Aanpak

Bij de vernieuwing van het OKC zijn verschillende aanpassingen gemaakt zodat de fysieke omgeving bijdraagt aan de gezondheid en het welzijn van de patiënten en zorgprofessionals:

• De verlos- en kinderafdeling zijn één centrum geworden verdeeld over twee etages, met één voordeur zodat alles makkelijk te vinden is.  Privacy is gecreëerd door patiënten te laten verblijven in eenpersoonskamers (met ruimte voor rooming-in) en er zijn geluidsabsorberende plafonds. Alle gangen hebben uitzicht op buiten.
• De kamers, zowel bij de verloskunde als de patiëntenkamers van de kinderen, zijn uniform gemaakt, zodat ze door iedereen gebruikt kunnen worden. Door middel van plug and play elementen kunnen de gebruikers de kamer aanpassen waardoor het voor henzelf herkenbaar wordt (bijvoorbeeld door middel van een bord, foto’s, kleuren).
• Er is gebruik gemaakt van geluidsreducerende materialen. De plafonds absorberen het geluid waardoor minder last wordt ervaren.
• Over de hele afdeling is gebruik gemaakt van basis/houtkleuren en er komt veel daglicht binnen, met name in het hart van de afdeling. Patiënten en bezoekers worden geactiveerd de interactie op te zoeken, doordat het centrumplein vanuit alle hoeken zichtbaar is en er zitplekken en tafels geplaatst zijn.
• De lift om naar de eerste verdieping te gaan is niet toegankelijk via de afdeling, de trap zie je direct op het centrumplein en verbindt de twee etages om het gebruik ervan door medewerkers en patiënten te stimuleren. De lift is slechts te bereiken door de afdeling te verlaten en gebruik te maken van de lift op het centrale plein van het ziekenhuis.

Het WZA is gevestigd naast het Asserbos. Dit is het thema geworden voor het OKC, waarin kinderen op verschillende manieren worden uitgedaagd om te bewegen:

• Zodra kinderen op de afdeling komen maken ze kennis met Ed de Eekhoorn en zijn vrienden. Deze karakters komen overal terug, bijvoorbeeld in de wachtruimte, in de gangen en in de speelkamer.
• In de patiëntenkamer hangt een grote wandkaart met QR-code. Hiermee worden kinderen uitgedaagd om op speurtocht te gaan over de kinderafdeling, waarin ze van alles te weten komen over de bewoners van het Asserbos. Tijdens de speurtocht kunnen kinderen de gevonden dieren scannen met de WZA Speurtocht (app). Vanuit de app krijgen ze nieuwe uitdagingen aangeboden (quiz, weetjes, filmpjes).
• Er is een vloerprojectie in de gang voor de dagbehandeing die kinderen verleidt tot interactie. Hier vinden kinderen Pieter Pad en komen ze alles te weten over de onderwaterwereld van het Asserbos. Als je op de projectie gaat staan krijg je informatie over een vis, plant of ander dier. 
• Bij de interactieve spiegel komen kinderen te weten hoe Dunya Das een burcht bouwt. Ze kunnen hier memory spelen met dieren, zelf tekenen op kleurplaten, een quiz doen, een puzzel maken of andere feitjes bekijken. De spiegelwand ‘lokt’ kinderen er naartoe, door tegen ze te praten wanneer iemand in de buurt van de sensor komt.
• Er is een magneetwand waar kinderen met verschillende karakters op kunnen schuiven. Ook zijn elementen als dennenappels, eikels en paddenstoelen magnetisch.
• Als kinderen alle acht de bewoners hebben gevonden zijn zij ‘Scout van het Asserbos’. Als ze hun badge laten zien in het Duurzaamheidscentrum in het Asserbos, ontvangen zij een cadeautje. Zo worden ze ook gestimuleerd om daadwerkelijk het Asserbos te bezoeken.
• Ook op de muren hangen muurstickers met grappige natuurfeitjes en kleine spelletjes. Zo kan de speurtocht ook offline.

Doel en doelgroep

Het doel van het nieuwe OKC was om een plek te creëren waar niet alleen medische zorg wordt verleend, maar kinderen en hun ouders ook kunnen ontspannen en verleid worden om in beweging te komen. 

Doelgroep

De inrichting van het OKC van het WZA is gericht op de patiënten van deze afdeling, dat wil zeggen kinderen en hun ouders en vrouwen, hun partner en pasgeboren baby’s.

Werking

Literatuuronderzoek

• Uitzicht op natuur heeft een positief effect op gezondheid en welzijn van patiënten en zorgpersoneel. (1)
• Daglicht en helder kunstlicht hebben een positief effect op gezondheid en welzijn van zowel patiënten als personeel. (1)
• Het gebruik van geluidsreducerende materialen heeft een positief effect op het welzijn van zowel patiënten als personeel. (1)
• Een eenpersoonskamer heeft voor veel patiënten positieve effecten op welzijn, zoals verminderde stress, meer privacy en betere slaap. (1)
• Het gebruik van ruimten waar families bijeen kunnen komen lijkt de ervaren sociale steun van patiënten te verhogen. (1)
• Een betere oriëntatie in het gebouw verhoogt de tevredenheid van het (zorg)personeel. Hierbij valt ook te denken aan een uniforme indeling van eenpersoonskamers. (1)
• Positieve afleiding in ziekenhuizen is gerelateerd aan kalmer gedrag, positieve wachtervaring, ervaren angst en in zekere mate minder ervaren pijn bij kinderen. (2-3)

Overzicht literatuur

1. Wat-Werkt-Dossier Architectuur
2. Pati, D., & Nanda, U. (2011). Influence of positive distractions on children in two clinic waiting areas. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 4(3), 124-140.
3. Longobardi, C., Prino, L. E., Fabris, M. A., & Settanni, M. (2019). Soap bubbles as a distraction technique in the management of pain, anxiety, and fear in children at the paediatric emergency room: a pilot study. Child: care, health and development, 45(2), 300-305. 

Eigen onderzoek

Er is geen eigen onderzoek gedaan naar de effecten van de fysieke omgeving op de gezondheid en welzijn van de patiënten in het WZA.

Aansluiting met andere Green Deal doelen

• De afdeling is toekomstbestendig gebouwd. De ruimtes kunnen worden aangepast, mochten ze een andere functie krijgen.
• De volledige content van de spelelementen is aan te passen, waardoor deze kan worden aangevuld of aangepast als kinderen erop uitgekeken zijn. Dit maakt dat de middelen duurzaam inzetbaar zijn.

Aandachtspunten uitvoering programma

Randvoorwaarden

• Goed luisteren naar de zorgprofessionals die op de afdeling werken en samen met hen kijken hoe de fysieke omgeving hen optimaal kan ondersteunen in hun werk. Het gevaar schuilt hem erin dat je makkelijk teruggaat naar bestaande manieren van werken.
• Werken vanuit co-creatie. In dit geval zijn ook het duurzaamheidscentrum in het Asserbos en stichtingen in de omgeving betrokken, om het ontwerp een succes te maken. Maar ook met andere disciplines als facilitaire dienst, ICT Informatie- en communicatietechnologie (Informatie- en communicatietechnologie) en de mensen die verantwoordelijk zijn voor regulier service en onderhoud.
• Voorkom knelpunten van tevoren door te werken met gebruiksscenario’s (prototypen van een ruimte, app of visualisatie). Zo kun je bekijken hoe mensen ergens mee omgaan en ergens op reageren en of het aansluit bij het gewenste doel.

Succesfactoren

• Het project van het Asserbos is een succes omdat het overal op een subtiele manier terugkomt. Niet alles wordt al weggeven in de wachtkamer, kinderen worden continu verleid om op ontdekking te gaan. Daarnaast biedt het voor het personeel de nodige aanknopingspunten om met de kinderen in gesprek te gaan.
• Het concept kan makkelijk worden vertaald naar andere instellingen of settings. Door een lokaal thema te kiezen (in dit geval het bos waaraan het ziekenhuis grenst), houd je het bij jezelf. Dit zorgt voor herkenning voor de gebruikers.

Leerpunten

• Het gebouw is heel licht, lichter dan men zich had voorgesteld doordat ze andere verwachtingen hadden. Hier moesten de gebruikers wel erg aan wennen. Inmiddels is dit aangepast en kan het licht in de avond/nacht op de gangen gedimd worden.
• Het is belangrijk om samen te kijken hoe de visualisaties en spelelementen er wel kunnen zijn, zonder dat het afleidt voor de medewerkers.

Meer informatie

• Filmpje WZA Asserbos
• Meer informatie over het Asserbos in het WZA
• Meer informatie over het OKC (algemeen)

Eventuele vragen zijn te stellen via e-mail.