Samenvatting

De bestaande normstelling voor bodemverontreiniging is een geschikt instrument om aan te geven wanneer gezondheidsrisico's verwaarloosbaar zijn. De benadering is echter ongeschikt om de omvang van eventuele schadelijke gezondheidseffecten als gevolg van bodemverontreiniging kwantitatief te schatten. Dit kan gewenst zijn voor het onderbouwen van beleidsbeslissingen ten aanzien van bodemverontreinigingen waarmee de leefomgeving kan worden verbeterd, voor het beantwoorden van vragen over de (volks)gezondheid na calamiteiten, of voor het evalueren van bodemsaneringen. Het RIVM heeft geinventariseerd welke mogelijkheden er op dit moment zijn om gezondheidseffecten van een bodemverontreiniging te kunnen kwantificeren. Hieruit zijn de volgende drie aanbevelingen voortgekomen, waarvan de laatste twee ook bruikbaar zijn voor vragen over de impact van andere 'stressoren' dan bodemverontreiniging op de gezondheid. Ten eerste is inzicht in de aard en omvang van bodemverontreiniging nodig, wat van veel locaties waarvan wordt vermoed dat de bodem is verontreinigd niet bekend is. Op lokaal niveau dient een bodemonderzoek zich te richten op kwantitatieve metingen van de verontreiniging. Voor grotere gebieden kan gebruik gemaakt worden van (bestaande) modellen waarmee de aard en omvang van bodemverontreiniging kan worden geschat. Een voorwaarde daarvoor is dat gegevens worden bijgehouden en dat informatie over contaminantconcentraties wordt toegevoegd. Ten tweede is het nodig goed in te schatten aan welke hoeveelheid van een stof mensen worden blootgesteld en wat de variabiliteit in blootstelling tussen mensen is. Dat kan bijvoorbeeld door de berekening van de blootstelling te baseren op de activiteiten die een (virtuele) groep mensen op een bepaalde verontreinigde locatie verrichten. Daarnaast kunnen de huidige blootstellingsberekeningen worden verfijnd met concrete metingen in contactmedia (huisstof, gewas, lucht, drinkwater), zodat er minder aannames nodig zijn. Ook kan het soms nuttig zijn metingen bij mensen te doen (bijvoorbeeld lood in bloed of cadmium in urine) om een beter beeld te krijgen van de mate van blootstelling aan de stof. Ten derde is een vertaling nodig van de blootstelling aan een stof naar het mogelijke effect ervan op de gezondheid. Het is daarbij belangrijk de relatie tussen een blootstelling en een biologisch relevant effect vast te stellen, en tevens een beeld wordt verkregen van de variabiliteit van de tolerantie ten aanzien van de stressor.