De huidige gezondheidszorg is niet meer denkbaar zonder het gebruik van ICT (Informatie- en communicatietechnologie). De manieren waarop ICT wordt toegepast, worden in een zeer hoog tempo uitgebreid. Steeds vaker gebruiken zorginstellingen elektronische patiënt/cliënt-dossiers en elektronische gegevensuitwisseling. De aansluiting op het Landelijk Schakelpunt (LSP (landelijk schakelpunt)) groeit en het gebruik van patiënten- en cliëntenportalen stijgt. Ook het risicobewustzijn is toegenomen. Dat blijkt uit een inventariserend onderzoek van het RIVM naar gebruik van ICT in de zorg.
Met de term ‘zorg-ICT (Informatie- en communicatietechnologie)’ worden alle ICT-applicaties bedoeld die direct betrekking hebben op het primaire zorgproces. Daar vallen ook elektronische patiënten/cliënten-dossiers (EPD (Elektronisch patiëntendossier)'s en ECD (Elektronisch cli?ntendossier)'s) onder, maar niet administratieve, logistieke of financiële systemen. Het RIVM heeft in opdracht van IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) twee onderzoeken uitgevoerd op het gebied van ICT in de zorg: een inventarisatie van het gebruik van ICT door instellingen in 8 zorgsectoren en een literatuuronderzoek naar de invloed van digitalisering in de zorg op de patiëntveiligheid.
Inventarisatie gebruik zorg-ICT
Voor het inventariserend onderzoek is in de eerste helft van 2015 een enquête gehouden onder instellingen uit 8 zorgsectoren. In verband met de snelle ontwikkelingen op dit gebied werd in de loop van 2016 met behulp van de koepelorganisaties van de sectoren gekeken of er inmiddels duidelijke veranderingen waren opgetreden ten opzichte van de resultaten van de enquête. Daarbij werd een toenemende trend in de mate van digitalisering in de sectoren geconstateerd. De resultaten vormen een uitgangspunt van waaruit de dialoog over dit onderwerp kan plaatsvinden met de zorgsectoren. Door per sector te kijken naar het gebruik en beheer van patiënt-gerelateerde zorg-ICT en daaraan gekoppelde data kunnen door het veld waar nodig verbeteringen worden doorgevoerd.
Patiëntveiligheid
Daarnaast voerde het RIVM een literatuuronderzoek uit naar de invloed van digitalisering in de zorg op de patiëntveiligheid. Voor dit onderzoek is recente literatuur uit de periode 2015-2016 onderzocht. Uit dit onderzoek blijkt dat digitalisering van patiëntgegevens in de zorg, en in het bijzonder het EPD, voordelen kan opleveren die kunnen leiden tot een toename in patiëntveiligheid. Het wetenschappelijke bewijs hiervoor is echter nog gering. Ook blijkt dat er uitdagingen zijn die geadresseerd moeten worden om deze voordelen daadwerkelijk te benutten. Het succes van de digitalisering is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van het EPD, de wijze van implementatie van het EPD in de organisatie en de rol van de gezondheidszorgprofessionals hierbij.
De verkregen resultaten van beide onderzoeken bieden IGZ aanknopingspunten voor de uitwerking van het toezicht op het gebruik van ICT in de zorg.