afspraken over een gezond voedingsaanbod binnen school schriftelijk vastgelegd in beleid. Met eetfaciliteiten buiten de school, zoals een snackkar, supermarkt of snackbar, maakt minder dan 5 procent van de scholen afspraken over de verkoop van producten aan scholieren.

Programma’s 

De afgelopen jaren zijn diverse programma’s uitgevoerd om het voedingsaanbod op scholen te verbeteren. Voorbeelden zijn Programma De Gezonde Schoolkantine, de Gezonde School aanpak (inclusief het vignet Gezonde School) en het Handvest ‘Gezonder voedingsaanbod op scholen’. Scholen die aan zo’n programma deelnemen blijken een gezondere voedingsomgeving te hebben. Ze geven zelf aan dat dat, behalve door eigen initiatieven, komt door hun deelname aan een programma. 

"We zien dat het voedingsaanbod in de Nederlandse schoolkantines steeds verder verbetert. Dat is goed nieuws,” zegt Matthijs van den Berg, hoofd van de afdeling Preventie & Voeding van het RIVM. “Tegelijkertijd is er nog volop ruimte voor verbetering, want op scholen zijn vaak nog veel ongezonde producten te koop. Ook op andere aspecten van een gezonde voedingsomgeving, zoals het vastleggen in schoolbeleid en de aandacht tijdens de lessen, is nog winst te behalen."

Online vragenlijst

Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)). In totaal hebben 361 vestigingen van scholen in het voortgezet onderwijs en 88 vestigingen van het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) een online-vragenlijst ingevuld.