Met regelmaat ontvangt het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb Centre for Infectious Disease Control (Centre for Infectious Disease Control)) van het RIVM de vraag of gezondheidszorgmedewerkers uit bepaalde beroepsgroepen die drager zijn van hepatitis B, een risico vormen voor hun patiënten. Zijn zijn 'riscovormers'? Hepatitis B is een infectieziekte die zowel seksueel als via bloed-bloedcontact overdraagbaar is. Door de transmissie via bloed-bloedcontact hebben werkers in de gezondheidszorg ook een grotere kans om zelf de infectie op te lopen dan de algemene bevolking, zij zijn ook 'risicolopers'.

content

Auteur(s): T. Oomen

Infectieziekten Bulletin, jaargang 24, nummer 2, febuari 2013

Wat is een risicovormer?

Een risicovormer is een gezondheidszorgwerker met een actieve hepatitis B-virus (HBV hepatitis B virus (hepatitis B virus)) infectie die door het uitvoeren van 'risicohandelingen' in zijn/haar werk, patiënten kan besmetten. In deze groep risicovormers kunnen bijvoorbeeld thoraxchirurgen, orthopeden en tandartsen zitten, maar ook verloskundigen, orthodontisten, mondhygiënisten, orthodontieassistenten, tandartsassistenten en bepaalde gespecialiseerde verpleegkundigen. Omdat zij risicohandelingen uitvoeren worden aan risicovormers extra eisen gesteld. Hun viral load moet regelmatig gecontroleerd worden en laag zijn.

Wat zijn risicohandelingen?

Risicohandelingen zijn die handelingen waarbij de kans op bloed-bloedcontact tussen gezondheidszorgwerker en patiënt groot is. Het zijn de handelingen waarbij de gezondheidswerker niet direct op zijn eigen (gehandschoende) handen kan kijken omdat die in het lichaam van een patiënt zijn en daar per ongeluk in contact kunnen komen met scherpe instrumenten, naalden of scherpe weefseldelen (bijvoorbeeld botpunten of gebitselementen).

Wat doet de Commissie Preventie Iatrogene Hepatitis B

In 1999 besmette een Nederlandse chirurg patiënten met het hepatitis-B-virus . Dat was de aanleiding voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ Inspectie voor de Gezondheidszorg (Inspectie voor de Gezondheidszorg)) om de commissie Preventie Iatrogene Hepatitis B te installeren. Deze casus was niet uniek. Ook in het buitenland werden dit soort cases beschreven. De commissie Preventie Iatrogene Hepatitis B adviseert op basis van de viral load van betrokken risicovormer over het al dan niet voortzetten van zijn/haar werkzaamheden. Ook heeft de commissie een algemene richtlijn opgesteld over het voorkomen van besmettingen door risicovormers, waarbij de veiligheid van patiënten voorop staat. Deze richtlijn is in december 2012 geactualiseerd.(1)

Hoe zit het nu met mondhygiënisten, tandartsassistenten en ambulanceverpleegkundigen?

De commissie geeft in haar richtlijn bewust geen opsomming van alle denkbare beroepsgroepen en risicohandelingen waarbij hepatitis B kan worden overgedragen. Een dergelijke opsomming is nooit compleet en kan niet snel in spelen op nieuwe ontwikkelingen binnen beroepsgroepen. Mondhygiënisten, tandartsassistentes of ambulanceverpleegkundigen kunnen risicovormers zijn maar alleen als zij risicovolle werkzaamheden uitvoeren. In feite is het de verantwoordelijkheid van elke gezondheidswerker die tevens hepatitis B-drager is, om eventueel met de instelling en de bedrijfsarts, te bepalen of hij/zij risicohandelingen verricht of gaat verrichten en daarmee dus ook risicovormer is.

Ik denk dat ik risicovormer ben, wat nu?

Iedere gezondheidszorgmedewerker die risicovolle handelingen verricht, of wil gaan verrichten, en drager is van HBV, is een risicovormer en dient gemeld te worden bij de Commissie Preventie Iatrogene Hepatitis B. Zelfstandig werkende gezondheidswerkers die risicovormer zijn, zijn zelf verantwoordelijk voor het melden van een HBV-infectie bij hun patiënten. Als de gezondheidswerker die risicovormer is in een instelling werkt, is het melden een gedeelde verantwoordelijkheid van hem/haar zelf en de instelling. De melding kan verricht worden door de betrokken gezondheidswerker of door de bedrijfsarts, deskundige infectiepreventie, arts-microbioloog, hepatoloog, internist-infectioloog of vertrouwensarts.

Auteur

T. Oomen, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven

Correspondentie

T. Oomen | ton.oomen@rivm.nl 

Literatuur

  1. Landelijke richtlijn preventie transmissie van hepatitis B van medisch personeel naar patiënten
    http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:53526&type=org&disposition…