English Abstract Iterative proportional fitting (IPF) is a calibration
technique for estimating cell frequencies of a matrix (contingency table)
using known marginals (row and column totals of the matrix) based on data
source A, and an initial estimation of the cell frequencies based on data
source B under the condition that known marginals are reproduced. IPF is a
commonly used procedure in statistical modelling, such as loglinear models
of contingency tables. It is also used in simulation models to match
different known partial interactions between variables (and therefore its
marginals) of contingency tables. If, for instance, the relationship
between the variables A * B (houses and households) and B * C (households
and incomes) are known, a new contingency three-dimensional table A * B * C
can be estimated given the condition that A * B and B * C are
reproduced.
Rapport in het kort
Iteratief proportioneel fitten (IPF), ook wel rassen of
ritsen genoemd, is een schattingsmethodiek om in een matrix (kruistabel) de
onbekende celfrequenties te schatten op basis van enerzijds bekende
randtotalen van de matrix (rijtotaal en kolomtotaal) op basis van een
databron A en anderzijds een schatting van de kans op een celfrequentie op
basis van databron B onder de voorwaarde dat de rij- en kolomtotalen worden
gereproduceerd. De IPF is een veelgebruikte calibratietechniek in
statistische modellen, zoals loglineaire modellen van kruistabellen en
simulatiemodellen die op basis van deelkennis over relaties tussen minimaal
twee variabelen complexere samenhangen schatten zonder dat geweld wordt
gedaan aan deze deelkennis. Indien de samenhang tussen de variabelenparen A
* B, zoals woningtype en leeftijdsgroepen en B * C, zoals leeftijdsgroepen
en inkomens, bekend zijn, dan kan IPF zorgdragen voor A * B * C. De
methodiek is toegepast in het kader van de ondersteuning voor de Vijfde Nota
Ruimtelijke Ordening. De verwachte ruimtelijke spreiding van de
uitbreidingsvraag van woningen is op een lager ruimtelijk schaalniveau
gealloceerd met behulp van de Ruimtescanner. Het resultaat is een
landsdekkende kaart met gridcellen van 500 bij 500 meter waarin per gridcel
de uitbreidingsvraag is neergelegd. Aan deze kaarten wordt vervolgens de
verwachte bevolkingsontwikkeling naar leeftijds- en huishoudensgroepen
gekoppeld. Deze gegevens zijn ook beschikbaar voor alle COROP-gebieden.
Echter, het ontbreekt op beide ruimtelijke schaalniveaus aan directe
informatie over de samenhang tussen de woningen en de bevolking ofwel de
woonruimteverdeling. Deze is evenwel nodig omdat de ruimtelijke spreiding
van de bevolkingsgegevens nodig is ten behoeve van berekeningen voor
arbeidsmarkt, verkeer- en recreatiemodellen. Dit rapport gaat in op een
methodiek Iteratief Proportioneel Fitten, die leidt tot een
woonruimteverdeling op beide schaalniveaus.
