In Nederland voert het RIVM een klinische en milieu-surveillance uit om de circulatie van het poliovirus en andere enterovirussen uit te sluiten of juist te op te sporen. Erwin Duizer, hoofd van Nationaal Poliolaboratorium, en Kimberley Benschop, enterovirusspecialist, publiceerden onlangs hun resultaten van 10 jaar surveillance in Nederland in Applied and Environmental Microbiology.

Rioolsurveillance

In Nederland komt het poliovirus niet meer voor. Kinderen krijgen vanaf de leeftijd van twee maanden een inenting tegen polio. Daarmee is het grootste deel van de bevolking beschermd tegen deze ziekte. Het is desondanks belangrijk om te blijven controleren op de aanwezigheid van het poliovirus. In de zogenoemde ‘bible belt’ wonen namelijk veel mensen die niet gevaccineerd zijn tegen polio. Juist in gemeentes binnen dit gebied monitort het RIVM of het poliovirus aanwezig is. Dit gebeurt door in deze gemeentes regelmatig rioolmonsters te onderzoeken op het poliovirus. Wanneer het virus namelijk vroeg wordt ontdekt, kunnen direct maatregelen genomen worden om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.

In onderstaande video lichten Benschop en Duizer toe hoe de monstername verloopt en op welke manier de monsters bij het RIVM onderzocht worden.

Op zoek naar het poliovirus NL

(Beeldtitel: Polio surveillance. Beeldtekst: Zoeken naar een bijna uitgestorven virus.)

ERWIN DUIZER: Om de aanwezigheid van poliovirussen in Nederland uit te sluiten, doen we op het RIVM twee typen van surveillance.
De ene is de klinische surveillance waarin wij de poepjes van zieke mensen onderzoeken op de aanwezigheid van polio- of enterovirussen.
De andere is de environmental surveillance, daarin kijken we naar rioolwater.
Wij kijken heel gericht naar poliovirussen omdat het poliovirus natuurlijk een groot probleem kan zijn.
En wij hebben in Nederland nog een risicogroep een risicogroep in de Biblebelt.
Daar zijn minder mensen gevaccineerd en daar moeten we dus extra op letten.
KIMBERLEY BENSCHOP: De klinische surveillance daar richten we ons op laboratoria die diagnostiek doen.
Als zij een monster positief vinden en dan is het met name een feces-monster dan sturen ze dit op naar ons.
Wij karakteriseren het om te kijken of het een poliovirus is of een aan polio verwant virus.
En we kijken naar beide virussen want aan polio verwante virussen kunnen ook ernstige symptomen veroorzaken.
En het is belangrijk dat we die virussen ook monitoren.
DUIZER: Poliovirussen en alle enterovirussen zijn typisch virussen die maar in een klein deel van de infecties echt tot ernstige ziekte leiden.
Maar in het riool zijn er misschien al honderd mensen omheen die het poliovirus uitscheiden en die dus gedetecteerd kunnen worden.
Op die manier kun je dus het virus detecteren voordat er ziektegevallen zijn, en dan zou je al maatregelen kunnen nemen.
Wat je doet, is: je schept met een emmertje aan een touwtje wat water uit een put dat gaan wij vervolgens op het laboratorium concentreren.
En vervolgens gaan wij met klassieke virologische methoden, zoals viruskweek en hele nieuwe methoden, zoals RT-PCR en in de toekomst ook next generation sequencing ga je kijken wat er precies in dat rioolmonster zit.

(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het beeld wordt lichtblauw met wit. Beeldtekst: Meer informatie? www.rivm.nl/polio. Een productie van RIVM. Copyright 2017. De zorg voor morgen begint vandaag.)

RUSTIGE MUZIEK

This video is also available with english subtitles:

Op zoek naar het poliovirus ENG

(On-screen title: Polio surveillance. On-screen text: The search for an almost extinct virus. Erwin Duizer:)

TRANQUIL MUSIC

(To exclude the presence of polio viruses, the RIVM does two types of surveillance. In clinical surveillance, we examine sick people's stools for polio and enteroviruses. In environmental surveillance, we examine sewage.)

(We look specifically for polio, as it may cause great problems, and in the Netherlands there's still a risk group in the Bible Belt. Here, fewer people are vaccinated, so this calls for special attention.)

(Kimberley Benschop:)

(On the clinical side, we concentrate on laboratory diagnostics. If they find a positive faeces sample, it's submitted to us. We determine whether it's a polio virus or a polio-related virus. We look at both, as the latter can cause severe symptoms, too. It's important to monitor those viruses, as well.)

(Polio and enteroviruses are typically viruses of which only a few will cause severe disease. There may be 100 people living near the sewer who excrete the virus, so it can be detected. In this manner, we can detect the virus before disease breaks out and subsequently take measures.)

(We actually scoop up some water from a well and pour it into a container, which we concentrate in a laboratory. With classical virological methods, like cultivation, and very new methods, like real-time PCR and next generation sequencing, we have a look at what's in the sewage sample.)

(The Dutch coat of arms, next to: National Institute for Public Health and the Environment. Ministry of Health, Welfare and Sport. The screen turns light blue and white. On-screen text: More information? www.rivm.nl/polio. A production of RIVM. Copyright 2017. Committed to health and sustainability.)

THE TRANQUIL MUSIC CONTINUES AND THEN FADES AWAY