In 2011 en de eerste helft van 2012 waren de uitbraken van bof en kinkhoest de meest in het oog springende gebeurtenissen op het gebied van infectieziekten in Nederland. Ook de internationale uitbraak van Escherichia coli (EHEC Enterohemorragische Escherichia coli (Enterohemorragische Escherichia coli)/STEC Shigatoxineproducerende E. coli-stammen (Shigatoxineproducerende E. coli-stammen)) wordt beschreven. Resistentievorming tegen bepaalde antibiotica blijft een zorgwekkende ontwikkeling. In deze Staat van Infectieziekten wordt dat geïllustreerd door de Klebsiella pneumoniae-uitbraak in het Maasstad Ziekenhuis. Verder is er aandacht voor het Schmallenbergvirus dat eind 2011 is aangetroffen bij runderen en schapen.

Bioinformatica en infectieziekten

In de bioinformatica komen biologie, wiskunde en computerwetenschappen samen met als doel de informatie in biologische moleculen van de ziekteverwekker te ontrafelen en te kunnen toepassen. Door gebruik van moderne diagnostische technieken in het laboratorium en door krachtiger computers komen meer gegevens over de DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid)- en eiwittenstructuur van ziekteverwekkers beschikbaar. Ontwikkeling van nieuwe software en analysemethoden maakt het mogelijk om deze complexe gegevens te sorteren, inzichtelijk te maken en te duiden. Zo vergroten deze technieken het inzicht in de (moleculaire) epidemiologie, in mogelijkheden van ziekteverwekkers om te veranderen, in hun interacties met gastheren en in evolutionaire strategieën. In combinatie met epidemiologische informatie biedt deze kennis de infectieziektebestrijding een nieuw perspectief. Omdat de bioinformatica een veelzijdig wetenschapsveld is, is het nodig om prioriteiten te stellen in de ontwikkeling van diagnostiek, expertise en bioinformatisch onderzoek dat relevant is voor de bestrijding van infectieziekten.

Syndroomsurveillance

Om goed toezicht te kunnen houden op eventuele uitbraken van infectieziekten onderzoekt het RIVM gegevens die via surveillance worden verzameld. Waar traditionele infectieziektesurveillance (bewaking/monitoring) is gebaseerd op bepaalde ziekten onderbouwd met laboratoriumuitslagen, zoals bij kinkhoest, maakt syndroomsurveillance o.a. gebruik van ziekte-indicatoren (klachten en gedrag van mensen) die een indruk kunnen geven van de ziektelast. Syndroomsurveillance kan worden ingezet voor bijvoorbeeld vroegsignalering bij uitbraken van een infectieziekte, het monitoren van de impact van een infectieziekte of het monitoren van ziektetrends. Aanvullend laboratoriumonderzoek is dan nodig om nog meer inzicht in de stand van zaken van infectieziekten te krijgen. Een voorbeeld hiervan is de griepsurveillance die bij Nederlandse huisartsen loopt. In deze Staat van Infectieziekten worden mogelijkheden voor het gebruik van syndroomsurveillance beschreven.