English Abstract This report, representing the sixth in the Soil Quality
Monitoring programme series, Nematodefauna, describes the nematodes found in
the mineral soil of 20 dairy-cattle farms located on grasslands with river
clay, 19 dairy-cattle farms on grasslands with marine clay and 17 market
gardens on sandy and clay soils. On average, 4400 nematodes per 100 g soil
were found on grasslands with river clay and 4600 per 100 g soil on
grasslands with marine clay. These numbers are lower than the farmlands
examined earlier (1995, 1997b), with only the market gardens showing the
lowest number, an average of 2100 nematodes per 100 g soil. Dairy-cattle
farms on sandy soils sampled earlier (1995) showed higher numbers of
bacterivores and lower numbers of plant feeders with an increasing
concentration of phosphate. Both categories of dairy-cattle farms have low
concentrations of phosphate; they showed low numbers of bacterivores and
high numbers of plant feeders. While the market gardens with high
concentrations of phosphate showed high numbers of bacterivores and low
numbers of plant feeders. The different indices, especially the Maturity
Index (MI), suggest extensive land use for both the dairy-cattle farms on
river clay and sea clay, and intensive land use for the market
gardens.
Rapport in het kort
Dit rapport is het zesde en laatste bodembiologisch
rapport van de eerste meetnetronde binnen het Landelijk Meetnet
Bodemkwaliteit (periode 1993 - 1997). Het geeft een beschrijving van de
nematodenfauna gevonden binnen de drie categoriekn MVH
(melkveehouderijbedrijven) op rivierklei, MVH op zeeklei en
tuinbouwbedrijven op zand en klei. Hiervoor zijn in 1996 20 locaties MVH op
rivierklei bemonsterd en in 1997 19 locaties MVH op zeeklei en 17
tuinbouwbedrijven op zand en klei. De MVH op rivierklei laten een gemiddeld
fosfaatgehalte van 28 mgP2O5/100 gram grond zien, wat het laagste gehalte is
van de bemonsterde categoriekn in het LMB. De tuinbouwbedrijven daarentegen
scoren met gemiddeld 77 mgP2O5/100 gram grond als hoogste van alle
categoriekn. Met een gemiddelde van 41 mgP2O5/100 gram grond liggen de MVH
op zeeklei op hetzelfde niveau als de MVH-extensief op zand en MVH op veen.
De nematodendichtheden van de MVH op rivierklei en zeeklei zijn met
respectievelijk 4400 en 4600 nematoden per 100 gram grond lager dan die van
de eerder bemonsterde MVH. De tuinbouwbedrijven komen echter met een
gemiddelde van 2100 nematoden per 100 gram grond daar nog onder te liggen.
Met name de Rhabditidae (4enrichment opportunists4) zijn indicatoren voor
een verrijkte (bemeste) bodem. Bij het onderzoek naar de
melkveehouderijbedrijven op zandgrond werd een significante relatie gevonden
van het relatieve aandeel aan bacterie-eters met het fosfaatgehalte. Vooral
de Rhabditidae namen toe met de intensiteit van de bedrijfsvoering. De MVH
op rivierklei en zeeklei hebben echter een gemiddeld percentueel aandeel aan
Rhabditidae van respectievelijk 5.5% en 9.7%. Dit is nog lager dan die van
de MVH op zand en veen. De tuinbouw komt met gemiddeld 32.0% dicht bij het
niveau van de intensieve MVH. Dezelfde overeenkomst met extensief
grondgebruik is bij de MVH op rivierklei en zeeklei zichtbaar door een laag
aandeel aan bacterie-eters en een hoog aandeel aan planteneters. De
tuinbouwbedrijven laten daarentegen een hoog aandeel aan bacterie-eters en
een laag aandeel aan planteneters zien. Deze door bacterie-gedomineerde
afbraakroutes wijzen op intensief grondgebruik. Ook de diverse berekende
indices met name de Maturity Index (MI) zijn vergelijkbaar met een extensief
grondgebruik van de MVH op rivierklei en zeeklei en een intensief
grondgebruik van de tuinbouw.