Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker start bij het selecteren van personen die in aanmerking komen voor een uitnodiging. Het bevolkingsonderzoek eindigt bij het informeren van de deelnemers over de uitslag. Deelnemers die, op basis van de uitslag, nadere diagnostiek en eventueel behandeling nodig hebben, worden verwezen naar de reguliere zorg. Het bevolkingsonderzoek en de aansluitende zorg zijn samen het primair proces.

Selecteren

Bevolkingsonderzoek Nederland selecteert personen die op basis van hun leeftijd in aanmerking komen voor een uitnodiging, op basis van gegevens uit de Basis Registratie Personen (BRP Basisregistratie personen (Basisregistratie personen)). Personen die zich hebben afgemeld of die op basis van een eerder resultaat niet in aanmerking komen, worden niet geselecteerd. Personen met een transgender achtergrond of een X/O geslachtsregistratie met een baarmoeder kunnen ook deelnemen door zich eenmalig bij Bevolkingsonderzoek Nederland aan te melden.

Uitnodigen

De uitnodigingen voor het bevolkingsonderzoek worden verstuurd door Bevolkingsonderzoek Nederland, volgens een vastgesteld uitnodigingsschema. Personen die in aanmerking komen voor een uitnodiging, ontvangen deze rond hun verjaardag samen met de uitnodigingsfolder. Het maakt voor de uitnodiging niet uit of iemand HPV humaan papillomavirus (humaan papillomavirus)-gevaccineerd is.

Daarnaast zijn er andere brieven en uitnodigingen:

  • 30-jarigen krijgen 6 weken voor de eerste uitnodiging een vooraankondiging van de uitnodiging. Daarna krijgen zij een specifieke uitnodigingsbrief. Deze bevat een zelfafnameset.
  • Personen die niet hebben gereageerd op de uitnodiging, ontvangen na 12 weken een herinneringsbrief. Daarbij zit ook een zelfafnameset.
  • Bij uitstel in verband met zwangerschap ontvangt de genodigde 6 weken na de bevalling een nieuwe uitnodigingsbrief. 

Screenen

Genodigden kiezen zelf of zij meedoen. Meedoen kan op twee manieren: thuis met de zelfafnameset of met een uitstrijkje bij de huisartspraktijk.

Het screeningsonderzoek middels uitstrijkje start als de genodigde een afspraak maakt bij de huisartspraktijk voor het maken van een uitstrijkje. Het uitstrijkje wordt in één van de drie screeningslaboratoria getest op de aanwezigheid van hrHPV hoog risico Humaan papillomavirus (hoog risico Humaan papillomavirus)(hoog risico Humaan papillomavirus). Als HPV gevonden wordt, dan vindt direct een cytologische beoordeling plaats om te bepalen of er ook afwijkende cellen zijn. Dat gebeurt op datzelfde uitstrijkje in hetzelfde laboratorium.

Het screeningsonderzoek middels zelfafname start bij het aanvragen van de zelfafnameset bij Bevolkingsonderzoek Nederland. Genodigden van 30 jaar en mensen van 35-60 jaar die niet hebben gereageerd op de uitnodigingen, ontvangen de zelfafnameset automatisch. Met de zelfafnameset kunnen zij zelf vaginaal materiaal afnemen en het per post naar het laboratorium sturen. De zelfafnameset wordt getest op hrHPV. Als de deelnemer HPV-positief test, is alsnog een uitstrijkje nodig voor een cytologische beoordeling.

Informeren

Bij een uitstrijkje krijgen zowel de huisarts als de deelnemer informatie over de uitslag en het bijbehorende advies. De huisarts krijgt geen informatie over de uitslag van een zelfafnameset.

De deelnemer ontvangt de uitslag van het uitstrijkje of de zelfafnameset van Bevolkingsonderzoek Nederland. Als iemand de zelfafnameset heeft gebruikt en er is HPV aangetroffen, dan staat in de uitslagbrief dat die persoon een uitstrijkje moet laten maken.

De uitslagbrief is meteen een uitnodiging voor een uitstrijkje na positieve zelfafnameset of voor een controle-uitstrijkje. De brief bevat daarvoor ook de benodigde stickers. HPV-positieve deelnemers krijgen bij de uitslagbrief ook de uitslagfolder.

Bij een HPV-positieve uitslag met afwijkende cellen (pap3a2 of hoger), probeert de huisarts de deelnemer te informeren voordat deze de uitslagbief ontvangt.

Verwijzen

HPV-positieve deelnemers bij wie cytologische afwijkingen zijn gevonden, ontvangen het advies zich verder te laten onderzoeken bij de gynaecoloog. Zij krijgen hiervoor een verwijzing van de huisarts, volgens een vastgesteld verwijsschema. Het onderzoek bij de gynaecoloog maakt geen deel uit van het bevolkingsonderzoek.