English Abstract In 2002 a truck loaded with used car scrap triggered a
radiation monitoring gate detector at a scrapyard. The material under
suspicion turned out to be some ceramic waste material. The ceramic waste
was used for many years to raise roads or pave yards and premises in the
surroundings of Almelo, as was the case with the used car dump where the
metal scrap came from. The ceramic material contains zircon sand, which has
elevated concentrations of naturally occuring radionuclides. Therefore,
using this waste in a surface soil layer may cause radiological exposures to
the public. From measurements at the used car dump dose rates were
determined up to ten times the background. From further research it was
determined that part of the ceramic waste has concentrations above exemption
level. From these measurements it was also concluded that the ceramic
material is retaining radon and its decay products. From some calculations
a maximum effective annual dose was estimated of about 1 mSv. This dose is
determined mainly by external radiation and is for long lasting exposure on
some large factory grounds. On the other hand, children might be playing in
smaller yards or premises. Ingestion might play some role in that case.
For this exposure path an annual dose of 0.12 mSv was calculated. For
adults this is not an important exposure path. Inhalation doesn't seem to
play an important role neither for adults nor for
children.
Rapport in het kort
In 2002 ging bij een schrootbedrijf het alarm af toen
naast autoschroot enig radioactief keramisch materiaal door de detector werd
gereden. Gedurende een groot aantal jaren is het keramische afval toegepast
als verharding voor wegen en erven in de omgeving van Almelo, zo ook bij de
autosloper. In het keramische materiaal is zirkoonzand verwerkt. Dit
materiaal bevat van nature verhoogde concentraties van radionucliden. Het
gebruik van het afval als verharding kan dan ook leiden tot een
blootstelling van de persoon die zich daarop bevindt. Bij de autosloper
zijn dosistempi gemeten tot tienmaal de natuurlijke achtergrond. Uit nader
onderzoek van het keramische afval, is vastgesteld dat het zich deels boven
de zogenaamde meldingsplichtige grens bevindt. Uit dit onderzoek is tevens
naar voren gekomen dat radon en daaruit ontstane vervalproducten vrijwel
niet uit het keramische afval vrijkomen. Uit enkele berekeningen is een
maximale effectieve jaardosis geschat van ongeveer 1 mSv, voornamelijk door
externe straling bij langdurige blootstelling op bijvoorbeeld een groot
bedrijfsterrein. Op kleinere toegankelijke terreinen zoals erven kunnen ook
kinderen worden blootgesteld. Dan speelt mogelijk ook ingestie een rol.
Voor deze route is een effectieve jaardosis van 0,12 mSv berekend. Voor
volwassenen speelt deze blootstellingsroute geen belangrijke rol. Inhalatie
blijkt voor zowel volwassenen als kinderen een minder belangrijke rol te
spelen.