English Abstract Since chronic diseases are becoming more prevalent in
our society, there is a growing need for state-of-the-art reviews of
developments in the knowledge of etiology, determinants and prevention of
chronic diseases. This report is about Parkinson's disease. It is focused
on the epidemiology of Parkinson's disease in the Netherlands, the etiology
and determinants of the disease and possibilities of primary, secondary or
tertiary prevention, especially in relation to life-style. In the
Netherlands it is estimated that there are about 13.500 to 35.000 persons
with Parkinson's disease and that every year 1.700 new cases of Parkinson's
disease are diagnosed. These estimates are based on registration in general
practice. In a population sample of elderly persons (55+) there appeared to
be 11 per 1.000 men (95%-confidence interval 7-16) and 15 per 1.000 women
(95%-confidence interval 11-19), which means 15.300 men and 26.300 women
with Parkinson's disease. It makes Parkinson's disease one of the more
common diseases in the elderly. A variety of factors contribute to the
development of Parkinson's disease. These factors include combinations of
genetic predisposition, aging and environment, and could vary between
persons. To date the results of genetic research are inconclusive. So,
many investigators postulate an important role for environmental factors in
the development of Parkinson's disease. Proposals for specific putative
environmental factors include viruses, metals and toxins. Smoking has often
been reported to be less common in Parkinson's disease, and this has also
been proposed to relate to its etiology. However, the cause of Parkinson's
disease is unknown. Also there is not much knowledge of life-style as a
cause of Parkinson's disease. Physical exercise and food constituents such
as vitamin E might have a protective effect, but more research is still
needed.Primary and secondary preventive measures aimed at life-style
factors are hard to formulate. Tertiary prevention might be possible
because physical exercise or speech therapy could prevent complications such
as falling and swallowing the wrong way. The several possibilities still
have to be examined on effectiveness and efficiency. More research on this
topic is recommended.
Rapport in het kort
Gezien de gestegen prevalentie van chronische ziekten
in Nederland is er een toegenomen behoefte aan overzichten over de nieuwste
ontwikkelingen in de kennis. Het voor u liggende rapport geeft een
overzicht van de huidige kennis over een aantal aspecten van de ziekte van
Parkinson. Nadruk ligt daarbij op de epidemiologie van de ziekte van
Parkinson in Nederland, de etiologie van het ziektebeeld en de mogelijkheden
voor preventie door interventie op leefstijlfactoren. De ziekte van
Parkinson is een chronische ziekte waaraan naar schatting op basis van
registratie in de huisartspraktijk tussen de 13.500 en 35.000 personen
lijden. De huisarts registreert jaarlijks ongeveer 1.700 nieuwe gevallen
van de ziekte van Parkinson. De eerste resultaten van een
bevolkingsonderzoek in Nederland onder personen van 55 jaar en ouder tonen
een prevalentie van 11 per 1.000 mannen (95%-betrouwbaarheidsinterval 7-16)
en 15 per 1.000 vrouwen (95%-betrouwbaarheidsinterval 11-19), hetgeen
overeenkomt met 15.300 mannen en 26.300 vrouwen. De ziekte van Parkinson
is daarmee een regelmatig voorkomende ziekte onder ouderen. De ziekte van
Parkinson wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren zoals
genetische aanleg, veroudering, en omgeving. Het huidige onderzoek geeft
geen eenduidige aanwijzing over een genetische etiologie. Aan
omgevingsfactoren in de vorm van een virus, metalen of andere toxische
stoffen wordt in combinatie met veroudering een belangrijke rol toegekend.
Over de invloed van leefstijlfactoren op het ontstaan van de ziekte van
Parkinson is nog niet veel (met zekerheid) bekend. Associaties met roken,
voeding (vitamine E) en lichamelijke activiteit worden onderzocht. Veel
onderzoek speelt zich op biologisch niveau af waar ook de belangrijkste
aangrijpingspunten voor therapeutisch ingrijpen zijn gelegen. De oorzaak
van de ziekte van Parkinson is vooralsnog onbekend. Screening op grote
schaal lijkt, gelet op de criteria van Wilson en Jungner, momenteel niet
zinvol. Hoewel ervan wordt uitgegaan dat de ziekte van Parkinson een
pre-klinisch stadium heeft en er, zij het nog niet op grote schaal
toepasbare, redelijk betrouwbare screeningsinstrumenten voorhanden zijn, is
het arsenaal aan therapeutische mogelijkheden momenteel nog te smal om
screening aan de bevolking aan te bieden. Het is dan ook moeilijk om
algemene maatregelen op het niveau van primaire of secundaire preventie aan
te bevelen. Wat betreft tertiaire preventie gericht op leefstijlfactoren
lijken fysiotherapie en logopedie zinvol. Complicaties als vallen en
slikstoornissen kunnen erdoor worden voorkomen en het welzijn van de patient
wordt erdoor vergroot. De verschillende vormen van in aanmerking komende
fysiotherapie dienen echter nog op doeltreffendheid en doelmatigheid
getoetst te worden. Een gerichte onderzoeksinspanning om dit te realiseren
kan worden aanbevolen.