English Abstract This document reviews the latest state of knowledge
concerning the etiology, determinants and possibilities for prevention by
intervention on life-style factors for arthrosis. Both primary, secondary
and tertiary prevention are covered. Arthrosis is the most prevalent
disease of the musculoskeletal system. It is most common in the elderly and
especially in women. The diagnosis is based on complaints, physical
examination, laboratory results and X-ray photos. Symptoms are pain,
stiffness and limitation in movement, but not everybody has these symptoms.
The etiology of arthrosis is not very well known. There are several
hypotheses. The most accepted hypothesis states that the process of
arthrosis begins in the cartilage. Knowledge on the course of arthrosis is
also limited. The life-style factors physical activity and smoking are
related to the occurrence and/or course of arthrosis. Smoking seems to
decrease the risk of the occurrence of arthrosis. The results of the
studies are still inconsistent. Studies about the relation between physical
activity and arthrosis looked at effects on the occurrence as well as on the
course. It was thought that 'normal' physical activity increases the risk
of arthrosis. There becomes more and more evidence that this is not true.
Physical activity in the form of physiotherapy is used in the treatment of
arthrosis, because it helps to keep the joints flexible. There is not much
known about the etiology and course of arthrosis. Research on these subject
should be stimulated. Primary prevention through intervention on life style
factors is not very promising. At the moment early detection is most
important in secondary prevention. Screening is not yet possible.
Physiotherapy is very important in the treatment. Studies on the
effectiveness of physiotherapy and possibilities for therapy in groups
should be stimulated.
Rapport in het kort
Chronische ziekten komen steeds frequenter in onze
samenleving voor. Dit is deels toe te schrijven aan een verschuiving van
acute ziekten naar chronische ziekten, maar ook de toenemende vergrijzing
speelt hierbij een rol. Door de snelle toename van wetenschappelijke kennis
van chronische ziekten ontstaat bij het beleid een groeiende behoefte aan
actuele overzichten over de ontwikkelingen in kennis van chronische ziekten.
In het rapport dat voor u ligt is de stand van zaken weergegeven met
betrekking tot de etiologie, determinanten en mogelijkheden voor preventie
van artrose door middel van interventie op leefstijlfactoren. Er wordt
zowel aandacht besteed aan mogelijkheden voor primaire, secundaire en
tertiaire preventie. Artrose, ook wel ten onrechte gewrichtsslijtage
genoemd, is de meest voorkomende aandoening van het bewegingsapparaat.
Artrose komt vooral voor bij ouderen en dan vooral bij vrouwen. Ondanks de
verschillende pogingen om criteria op te stellen voor de diagnose van
artrose is er op dit moment nog geen criterium dat door het merendeel van de
medische wereld wordt geaccepteerd. De diagnose van artrose wordt gesteld
aan de hand van klachten van de patient, lichamelijk onderzoek,
laboratoriumonderzoek en rontgenfoto's. De etiologie van artrose is nog
grotendeels onbekend. Verschillende hypotheses zijn geopperd. De op dit
moment meest geaccepteerde hypothese stelt dat het proces waardoor artrose
ontstaat begint in het kraakbeen. Het beloop van artrose, behalve bij
artrose van de heup, is onvoorspelbaar en kan sterk varieren in ernst. Van
de leefstijlfactoren worden vooral lichamelijke activiteit en roken in
verband gebracht met het ontstaan en/of beloop van artrose. Roken lijkt het
risico op het ontstaan van artrose te verlagen. De resultaten van de
verschillende onderzoeken zijn echter niet eenduidig. Tevens is er nog geen
mogelijk verklarend mechanisme voor de relatie tussen roken en artrose.
Lichamelijke activiteit heeft zowel een effect op het ontstaan als op het
beloop, al lopen deze effecten in verschillende richting. Er zijn
hypotheses dat lichamelijke activiteit het risico op het ontstaan van
artrose verhoogt. Er komen echter steeds meer aanwijzingen dat regelmatig
hardlopen het risico op het ontstaan van artrose niet verhoogt.
Lichamelijke activiteit onder deskundige begeleiding heeft een gunstig
effect op het beloop. Het doel is beperkingen te voorkomen. De
effectiviteit van interventies gericht op lichaamsbeweging is echter nog
niet bewezen. In het algemeen is kennis over de etiologie en het beloop van
artrose nog onvoldoende. Stimulering van onderzoek hiernaar kan
mogelijkheden voor zowel primaire, secundaire als tertiaire preventie
dichterbij brengen. Voor primaire preventie van artrose door interventie op
leefstijlfactoren is bevordering van 'verstandig' bewegen, beginnend in het
basisonderwijs, een aangrijpingspunt. Bij secundaire preventie is vooral
alerte symptoomherkenning van belang omdat dan functiebeperkingen nog zoveel
mogelijk kunnen worden voorkomen. Screening is nog niet mogelijk. In het
niet-medicamenteuze deel van de behandeling is fysiotherapie een belangrijk
onderdeel. De effectiviteit is echter nog weinig in interventieonderzoeken
bestudeerd, evenmin als de soort, duur en intensiteit van de oefeningen.
Ook de mogelijkheden voor groepsoefentherapie zijn nog onvoldoende
onderzocht. Stimulering van dit onderzoek wordt
aanbevolen.
