Voedingsmiddelen en voeding kunnen zowel gunstige als ongunstige effecten hebben op de gezondheid, bijvoorbeeld zoetstoffen. Om goede aanbevelingen te kunnen doen, moeten de positieve effecten afgewogen worden tegen de negatieve in een zogenaamde benefit-risk analyse. Dat staat in een speciale editie van het tijdschrift Food and Chemical Toxicology dat door het RIVM is verzorgd.
Benefit-risk analyses - ook wel geïntegreerde beoordelingen -
van voedingsmiddelen en –ingrediënten zijn een nieuwe ontwikkeling.
Tot voor kort stond het bepalen van risico’s van voedsel
(toxicologie) los van het bepalen van de gunstige effecten
(voeding, epidemiologie). Voedingsmiddelen en -ingrediënten kunnen
echter beide effecten in zich hebben. Een voorbeeld daarvan zijn
zoetstoffen. Voor zoetstoffen zijn veilige niveaus vastgesteld en
gebruik kan er tevens voor zorgen dat de inname van calorieën
minder wordt. De vraag is dan of het goed is om fris met suiker of
met zoetstoffen te drinken. In een benefit-risk analyse worden
beide aspecten tegen elkaar afgewogen.
In het BEPRARIBEAN project heeft het RIVM samen met andere Europese
landen de stand van zaken van benefit risk analyse voor voedsel en
voeding in kaart gebracht Hierbij is ook gekeken naar
benefit-risk analyses in andere vakgebieden: geneesmiddelen,
microbiologie, milieu, marketing/financiën en consumentenperceptie.
Benefit-risk beoordelingen kunnen helpen bij het maken van
(beleids)keuzes rondom aan voeding gerelateerde vraagstukken op
gebied van de volksgezondheid. De kern ervan is dat niet alleen de
veiligheid van voeding, maar nadrukkelijk ook het gunstige effect
van voeding beoordeeld wordt. Een vraagstuk wordt op deze manier zo
volledig mogelijk in kaart gebracht. Dit kan een opmaat zijn tot
nieuwe stappen in de risicoanalyse van voedsel en voeding. Een
goede benefit-risk analyse blijkt een samenspel te zijn van
verschillende disciplines, zoals voeding, epidemiologie en
toxicologie, maar ook van wetenschappers, beleidsmakers en andere
belanghebbenden.
Ons Eten Gemeten
Het RIVM publiceerde in 2004 een grote benefit-risk studie in
het rapport Ons Eten Gemeten. De conclusies waren duidelijk: ons
voedsel is veiliger dan ooit, maar Nederlanders eten te veel en
verkeerd. Hierdoor ontstaat een aanzienlijk gezondheidsverlies en
leven we gemiddeld twee jaar korter. De gunstige effecten van
voeding kunnen beter benut worden.
Voor de eerste keer in Nederland was er een totaaloverzicht van de
beschikbare kennis op het gebied van de voedselconsumptie, de
voedselveiligheid, en van de gevolgen voor de gezondheid op lange
termijn.