Binnenlandse signalen

Griep in Nederland

Figuur 1. Percentage positieve monsters, incidentie en aangetoonde virussen in de IAZ-surveillance, Nederland, week 40 2015 – week 6 2016

Veel Legionella-meldingen in januari

Er zijn 31 meldingen van legionellose met een eerste ziektedag in januari 2016 gemeld in Osiris. Dat is het hoogste aantal meldingen ooit gemeld in januari. De afgelopen 10 jaar waren er tussen de 9 en 22 meldingen (gemiddeld 15) in de maand januari. Bij 18 meldingen werd de infectie waarschijnlijk opgelopen in Nederland, 4 in buitenland en bij 9 is de informatie nog onbekend. De meldingen komen van 16 verschillende GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en. Bronopsporing is nog niet voor alle meldingen compleet, maar er zijn vooralsnog geen aanwijzingen voor een gemeenschappelijke bron. Het hogere aantal meldingen zou kunnen samenhangen met de recordwarme decembermaand en de relatief natte januarimaand. (Bron: Osiris)

Weinig rotavirus in de Virologische Weekstaten

In de eerste weken van 2016 was het aantal meldingen van rotavirus in de Virologische Weekstaten veel lager dan gebruikelijk (Figuur 2). In 2014 was het aantal rotavirus-meldingen ook laag. Toen werd gespeculeerd dat door de lage incidentie van dat jaar en door het ontbreken van een structureel rotavirusvaccinatieaanbod waarschijnlijk een relatief groot deel van de kinderen onder de 2 jaar vatbaar zou zijn voor rotavirusinfecties, wat zou kunnen leiden tot een hogere incidentie in de opvolgende jaren. In 2015 werd echter een gebruikelijk aantal meldingen van rotavirusinfecties gedaan. In januari van dit jaar waren er vooralsnog weinig meldingen van rotavirusinfecties, ondanks het feit dat er niet programmatisch gevaccineerd wordt tegen rotavirus. Uit recent onderzoek door het RIVM blijkt dat het aantal vatbare personen en een relatief lage buitentemperatuur determinanten zijn van het rotavirustransmissiepotentieel en dat er mogelijk ook nog andere determinanten zijn. Het is moeilijk te voorspellen hoe het huidige rotavirusinfectie-seizoen zal verlopen. Het zou kunnen dat het in 2016 later begint. (Bron: Virologische Weekstaten)

Figuur 2. Aantal rotavirusmeldingen in de Virologisch Weekstaten in Nederland over de periode 2011 – 2016

Zikavirus in Zuid- en Midden-Amerika

Autochtone transmissie van van zikavirus is vastgesteld op Bonaire en Aruba. In Nederland zijn tot op heden 24 patiënten met een zikavirusinfectie bevestigd; de patiënten werden gediagnosticeerd na terugkomst van een bezoek aan Suriname of Aruba. Het zikavirus circuleert sinds februari 2015 in delen van Zuid- en Midden-Amerika (Figuur 3). De Pan Americain Health Organization (PAHO Pan American Health Organization (Pan American Health Organization)) heeft in totaal 2.048 bevestigde en 118.208 vermoedelijke patiënten met zikavirusinfecties gerapporteerd in Amerika in de periode 2015-12 februari 2016. Recent publiceerde The New England Journal of Medicine een casusbeschrijving, waarbij zikavirus was aangetoond in de hersenen van een foetus met micro-cefalie. De moeder had tijdens de zwangerschap klachten passend bij een zikavirus-infectie. Deze casus, in combinatie met andere vergelijkbare gedocumenteerde casussen, zou er op kunnen wijzen dat een transplacentaire zikavirus-infectie inderdaad microcefalie kan veroorzaken. Verder onderzoek is noodzakelijk om aan te tonen of en in welke mate er een causaal verband is tussen zikavirusinfectie en microcefalie. Andere oorzaken van de gerapporteerde toename van microcefalie kunnen nog niet worden uitgesloten. Een mogelijk verband tussen zikavirusinfectie en Guillain-Barré Syndroom wordt momenteel ook onderzocht. Het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM heeft naar aanleiding van een ECDC European Centre for Disease Prevention and Control (European Centre for Disease Prevention and Control) Rapid Risk Assessment over zikavirus, het reisadvies naar gebieden waar zikavirus voorkomt aangepast. Zwangere vrouwen, en vrouwen die zwanger willen worden, worden uit voorzorg geadviseerd om met een arts de noodzaak van een reis naar deze gebieden te overleggen en uitstel te overwegen. (Bronnen: RIVM, ECDC-RRA Rapid Risk Assessment (Rapid Risk Assessment), ECDC, EWRS early warning response system (early warning response system), NEJM The New England Journal of Medicine (The New England Journal of Medicine), MMWR Morbidity and Mortality Weekly Report (Morbidity and Mortality Weekly Report), PAHO, WHO World Health Organization (World Health Organization))

Figuur 3. Landen met patiënten met een bevestigde zikavirusinfectie in de afgelopen 2 maanden, 17 februari 2016

Buitenlandse signalen

Nieuwe ebolapatiënten in Sierra Leone

Na op 7 november 2015 door de WHO ebolavrij te zijn verklaard, rapporteerde Sierra Leone 2 nieuwe ebolapatiënten. Postmortaal onderzoek op lichaamsmateriaal van een 22-jarige vrouw testte positief op 14 januari. Op 12 januari was zij overleden in district Tonkolili en zonder voorzorgsmaatregelen begraven. Hoe deze vrouw geïnfecteerd is geraakt, is nog onbekend. De 2 weken voorafgaand aan haar dood reisde ze door meerdere districten in Sierra Leone, terwijl ze klachten had passend bij een ebola-infectie. Circa 150 contacten, waar-onder 50 hoogrisicocontacten zijn inmiddels geïdentificeerd. Op 20 januari werd een tweede ebolapatiënt uit het Tonkolilidistrict gerapporteerd. Het ging om de 38-jarige tante en verzorgster van de op 12 januari overleden vrouw. De patiënte is in isolatie geplaatst en is nog steeds onder behandeling in Freetown. Het opnieuw voorkomen van ebolapatiënten in ebolavrij verklaard gebied komt niet onverwacht en benadrukt het belang van verhoogde surveillance na een ebolavrijverklaring. Deze nieuwe infecties kunnen onder andere het gevolg zijn van virus dat langere tijd aanwezig blijft in patiënten die van een ebola-infectie zijn hersteld. Guinea werd op 29 december 2015 ebolavrij verklaard; Liberia op
14 januari 2016. (Bronnen: ECDC, WHO, ProMed Program for Monitoring Emerging Diseases (Program for Monitoring Emerging Diseases))
 

Uitbraak van gele koorts in Angola

De gezondheidsautoriteiten van Angola berichtten over 99 vermoedelijke patiënten met gele koorts in Viana, een buitenwijk van de hoofdstad Luanda. Bij 26 van de 99 patiënten kon de besmetting worden bevestigd. Acht patiënten zouden zijn overleden. De eerste patiënt werd gemeld op 5 december 2015 en was iemand uit Eritrea. De lokale autoriteiten bereiden een vaccinatiecampagne voor. Reizigers uit Nederland naar Angola worden, conform de richtlijnen van de Landelijke Coördinatie Reizigers-advisering (LCR Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering)) geadviseerd om de adviezen over gelekoortsvaccinatie goed op te volgen; voor reizigers naar Angola is deze vaccinatie verplicht. (Bronnen: ProMed, LCR)
 

Mazelen in vluchtelingenkampen Frankrijk

Artsen zonder Grenzen meldde een uitbraak van mazelen in een vluchtelingenkamp in Calais, Frankrijk. Daarnaast zijn in een vluchtelingenkamp in het nabijgelegen Duinkerke enkele mazelenverdachte patiënten gerapporteerd. Artsen zonder Grenzen heeft in samenwerking met de Franse overheid een vaccinatiecampagne uitgevoerd. Er is sprake van een toegenomen risico op uitbraken van infectieziekten onder asielzoekers in Europa vanwege grote drukte op de opvanglocaties. (Bronnen: ECDC-RT Real Time (Real Time), Ministerie van volksgezondheid Frankrijk)
 

Auteur

D. Nijsten, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven

Correspondentie

Daniëlle.Nijsten@rivm.nl