Voor het maken van een afweging van gezondheidswinst en gezondheidsrisico is het noodzakelijk dat er voldoende wetenschappelijk bewijs is voor de mee te wegen gezondheidseffecten.
De evaluatie van de bewijslast
verschilt per wetenschapsgebied. De evaluatie wordt bemoeilijkt
door het feit dat aan de ene kant de aanwezigheid van
gezondheidswinst aangetoond moet worden en aan de andere kant de
afwezigheid van gezondheidsrisico.
Gunstige gezondheidseffecten
Ongunstige
gezondheidseffecten
Rol
van onderzoekers
Gunstige gezondheidseffecten
Gezondheidswinst wordt
veelal gemeten als een verlaging van de kans op gezondheidsverlies.
Dit gebeurt in zogenaamde observationele studies en
soms in interventiestudies. De relatie met een
voedingsmiddel of –component moet overtuigend of heel aannemelijk
aangetoond zijn, bij mensen. Daarvoor worden criteria gehanteerd
zoals beschreven door de WHO (World Health Organization)1
of het
WCRF en AICR (World Cancer Research Fund en Association for International Cancer Research)2. Het aantonen
van gezondheidswinst, zowel uitstel of afstel van ziekte als een
acute verbetering in functie of welbevinden, heeft recent meer
aandacht gekregen door het in werking treden van de
claimsverordening, uitgevoerd door de EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit).
Terug
Ongunstige gezondheidseffecten
Bij de evaluatie van het
gezondheidsrisico komt
de informatie over mogelijk schadelijk effecten en de dosering
waarbij deze effecten optreden vaak uit dierstudies.
Op grond van deze studies wordt ingeschat tot welke hoeveelheid de
stof gedurende het leven dagelijks oraal kan worden opgenomen
zonder schadelijke gevolgen voor de gezondheid (de
ADI).
Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de dosis die tot het meest
gevoelige effect leidt en een veiligheidsmarge op deze dosis.
Hierdoor is vaak niet precies duidelijk welke effecten bij mensen
zouden optreden bij hoge doses, maar kan wel redelijkerwijs worden
verondersteld dat er bij de doses die mensen consumeren geen
gezondheidsrisico’s optreden. In sommige gevallen is ook informatie
over gezondheidsrisico’s beschikbaar uit studies in mensen.
Terug
Rol van onderzoekers
In het algemeen geldt dat onderzoekers veel (meer)
aandacht moeten besteden aan het presenteren van hun gegevens. Het
is erg belangrijk in benefit-riskbeoordeling om te weten dat
bepaalde blootstellingen en bepaalde gezondheidseffecten bij elkaar
horen (dosis-respons informatie, zie bij kwantitatieve
karakterisering).
Terug
Andere informatiebronnen
1 WHO, 2003. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases: report of a joint WHO/FAO (World Health Organization/Food and Agriculture organization) expert consultation. WHO, Geneva. Chapter 5: Population nutrient intake goals for preventing diet-related chronic diseases. 5.1.2 Strength of evidence.
2 WCRF/AICR, 2007. Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. AICR, Washington DC, p. Chapter 3: Judging the evidence.