Het onderzoeksinstituut geeft aan dat het mogelijk is om stoffen uit biomassa van planten en dieren te halen en daarmee zogeheten biobased stoffen te maken. Naar verwachting kunnen hiermee schadelijke stoffen worden vervangen.

Te denken valt bijvoorbeeld aan sommige schadelijke weekmakers, die vaak worden toegepast om plastic buigzaam te maken. Deze weekmakers kunnen voor een verstoorde hormoonhuishouding bij mensen en dieren zorgen. Ook kunnen biobased stoffen waarschijnlijk een aantal kankerverwekkende stoffen vervangen.

Gezond veilig en duurzaam

Het RIVM heeft geïnventariseerd welke alternatieven er al zijn voor chemische stoffen en heeft tientallen biobased stoffen in kaart gebracht. Deze lijst is nog niet uitputtend. Daarnaast is een overzicht gemaakt van methoden waarmee de gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor mens en milieu worden beoordeeld, én de mate waarin de productie en het gebruik van die stof duurzaam is.

‘We zijn dus op zoek naar stoffen die gezond, veilig en duurzaam zijn’, zegt onderzoeker Charles Bodar, van het RIVM. ‘Het huidige stoffenbeleid draait vooral om de beoordeling van gezondheid en veiligheid. Met de opkomst van innovatieve biobased stoffen komt ook de duurzaamheid in beeld.’

Beoordelingsmethoden

Het RIVM pleit voor een beoordeling op veiligheid, gezondheid én duurzaamheid van alle stoffen, dus niet alleen voor biobased stoffen. Volgens de onderzoekers zijn de bestaande beoordelingsmethoden nogal divers en ingewikkeld, wat voor bedrijven die willen vernieuwen richting biobased producten verlammend kan werken.

Bodar: ‘Daarom moet er een handzame aanpak komen, waarmee snel en gemakkelijk de beste stof kan worden gekozen. Daaraan kunnen ook beleidsvoorkeuren worden toegevoegd om het gebruik van bepaalde grondstoffen te stimuleren of te ontmoedigen.’

Overigens is niet elke biobased stof gezonder of duurzamer dan een stof die van aardolie is gemaakt. Zo zijn sommige biobased stoffen ook giftig, of kan er veel land of water nodig zijn om de grondstoffen te verbouwen.

Regelgeving

Hoewel een ‘harde’ definitie van biobased stoffen vooralsnog ontbreekt, is inmiddels duidelijk dat ze voor de regelgeving als gewone chemische stoffen moeten worden beschouwd. Ze moeten aan dezelfde wettelijke gezondheids- en veiligheidseisen voldoen. In de dagelijkse praktijk van registratie, etikettering en risicobeoordeling blijkt dit niet altijd duidelijk te zijn. Het RIVM licht daarom toe hoe enkele wettelijke regels moeten worden geïnterpreteerd.