Sinds het voorjaar van 2022 is aantal meldingen van invasieve GAS-infecties hoog ten opzichte van eerdere jaren. In het voorjaar van 2022 was dit vooral te zien bij kinderen tussen 0 en 5 jaar. In december 2022 steeg het ook aantal meldingen van invasieve GAS-infecties bij volwassenen sterk. 

Meer invasieve GAS-infecties melden

Een invasieve GAS-infectie kan veel verschillende ziektebeelden veroorzaken. Drie daarvan waren tot voor kort meldingsplichtig. Vooral de stijging van meldingen van toxische shock syndroom (STSS streptokokken toxisch shocksyndroom (streptokokken toxisch shocksyndroom)) viel op in december 2022. In werkelijkheid was het aantal mensen met een invasieve GAS-infectie groter. Het RIVM heeft in december 2022 huisartsen en artsen in ziekenhuizen geïnformeerd over deze stijging. Na overleg met deskundigen is besloten om het aantal ziektes dat artsen en laboratoria moeten melden bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) uit te breiden. Sinds 19 januari zijn artsen en laboratoria dan ook verplicht om mensen te melden die ernstig ziek zijn én bij wie de bacterie wordt aangetoond in bijvoorbeeld bloed, hersenvocht , longvliezen, of botten.  De GGD kan dan antibiotica geven aan mensen die in huis wonen bij iemand met een invasieve GAS-infectie. Dit is nodig om te voorkomen dat mensen in de directe omgeving van iemand met een invasieve GAS-infectie ook ernstig ziek worden. 

Aantal nieuwe meldingen

In januari 2023 kwamen 99 meldingen binnen van invasieve GAS-infecties die vóór 19 januari nog niet meldingsplichtig waren. In februari waren het 143 meldingen, in maart 132 en in april 92. De meeste meldingen gingen over long- of longvliesontsteking,  bloedvergiftiging, of ontstekingen van huid, gewrichten of botten. Verder valt op dat 24 meldingen zijn ontvangen van hersenvliesontsteking (meningitis) door GAS tussen januari en april 2023. Het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis (NRLBM Nederlands Referentie Laboratorium voor Bacteriële Meningitis (Nederlands Referentie Laboratorium voor Bacteriële Meningitis )), onderdeel van het Amsterdam UMC Universitair Medisch Centrum (Universitair Medisch Centrum), ontvangt al meer dan 40 jaar gegevens over patiënten met hersenvliesontsteking in Nederland. In samenwerking met het RIVM heeft het NRLBM een artikel gepubliceerd over een opvallend hoog aantal patiënten met meningitis door GAS sinds 2022.

Tot en met april werden nog steeds veel meldingen gedaan van fasciitis necroticans (vleesetende bacterie) en puerperale koorts of -sepsis (kraamvrouwenkoorts). Wel is het maandelijks aantal meldingen van STSS en overige iGAS invasieve groep A-streptokokken (invasieve groep A-streptokokken )-infecties aan het dalen. 

Meldingen bij kinderen

In 2022 zijn in Nederland veel meer kinderen tussen 0 en 5 jaar ernstig ziek geworden door een groep A-streptokok dan in de jaren daarvoor. Bij het RIVM zijn in 2022 42 kinderen met deze ziekte gemeld. Minstens 9 van deze kinderen zijn overleden. Tussen 2016 en 2019 ontving het RIVM ieder jaar gemiddeld 6 meldingen. Het aantal meldingen was dus in 2022 zeven keer zo hoog. In januari 2023 zijn 17 meldingen gedaan van een kind tussen de 0 en 5 jaar met invasieve GAS, in februari 16, in maart 17 en in april 14. Maar dit hogere aantal komt vooral omdat er nu meer ziektebeelden gemeld moeten worden. 

Beeld in andere landen

Ook in landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Frankrijk zijn vorig jaar meer mensen ernstig ziek geworden door de groep-A-streptokok dan in eerdere jaren. Het is niet bekend hoe dit komt. Wel kunnen mensen met een infectie met een virus, zoals het griepvirus of de waterpokken, een grotere kans hebben een ernstige infectie met groep-A-streptokokken te krijgen. Het kan ook zijn dat meer mensen vatbaar zijn voor de bacterie of voor die virussen. Dit kan komen omdat mensen de afgelopen jaren door de coronamaatregelen minder in aanraking kwamen met virussen en bacteriën.  Ook speelt mogelijk de opkomst van een bepaald type van de bacterie (M1UK) bij aan de toename van invasieve groep-A-Streptokokken infecties. 

Over de groep A streptokok 

De groep-A-streptokok (GAS) is een bacterie die veel mensen in hun keel of op de huid dragen zonder daar ziek van te worden. De meeste infecties zijn niet erg. Bijna alle kinderen hebben weleens een GAS-infectie gehad, bijvoorbeeld krentenbaard, een ontstoken keel of roodvonk. Heel soms kan de bacterie een ernstige infectie geven, zoals bloedvergiftiging (sepsis), longontsteking of longvliesontsteking, of ontstekingen van huid, gewrichten of botten. De kans op een ernstige infectie is groter tijdens of vlak na waterpokken of een luchtweginfectie zoals griep.  

Neem contact op met de huisarts als een kind steeds zieker wordt bij een luchtweginfectie of waterpokken. Of als het kind opknapt en na een aantal dagen plotseling weer zieker wordt. Op de website van thuisarts staat meer informatie.