Van 3-6 juni 2019 vond in Aarhus, de tweede stad van Denemarken, het internationale congres Land Use and Water Quality (LUWQ) plaats. Dit tweejaarlijkse congres werd dit jaar georganiseerd door Aarhus University en het RIVM. Het hoofdthema van dit congres is de relatie tussen waterkwaliteit en landgebruik. Door de intensieve landbouw sinds de jaren 50 komen nutriënten, pesticiden en medicijnresten in het milieu. Het congres brengt onderzoekers, waterbeheerders en beleidsmakers bijeen om onderzoeksresultaten en beleidsinstrumenten uit te wisselen. Deze professionals brengen discussies op gang die bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit.
Waterkwaliteit versus voedselproductie
De problemen rond intensieve landbouw komen voornamelijk voor in West-Europa, Amerika, China en Nieuw-Zeeland. De Europese Unie heeft richtlijnen ontwikkeld die moeten resulteren in een goede waterkwaliteit in 2027. Ook in andere landen hebben regeringen wetten opgesteld om vervuiling van het water te voorkomen. Er is echter tegelijk een grote druk op de landbouw om meer voedsel te produceren.
Over nieuwe technieken en klimaatverandering
De presentaties gingen over de toestand van de waterkwaliteit in verschillende landen. De uitdaging is om aan de ene kant de waterkwaliteit te verbeteren en tegelijkertijd de voedselproductie op peil te houden. Er werden nieuwe technieken gepresenteerd waarmee we de kwaliteit van het grondwater kunnen meten. Binnen het LMM (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) zijn we sinds vorig jaar ook bezig om nieuwe technieken (sensoren) te testen die continu de waterkwaliteit kunnen monitoren. Daarnaast gingen presentaties over de vraag wanneer we effecten van mestbeleid kunnen meten (hoe lang duurt het voordat meststoffen het grondwater bereiken?) en werd het effect van het veranderen van het klimaat op de waterkwaliteit besproken. De relatie tussen landbouwmaatregelen en waterkwaliteit werd eveneens behandeld. Een belangrijke vraag daarbij is hoe de kennis hierover bij de agrariërs vergroot kan worden om hun gedrag te beïnvloeden. Het volledige programma plus de samenvattingen van de posters en de presentaties is te vinden op de website van LUWQ2019.
Vaker inspraak agrariërs
Eén van de conclusies van het congres is dat veel landen met een top-down benadering (de overheid legt regels op) nu ook een bottom-up benadering (agrariërs hebben inspraak en kunnen zelf keuzes maken) gaan toepassen. Zo mogen agrariërs in Denemarken meer meststoffen gebruiken in ruil voor het toepassen van maatregelen die nitraatuitspoeling tegengaan. Ook werd duidelijk dat het belangrijk is om data te verzamelen en te delen om effecten op de waterkwaliteit goed in beeld te krijgen. De uitdaging is om agrariërs daarmee niet af te schrikken om deel te nemen aan monitoringsprogramma’s.
Op naar LUWQ 2021
Op het congres waren 240 deelnemers uit 24 verschillende landen. Sinds 2013 wordt de LUWQ elke twee jaar georganiseerd. Opvallend is dat er op elk congres weer meer deelnemers zijn. Dit geeft aan hoe actueel dit thema is. Het vijfde LUWQ congres wordt georganiseerd in 2021 door het RIVM en zal waarschijnlijk plaatsvinden in Maastricht.
Annemieke van der Wal (RIVM)
LMM e-nieuws november 2019