Jaarlijks meet het RIVM de concentraties nutriënten in grond- en oppervlaktewater op de landbouwbedrijven in het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid). De concentraties aan nutriënten (met name stikstof- en fosfor) zijn belangrijke criteria bij de beoordeling van de waterkwaliteit. De resultaten voor 2018 worden op deze pagina weergegeven.
Inleiding
Het gebruik van mest of kunstmest op het land heeft invloed op de nutriëntenconcentraties in grond- en oppervlaktewater. Nutriënten die niet door gewassen worden opgenomen kunnen uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater. Verhoogde concentraties leiden tot negatieve effecten, zoals algenbloei en vermindering van biodiversiteit. De hoeveelheid mest die op een agrarisch bedrijf mag worden gebruikt, hangt nauw samen met het bedrijfstype en het landgebruik.
Maar niet alleen de hoeveelheid mest is bepalend voor de waterkwaliteit. De grondsoort en de grondwaterstanden hebben ook invloed op de mate waarin nutriënten uit de mest via de bodem uitspoelen naar grond- en oppervlaktewater. Daarnaast is het gewas een belangrijke factor: meerjarig grasland is bijvoorbeeld minder uitspoelingsgevoelig dan andere teelten die vaker gewisseld worden. Ook groeicondities tijdens het jaar (bijvoorbeeld neerslag, temperatuur en hoeveelheid zonneschijn) spelen een rol in de mate waarin voedingsstoffen worden opgenomen door gewassen.
Meetperiode
Op deze pagina’s rapporteren we de waterkwaliteit van 2018. Voor het meetjaar 2018 is de waterkwaliteit onderzocht in de periode oktober 2017 tot en met december 2018. De gemonitorde waterkwaliteit is gerelateerd aan de landbouwpraktijk van 2017 en eerdere jaren, die met een vertraging doorwerkt op de waterkwaliteit. In de Kleiregio, Veenregio en het programma Zand-Winter vond de bemonstering plaats in het winterhalfjaar van oktober 2017 tot april 2018. In de programma’s Zand-Zomer en Zomersloten is bemonsterd in de maanden april 2018 tot en met september 2018. De Lössregio werd bemonsterd in de maanden september tot en met december 2018. Zie ook het bemonsteringsschema.
In meetjaar 2018 zijn op 402 bedrijven waterkwaliteitsgegevens verzameld voor het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) waarover gerapporteerd wordt in deze Basismeetnetrapportage. Dat zijn 3 bedrijven meer dan in 2017.
Databehandeling
De waterkwaliteitsgegevens van meetjaar 2018 zijn volgens bepaalde criteria geaggregeerd naar bedrijfstypegemiddelden en areaalgemiddelden per grondsoortregio. Deze gemiddelden zijn voor nitraat in uitspoelend water getoetst aan de EU (Europese Unie)-norm van 50 mg nitraat per liter. De meetresultaten worden areaal-gewogen gepresenteerd.
Meer weten over de methoden en procedures van het LMM (rapport in Engels)?
Resultaten
Gemiddelde waterkwaliteit per grondsoortregio
Tabel 1. Gemiddelde concentratie aan nutriënten en aantal bemonsterde bedrijven per grondsoortregio in 2018.
| Kleiregio | Lössregio | Veenregio | Zandregio | |
|---|---|---|---|---|
| Uitspoelend water | ||||
| Nitraat mg NO3/l | 25 | 81 | 5,4 | 50 |
| Fosfor mg P/l | 0,18 | < dg | 0,34 | 0,13 |
| % norm* voor Nitraat | 89 | 30 | 98 | 63 |
| Aantal bedrijven | 93 | 50 | 52 | 207 |
| Slootwater | ||||
| Stikstof mg N/l winter | 5,1 | - | 4,4 | 10 |
| Stikstof mg N/l zomer | 1,8 | - | 2,2 | 5,4 |
| Fosfor mg P/l winter** | 0,19 | - | 0,19 | 0,15 |
| Fosfor mg P/l zomer** | 0,59 | - | 0,24 | 0,21 |
| Aantal bedrijven in de winter/zomer | 92/90 | -/- | 54/54 | 55/47* |
* Percentage bedrijven waar de gemiddelde concentratie voldoet aan de EU-norm voor nitraat.
** Als opgelost P-totaal.
<dg Lager dan de detectiegrens, voor fosfor 0,05 mg P/ml.
Niet bij ieder bedrijf komen sloten voor. Sommige sloten staan droog in de zomer, hierdoor ligt het aantal bemonsterde bedrijven in de winter hoger dan in de zomer. In de Lössregio komen weinig sloten op landbouwbedrijven voor, daarom zijn hier geen monsters genomen
Mate waarin de kwaliteit van het uitspoelingswater aan de EU-norm voldoet
Figuur 1. Percentage bedrijven per grondsoortregio, waarvan de gemiddelde waterkwaliteit in het uitspoelingswater voldoet aan de EU-norm van 50 mg NO3/l.
In de Veenregio voldoen vrijwel alle bedrijven aan de EU-norm van 50 mg nitraat per liter, in de Kleiregio is het aandeel ook hoog met 89%. In de Zandregio voldoet de nitraatconcentratie in het uitspoelend water in 2018 op 63% van de bedrijven aan de EU-norm. Daarmee is er een kleine afname van bedrijven die aan deze norm voldoen ten opzichte van 2017 (71%). In de Lössregio ten slotte is het aandeel bedrijven dat in meetjaar 2018 aan de EU-norm voldoet (30%), sterk gedaald ten opzichte van 2017 (49%). In de Klei- en Veenregio zijn de aandelen vergelijkbaar met vorig meetjaar.
De Zand- en Lössregio’s lijken wat meer beïnvloed te worden door de droogte in 2018, zie ook informatie per grondsoortregio hieronder. Deze resultaten laten ook zien dat de nitraatconcentratie in uitspoelingswater voor een groot deel bepaald wordt door de grondsoort, en de daaraan gekoppelde waterhuishouding in een gebied. Dit bepaalt mede de mate waarin nitraat kan worden afgebroken (denitrificatie).
Externe factoren van invloed, op waterkwaliteit en uitvoering bemonstering
2018 eindigde in de top-3 van warmste jaren sinds het begin van de KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut)-waarnemingen. Dit beeld past in de trend van een opwarmend klimaat. De zomer was de warmste sinds 1901 en er waren twee hittegolven. Daarnaast was het zeer droog tot recorddroog. In februari was even wat vorst maar de lente die volgde was weer zacht. In april was het zeer nat. In mei begon de warme periode die tot september zou duren. Neerslagtekort in de zomer leidde tot hinder voor scheepvaart en landbouw, de Rijn bereikte de laagste stand ooit. Beregenen werd verboden en landbouw en natuur kregen te maken met ernstige verdroging. (Bron: KNMI Klimatologie, Jaaroverzicht van het weer in Nederland 2018).
Uitvoering veldwerk
In tegenstelling tot de zomer van 2018, was december 2017 juist zeer nat. Dit leidde tot wat vertragingen in de lössbemonsteringen. In april waren de meeste drainrondes compleet en werden de reguliere winterbemonsteringen (Zand Winter, Veen en Klei) afgerond. In de zomer konden we door de droogte sommige slootbemonsteringen niet of vertraagd uitvoeren. De zomerbemonsteringen van het grondwater in de Zandregio werden eind september afgerond, maar het veldwerk liep soms vertragingen op door de diepe grondwaterstanden. Sommige bedrijven konden pas na de maisoogst bezocht worden.
Gemiddelde waterkwaliteit per grondsoortregio en bedrijfstype
Kleiregio
Tabel 2. Overzichtstabel met de resultaten van de waterkwaliteit in de Kleiregio in 2018.
|
|
Melkvee |
Akkerbouw |
Dierbedrijven |
|
Uitspoelend water |
|
|
|
|
Nitraat mg NO3/l |
16 |
39 |
22 |
|
Fosfor mg P/l |
0,23 |
0,14 |
0,17 |
|
Aantal bedrijven |
52 |
29 |
12 |
|
Slootwater (zomer) |
|
|
|
|
Stikstof mg N/l |
1,7 |
2,1 |
1,1 |
|
Fosfor mg P/l |
0,53 |
0,72 |
0,28 |
|
Aantal bedrijven |
50 |
28 |
12 |
|
Slootwater (winter) |
|
|
|
|
Stikstof mg N/l |
4,0 |
6,8 |
3,9 |
|
Fosfor mg P/l |
0,25 |
0,12 |
0,14 |
|
Aantal bedrijven |
51 |
29 |
12 |
Lössregio
Tabel 3. Overzichtstabel met de resultaten van de waterkwaliteit in de Lössregio in 2018*.
| Melkvee | Akkerbouw | Dierbedrijven | |
|---|---|---|---|
| Uitspoelend water | |||
| Nitraat mg NO3/l | 58 | 104 | geen data |
| Fosfor mg P/l | < dg | < dg | geen data |
| Aantal bedrijven | 22 | 21 | 7 |
* Slootbemonstering vindt niet plaats in de Lössregio.
<dg Lager dan detectiegrens
Geen data: onvoldoende bedrijven (<10) om gemiddelde te kunnen tonen.
Veenregio
Tabel 4. Overzichtstabel met de resultaten van de waterkwaliteit in de Veenregio in 2018.
| Melkvee | |
|---|---|
| Uitspoelend water | |
| Nitraat mg NO3/l | 5,9 |
| Fosfor mg P/l | 0,34 |
| Aantal bedrijven | 52 |
| Slootwater (zomer) | |
| Stikstof mg N/l | 2,2 |
| Fosfor mg P/l | 0,24 |
| Aantal bedrijven | 54 |
| Slootwater (winter) | |
| Stikstof mg N/l | 4,4 |
| Fosfor mg P/l | 0,19 |
| Aantal bedrijven | 54 |
Zandregio
Tabel 5. Overzichtstabel met de resultaten van de waterkwaliteit in de Zandregio in 2018.
| Melkvee | Akkerbouw | Dierbedrijven* | |
|---|---|---|---|
| Uitspoelend water | |||
| Nitraat mg NO3/l | 40 | 65 | 62 |
| Fosfor mg P/l | 0,13 | 0,08 | 0,13 |
| Aantal bedrijven | 135 | 42 | 30 |
| Slootwater (zomer) | |||
| Stikstof mg N/l | 4,5 | 5,1 | - |
| Fosfor mg P/l | 0,18 | 0,08 | - |
| Aantal bedrijven | 25 | 16 | 6 |
| Slootwater (winter) | |||
| Stikstof mg N/l | 7,8 | 11 | - |
| Fosfor mg P/l | 0,19 | 0,10 | - |
| Aantal bedrijven | 29 | 18 | 8 |
* Voor bedrijfscategorie 'Dierbedrijven' zijn onvoldoende bedrijven met sloten (<10).
Waterkwaliteit per watertype: gemiddelde, mediaan en norm
Nitraat in uitspoelend water
Figuur 2. Spreiding van bedrijfsgemiddelde nitraatconcentraties in het uitspoelend water, per regio in 2018, zonder onderscheid naar bedrijfstype (Uitleg gebruik van boxplots).
De spreiding in de bedrijfsgemiddelde nitraatconcentratie van het uitspoelend water is het grootst in de Löss- en Zandregio. De gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater in de Zandregio komt in 2018 precies op de EU (Europese Unie)-norm van 50 mg/l uit (de rode stip in figuur 2). In de Lössregio overschrijdt de gemiddelde nitraatconcentratie (83 mg/l) deze norm ruimschoots. De Kleiregio en de Veenregio blijven in 2018 ver onder de EU-norm met respectievelijk 25 en 5,4 mg nitraat per liter.
Tabel 6. Nitraatconcentratie (mg/l) in uitspoelingswater in meetjaar 2018: gemiddelde, mediaan en percentage bedrijven waar de gemiddelde nitraatconcentratie voldoet (≤) aan de EU-norm van 50 mg nitraat/l.
|
Grondsoortregio |
Bedrijfstype | gemiddeld (mg/l) | mediaan (mg/l) | % bedrijven ≤ norm |
|---|---|---|---|---|
|
Klei |
Akkerbouw | 39 | 36 | 75 |
| Melkvee | 16 | 9,3 | 94 | |
| Dierbedrijven | 22 | 12 | 92 | |
| Gewogen gemiddelde | 25 | 17 | 89 | |
| Löss | Akkerbouw | 104 | 93 | 12 |
| Melkvee | 58 | 48 | 53 | |
| Dierbedrijven * | - | - | - | |
| Gewogen gemiddelde | 81 | 71 | 30 | |
| Veen | Melkvee | 5,4 | 1,3 | 98 |
| Zand | Akkerbouw | 65 | 59 | 42 |
| Melkvee | 40 | 32 | 74 | |
| Dierbedrijven* | 62 | 62 | 40 | |
| Gewogen gemiddelde | 50 | 38 | 63 |
* Voor dit bedrijfstype zijn onvoldoende bedrijven (<10) bemonsterd om een gemiddelde te kunnen geven. Deze bedrijven worden wel meegenomen in het gewogen gemiddelde.
Op 30% van de bedrijven in de Lössregio is in 2018 de gemiddelde nitraatconcentratie onder de EU-norm van 50 mg/l. Vooral het bedrijfstype Akkerbouw voldoet in 88% van de gevallen niet aan deze norm, bij melkvee geldt dit voor ongeveer de helft van de bedrijfsgemiddelden.
In de Zandregio is het aandeel bedrijven waar de waterkwaliteit wel aan deze norm voldoet, als geheel gedaald naar 63%. Dit wijkt af van het jaarlijks toenemende aandeel van voorgaande jaren. In de Kleiregio is het aandeel bedrijven dat aan de EU-norm voldoet, stabiel gebleven op 89%. In de Veenregio voldoen zo goed als alle bedrijven (98%) aan de EU-norm.
De gemiddelde nitraatconcentratie in de Veenregio (5,4 mg/l) is weliswaar lager dan in de Kleiregio (25 mg/l), maar de totale hoeveelheid stikstof in het uitspoelingswater is vergelijkbaar met die van de Kleiregio (gegevens totaal stikstof zijn niet vermeld, ga hiervoor naar Zelf data selecteren uit het Basismeetnet). In de Veenregio is een groot deel van de stikstof aanwezig als ammonium en/of organisch gebonden stikstof.
Hieronder staat de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelend water per regio met onderscheid naar bedrijfstype.
Kleiregio
Figuur 3. Spreiding van bedrijfsgemiddelde nitraatconcentraties in het uitspoelend water, per bedrijfstype in de Kleiregio in 2018.
Lössregio
Figuur 4. Spreiding van bedrijfsgemiddelde nitraatconcentraties in het uitspoelend water, per bedrijfstype in de Lössregio in 2018. Voor bedrijfstype ‘Dierbedrijven’ zijn onvoldoende (<10) bedrijven om de data te tonen.
Veenregio
Figuur 5. Spreiding van bedrijfsgemiddelde nitraatconcentraties in het uitspoelend water in de Veenregio in 2018. In de Veenregio bevinden zich in het Basismeetnet alleen melkveebedrijven.
Zandregio
Figuur 6. Spreiding van bedrijfsgemiddelde nitraatconcentraties in het uitspoelend water, per bedrijfstype in de Zandregio in 2018.
Fosfor in uitspoelend water
Tabel 7. Opgelost fosforconcentratie (mg P/l) in uitspoelingswater in meetjaar 2018: gemiddelde, mediaan en percentage bedrijven waar de gemiddelde concentratie voldoet aan de gehanteerde norm (in de Klei- en Veenregio 6,9 mg P/l; in de Zand- en Lössregio 2,0 mg P/l).
|
Grondsoortregio |
Bedrijfstype | Gemiddelde (mg/l ) | Mediaan (mg/l) | % bedrijven ≤ streefwaarde |
|---|---|---|---|---|
| Klei | Akkerbouw | 0,14 | 0,09 | 100 |
| Melkvee | 0,23 | 0,19 | 100 | |
| Dierbedrijven | 0,17 | 0,13 | 100 | |
| Gewogen gemiddelde | 0,18 | 0,14 | 100 | |
| Veen | Melkvee | 0,34 | 0,31 | 100 |
| Löss | Akkerbouw | < dg | < dg | 100 |
| Melkvee | < dg | < dg | 100 | |
| Dierbedrijven | -* | -* | -* | |
| Gewogen gemiddelde | < dg | < dg | 100 | |
| Zand | Akkerbouw | 0,08 | 0,08 | 100 |
| Melkvee | 0,13 | 0,06 | 99 | |
| Dierbedrijven | 0,13 | < dg | 97 | |
| Gewogen gemiddelde | 0,13 | 0,05 | 99 |
< dg = Lager dan de detectiegrens (0,05 mg P/l).
* Onvoldoende bedrijven (<10) gemeten om data weer te geven.
Figuur 7. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het uitspoelend water, per regio in 2018, zonder onderscheid naar bedrijfstype. Uitleg gebruik van boxplots)
De Lössregio en ook de Zandregio kennen de laagste concentraties aan opgelost fosfor. Dit heeft te maken met de samenstelling van de bodems, waarin meestal weinig organische stof voorkomt. In de Lössregio zijn bij alle deelnemende bedrijven de opgelost fosforconcentraties lager dan de vastgestelde detectiegrens (0,05 mg P/l), in de Zandregio geldt dit voor circa 50% van de bedrijven.
Voor de Zand- en Lössregio geldt de KRW (Kaderrichtlijn Water)-norm van 2,0 mg P/l in het grondwater. In de Zandregio voldoen vrijwel alle, en in de Lössregio alle bedrijven aan deze waarde. Voor de Klei- en Veenregio is de KRW-norm 6,9 mg P/l. Alle bedrijfsgemiddelden voldoen hieraan.
Hieronder staat de gemiddelde concentratie opgelost fosfor in het uitspoelend water per regio met onderscheid naar bedrijfstype.
Kleiregio
Figuur 8. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het uitspoelend water per bedrijfstype in de Kleiregio in 2018.
In de Kleiregio zijn de concentraties gemiddeld het laagst bij het bedrijfstype ‘Akkerbouw’. Alle bedrijven in de drie vertegenwoordigde bedrijfstypen voldoen aan de KRW-norm van 6,9 mg P/l. De verschillen in concentraties tussen deze bedrijfstypen worden waarschijnlijk voor een groot gedeelte bepaald door verschillen in bodemgesteldheid, bodemgebruik en ontwatering. Zie RIVM rapport 680717024A voor verdere achtergrondinformatie hierover.
Lössregio
In de Lössregio zijn de gemiddelde concentraties zo laag dat zij allen onder de detectiegrens van 0,05 mg P/l liggen. De boxplot voor de aanwezige bedrijfstypen is daardoor niet zinvol om weer te geven.
Veenregio
Figuur 9. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het uitspoelend water in de Veenregio in 2018. In de Veenregio bevinden zich in het Basismeetnet alleen melkveebedrijven.
Alle deelnemende bedrijven in de Veenregio voldoen aan de gehanteerde KRW-norm van 6,9 mg P/l.
Zandregio
Figuur 10. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het uitspoelend water per bedrijfstype in de Zandregio in 2018.
In de Zandregio vinden we de laagste concentraties bij het bedrijfstype ‘Akkerbouw’, maar de gemiddelde fosforconcentratie op de bedrijfstypen ‘Melkvee’ en ‘Dierbedrijven’ zijn nauwelijks hoger De mediane waarden liggen in deze regio veel lager dan de gemiddelde waarden, dit wijst op het voorkomen van een aantal bedrijven met hogere waarden die het gemiddelde sterk bepalen). Over het geheel genomen voldoen vrijwel alle bedrijven aan de streefwaarde van 2,0 mg P/l.
Stikstof in slootwater
Tabel 8. Opgelost stikstofconcentraties (mg N/l) in slootwater in meetjaar 2018: gemiddelde en mediane waarde.
|
Regio & bedrijfstype |
Winterseizoen | Zomerseizoen | ||
|---|---|---|---|---|
| Gemiddelde | Mediaan | Gemiddelde | Mediaan | |
| Klei | ||||
| Akkerbouw | 6,8 | 6,4 | 2,1 | 1,8 |
| Melkvee | 4,0 | 3,0 | 1,7 | 1,4 |
| Dierbedrijven | 3,9 | 2,8 | 1,1 | 1,0 |
| Gewogen gemiddelde | 5,1 | 3,7 | 1,8 | 1,5 |
| Veen | ||||
| Melkvee | 4,4 | 4,2 | 2,2 | 1,9 |
| Zand | ||||
| Akkerbouw | 11 | 8,4 | 5,1 | 2,7 |
| Melkvee | 7,8 | 6,7 | 4,5 | 2,3 |
| Dierbedrijven* | - | - | - | - |
| Gewogen gemiddelde | 10 | 7,8 | 5,4 | 2,5 |
* In 2018 waren er te weinig bedrijven (<10) om de data voor dit bedrijfstype weer te geven. Als er bedrijven zijn, dan worden deze wel meegenomen in het gewogen gemiddelde.
De stikstofconcentratie in het slootwater is in de zomer gemiddeld lager dan in de winter. Dit komt omdat stikstof in de zomer grotendeels opgenomen wordt door algen en (water-)planten. De Zandregio heeft de hoogste gemiddelde stikstofconcentratie in het slootwater en dit komt overeen met de hogere stikstofconcentraties in het uitspoelingswater. Op de bedrijven in de Lössregio komen nauwelijks sloten voor. Van de bemonsterde bedrijfstypes heeft Akkerbouw de hoogste stikstofconcentratie. Een reden hiervoor is dat akkerbouwbedrijven door gewasinzaai en teeltrotaties te maken hebben met een wisselende bodembedekking. Hierdoor is de opname van nutriënten niet altijd optimaal in relatie tot de toediening. Als het gewas ontbreekt of nog niet volgroeid is, vindt er meer uitspoeling plaats naar diepere lagen waar het buiten bereik van de wortelzone raakt. Dit laatste geldt ook voor gras/maiswisselingen.
Figuur 11. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost stikstofconcentraties in het slootwater, per regio in 2018, zonder onderscheid naar bedrijfstype, winter- en zomerseizoen. Uitleg gebruik van boxplots.
Hieronder staat de gemiddelde concentratie opgelost stikstof in slootwater per regio met onderscheid naar bedrijfstype.
Kleiregio
Figuur 12. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost stikstofconcentraties in het slootwater van de Kleiregio in 2018, winter- en zomerseizoen.
Veenregio
Figuur 13. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost stikstofconcentraties in het slootwater van de Veenregio in 2018, winter- en zomerseizoen. In de Veenregio bevinden zich in het Basismeetnet alleen melkveebedrijven.
Zandregio
Figuur 14. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgeloste stikstofconcentraties in het slootwater van de Zandregio in 2018, winter- en zomerseizoen.
Fosfor in slootwater
Tabel 9. Gemiddelde en mediane opgelost fosforconcentratie (mg P/l) in het slootwater in meetjaar 2018.
|
Regio & bedrijfstype |
Winterseizoen | Zomerseizoen | ||
|---|---|---|---|---|
| Gemiddelde | Mediaan | Gemiddelde | Mediaan | |
| Klei | ||||
| Akkerbouw | 0,12 | 0,08 | 0,72 | 0,49 |
| Melkvee | 0,25 | 0,20 | 0,53 | 0,48 |
| Dierbedrijven | 0,14 | 0,10 | 0,28 | 0,15 |
| Gewogen gemiddelde | 0,19 | 0,13 | 0,59 | 0,46 |
| Veen | ||||
| Melkvee | 0,19 | 0,12 | 0,24 | 0,15 |
| Zand | ||||
| Akkerbouw | 0,10 | 0,09 | 0,08 | 0,07 |
| Melkvee | 0,19 | 0,10 | 0,18 | 0,07 |
| Dierbedrijven | -* | -* | -* | -* |
| Gewogen gemiddelde | 0,15 | 0,09 | 0,21 | 0,07 |
* In 2018 waren er te weinig bedrijven (<10) om de data voor dit bedrijfstype weer te geven. Als er bedrijven zijn, dan worden deze wel meegenomen in het gewogen gemiddelde.
In tegenstelling tot nitraat, zijn de fosforconcentraties in de zomerperiode juist hoger dan in de winterperiode, dit heeft te maken met temperatuursinvloeden en evenwichtsreacties. Fosfaat bindt sterk aan ijzer en zal dan neerslaan als slib, maar onder zuurstofarme condities in de zomer komt dit weer vrij en kan daarmee de fosfaatconcentratie laten stijgen. Dit verschil tussen de seizoenen is vooral in de Kleiregio groot.
Figuur 15. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het slootwater, per regio in 2018, zonder onderscheid naar bedrijfstype, winter- en zomerseizoen. Uitleg gebruik van boxplots.
Hieronder staat de gemiddelde concentratie opgelost fosfor in slootwater per regio met onderscheid naar bedrijfstype.
Kleiregio
Figuur 16. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het slootwater, per bedrijfstype in de Kleiregio in 2018.
Veenregio
Figuur 17. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het slootwater in de Veenregio in 2018. In de Veenregio bevinden zich in het Basismeetnet alleen melkveebedrijven.
Zandregio
Figuur 18. Spreiding van bedrijfsgemiddelde opgelost fosforconcentraties in het slootwater, per bedrijfstype in de Zandregio in 2018.