In september 2016 heeft het RIVM in China een workshop gehouden over de aanpak van antibioticaresistentie. Het belangrijkste doel was samenwerken en kennis delen. Als rode draad door het bezoek liep de one health-gedachte: wat doen wetenschap, (publieke) gezondheidszorg, veehouderij en de overheid om antibioticaresistentie bij mensen, dieren en milieu in kaart te brengen ? Voor het eerst zijn de betrokken partijen bij elkaar gekomen.

Al ruim tien jaar onderhoudt het RIVM banden met China om de problematiek van antibioticaresistentie aan te pakken. Samenwerken, van elkaar leren en een goed surveillance-systeem opzetten zijn de belangrijkste ingrediënten. Het RIVM heeft bijvoorbeeld geholpen om het surveillancenetwerk waar ze over beschikten naar een nationaal niveau tillen. Eenvoudig is het niet om in zo’n groot land inzicht te krijgen waar zich welke resistente bacteriën bevinden. Maar de bereidheid in China om zich hiervoor in te spannen is groot. Het is in 2015 in korte tijd gelukt om 1200 laboratoria van ziekenhuizen deel te laten nemen. Door de schaal waarop dit gebeurt zijn deze ervaringen voor ons heel interessant.

Van kennis naar praktijk

In China is de kennis over antibioticaresistentie en surveillance de afgelopen jaren sterk toegenomen. Zeker op academisch niveau is deze kennis heel hoog, met een hoog aantal wetenschappelijke publicaties. De volgende stap is om die kennis om te zetten naar maatregelen in de praktijk om antibioticaresistentie te beheersen. Daarvoor is het belangrijk om duidelijk te maken dat surveillance meer is dan alleen maar data verzamelen. Het gaat erom te laten zien dat de vergaarde informatie  gebruikt kan worden om gerichte maatregelen te nemen.

Tijdens de workshop is gedemonstreerd hoe we in Nederland werken en denken. Technische kennis is belangrijk voor een goede kwaliteit van de data. Daarnaast heeft het RIVM toegelicht hoe het in Nederland is georganiseerd om een uitbraak tegen te gaan of te bestrijden: van inventarisatie naar opschalen en desgewenst maatregelen. Speciale aandacht ging uit naar bijzonder resistente bacteriën (BRMO bijzonder resistente micro-organismen (bijzonder resistente micro-organismen)’s). De organisatiestructuur om deze te bestrijden wordt in Nederland ontwikkeld, en daar kan China ook weer van leren.

Wat eraan vooraf ging:
Sinds  2005 is een memorandum of understanding gesloten tussen Nederland en China: daarin werd gestimuleerd om samen te werken en kennis en ervaringen uit te wisselen. Het memorandum omvat meerdere gezondheidsthema’s, waarvan infectieziekten er een was, met antibioticaresistentie in het bijzonder. Sindsdien hebben met enige regelmatig over en weer bezoeken plaatsgevonden. Telkens werden bepaalde thema’s onder de aandacht gebracht en is van elkaars ervaringen geleerd.

China heeft in augustus 2016 een nationaal actieplan opgesteld om de komende jaren antibioticaresistentie terug te dringen. Doel ervan is onder andere het bestaande surveillancesysteem naar resistente bacteriën te optimaliseren, zowel in de veeteelt als in de gezondheidszorg. Andere aandachtspunten zijn preventie en het belang van een juist voorschrijfbeleid van ziekenhuizen, artsen een veeartsen.