Het coronavirus SARS (severe acute respiratory syndrome)-CoV (coronavirus)-2 is het virus dat de ziekte COVID-19 kan veroorzaken. Het virus wordt van mens op mens overgedragen. Door hoesten en niezen worden druppeltjes verspreid. Iemand anders kan ze inademen en daardoor besmet raken. De druppeltjes kunnen ook via handen worden overgedragen. Bijvoorbeeld als iemand met de handen aan de neus of het gezicht zit en vervolgens een ander een hand geeft.
Over virussen
Virussen zijn kleine organismen. Zo klein, dat je ze met een gewone microscoop niet kunt zien. Op zichzelf kan een virus niets. Eigenlijk is een virusdeeltje niet meer dan een stukje genetisch materiaal (DNA (deoxyribonucleic acid) of RNA (ribonucleic acid) ) dat is ingepakt in een laagje eiwitten. Er zijn veel verschillende soorten virussen.
Zo werkt een virus
Om te kunnen (blijven) bestaan, heeft een virus gastcellen van bijvoorbeeld een mens nodig. Het virus dringt dan door in de gezonde cellen en gaat zich daar vervolgens vermeerderen. Razendsnel maakt de cel een grote hoeveelheid virusdeeltjes. De nieuwe virusdeeltjes die vrijkomen besmetten op hun beurt weer nieuwe cellen. Zo word je als drager van het virus ziek.
Zodra je immuunsysteem deze viruscellen ontdekt, gaat het aan het werk om onder andere antistoffen aan te maken. Die proberen het virus kapot te maken. Die antistoffen blijven nog een tijd in het lichaam, ook als je inmiddels genezen bent.
Het 'nieuwe coronavirus'
Er zijn veel verschillende soorten virussen, waaronder de zogenoemde ‘coronavirussen’. Voorbeelden van coronavirussen zijn MERS (Middle East Respiratory Syndrome)-CoV (coronavirus) coronavirus , SARS (severe acute respiratory syndrome)-CoV-1 en HCoV-NL63. Het coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt, heet officieel SARS-CoV-2.
De vorm van coronavirussen is opvallend. Als je het virus onder een elektronenmicroscoop bekijkt, zie je uitsteeksels met een bolletje erop. Dat ziet er een beetje uit als een kroon. De Latijnse naam voor kroon is corona. Hij is dus genoemd naar zijn vorm.
Een virus verandert voortdurend
Virussen veranderen voortdurend. Het coronavirus SARS-CoV-2 is in China in december 2019 op één plek ontstaan als menselijk virus. Sindsdien zien we dat het virus de wereld overgaat met steeds een net iets andere genetische code, we noemen dat een mutatie. Inmiddels zijn er al duizenden varianten van het virus. Ook in Nederland zien we verschillende varianten van het virus rondgaan. Dat houden we goed in de gaten.
Onderzoek naar varianten van het virus
Er wordt in Nederland doorlopend, steekproefsgewijs onderzoek gedaan naar het virus en of het verandert. De vaststelling van de alfavariant, de bètavariant, de deltavariant en de gammavarianten P1 en P2 van het virus in Nederland kwam naar voren in de ‘kiemsurveillance’. Kiemsurveillance is een onderzoeksprogramma waarin het RIVM, ErasmusMC (Erasmus Medical Center) en 21 laboratoria in Nederland samenwerken. De laboratoria sturen regelmatig een steekproef aan monsters naar het RIVM of ErasmusMC, waar ze vervolgens onderzocht worden. Zo wordt in kaart gebracht welke virusvariant waar in het land voorkomt. Dit onderzoek wordt sequentie-analyse genoemd.
Het virus in beeld
Infographic over het coronavirus SARS-CoV-2 Van besmetting tot klachten.
De invloed van het weer op het virus
Van veel luchtwegvirussen weten we dat die zich minder makkelijk verspreiden bij warmer en zonniger weer. Dit ‘seizoenseffect’ lijkt er ook te zijn voor SARS-CoV-2.
Er zijn meerdere factoren die een rol kunnen spelen bij deze seizoensvariatie. Zo heeft het weer onder andere effect op ons gedrag en op onze weerstand. Toch is het niet zo dat het virus in de zomer helemaal verdwijnt. Het virus verspreidt zich namelijk ook in landen met een warm en zonnig klimaat.