Inleiding en motivatie

Op verschillende niveaus in de samenleving werken diverse partijen samen aan een gezonde leefomgeving. Daarbij wordt de hulp van het RIVM vaak ingeroepen. We realiseren ons dat we daarbij rekening moeten proberen te houden met de behoeftes en ervaringen van burgers. Immers, de steun en deelname van burgers is erg belangrijk voor het slagen van onderzoek en een succesvol beleid. Dit is echter niet gemakkelijk. Voor een effectief beleid op het gebied van gezonde leefomgeving is informatie nodig over de woonomgeving van mensen: de buurt waarin mensen wonen. De relatie tussen leefomgeving en gezondheid wordt immers bepaald door sociale en fysieke processen en context op zowel individueel als buurtniveau. In dit project richten we ons op buurtkenmerken. Tot nog toe verzamelden we buurt informatie vaak door informatie te halen uit bestaande registraties. Maar je zou buurten ook kunnen bezoeken en ze op een systematische manier proberen te observeren (schouwen of auditen). Zo kun je informatie krijgen, die via registraties niet of nauwelijks is te achterhalen. Hoewel er in de loop der jaren diverse audittools zijn ontwikkeld, is het aantal tools waarbij zowel burgers als (lokale) professionals zijn betrokken, beperkt. Vaak fungeren ze als meldingsplatforms voor het aanduiden van kansen en verbeterpunten in de openbare ruimte waaraan iedereen kan meedoen. Burgers worden nauwelijks betrokken bij de ontwikkeling van ze audit tools. Vaak is onduidelijk hoe en of lokaal beleid de verzamelde data kan gebruiken; de dataverzameling is vaak niet systematisch, waardoor de bruikbaarheid voor het monitoren van de kwaliteit van de leefomgeving niet hoog is.

Doel(en)

Het doel is om een participatieve buurtschouw-app met bijbehorend data-platform te ontwikkelen en implementeren waarmee (i) goede data kunnen worden verzameld, en (ii) waardoor burgers een belangrijkere rol krijgen bij het gezonder maken van hun buurt.

Innovatieve aspecten

In het project gaan bewoners zelf hun buurt beoordelen op gezondheid, waarbij ze gebruik maken van een mobiele buurtschouw-app die samen met en voor hen is ontwikkeld. Hiermee hopen we meer bewustwording kweken onder burgers. Juist ook burgers die niet gewend zijn om betrokken te zijn bij wetenschappelijk onderzoek, denken we hiermee te kunnen bereiken. Het project sluit goed aan bij de tendens dat burgers steeds meer en beter in staat zijn hun eigen milieu- en gezondheid te meten (‘Citizen Science’). De data die worden verzameld met de app kunnen helpen om een meer completer beeld te krijgen van de gezondheid van burgers en de invloed van onze directe woon/leefomgeving op die gezondheid.

Aanpak, externe partners, geplande resultaten en producten en verdienmodel

De app wordt samen met en voor burgers uit de wijk Slotermeer (Amsterdam) en in een nog nader te bepalen buurt in Utrecht, ontwikkeld. Om te zorgen dat de indicatoren die met app worden gemeten, aansluiten bij aspecten die bewoners zelf van belang vinden, worden de bewoners betrokken bij het vaststellen van indicatoren en de ontwikkeling van de app. Daarnaast zal de app uitgebreid worden getest onder de bewoners. Er zal worden samengewerkt met de Hogeschool van Amsterdam (HvA Hogeschool van Amsterdam (Hogeschool van Amsterdam)), Stichting Eigenwijks, de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en Stadsdeel Nieuw-West van de gemeente Amsterdam, Amsterdam Economic Board (AEB), Stichting Wijkadvies, de VVM, en Omgeving en Beleving. Geplande resultaten zijn (i) een app met bijbehorend dataplatform, (ii) databases met daarin de verzamelde audit data, inzicht in de gebruikersvriendelijkheid en (iii) een aantal artikelen in (inter)nationale tijdschriften.

Beoogd vervolg

Als blijkt dat onze tool werkt, dan zullen we deze gaan promoten en onder de aandacht brengen van beleidsmakers. We denken dat onze app het RIVM nieuwe opdrachten zal gaan opleveren bij diverse ministeries en daaraan verbonden instanties. Recent hebben deze groepen namelijk hun interesse geuit in participatieve benaderingen in milieu- en gezondheidsonderzoek. Op dit moment ontwikkelen ministeries de mogelijkheid voor een instrument dat gemeentes moet helpen om elementen van de leefomgeving die van invloed zijn op de gezondheid in kaart te brengen.