Inleiding en motivatie

De recente (en geplande) decentralisatie van overheidstaken van het Rijk naar lagere overheden, verandert de benodigde (kennis)infrastructuur van betrokken. De verandering van het bestuurlijke landschap in Nederland maakt een (her)oriëntatie van de (kennis)infrastructuur nodig. Hierbij spelen twee belangrijker kwesties:

1. Wat is de huidige positie van het RIVM als kennis- en informatieleverancier voor de rijksoverheid en de lokale overheden en wat is de gewenste positie in de toekomst?;
2. Wat betekent de decentralisatie van overheidstaken voor de toekomstige benodigde rol van het RIVM op het gebied van dataverzameling en -ontsluiting, onderzoeksmethoden, tools en expertise, communicatie en financiering?

Doel(en) en onderzoeksvragen

Dit project wil input geven op de bovenstaande vragen door de gevolgen van de bestuurlijke veranderingen in de domeinen van milieu, veiligheid, volksgezondheid, zorg en welzijn op de kennis- en informatiebehoefte van hogere en lagere overheden analyseren. Het concept ‘systeemverantwoordelijkheid’ staat hierbij centraal. Dit wordt aan de hand van de volgende vragen onderzocht: 1. Wat betekent systeemverantwoordelijkheid en hoe definiëren de verschillende actoren in dit concept?; 2. Hoe is systeemverantwoordelijkheid gedefinieerd en geoperationaliseerd in domeinen waar decentralisatie al is doorgevoerd (onderwijs, huisvesting) of in landen waar sprake is van een decentrale bestuursstructuur van milieu, veiligheid, volksgezondheid en zorg? 3. Wat betekent de praktische invulling van ‘systeemverantwoordelijkheid’ voor (de invulling van) de concrete kennis- en informatiebehoefte van centrale en decentrale overheden?

Aanpak en methoden

Dit project maakt gebruik van een combinatie van theorie (governance-vraagstukken en systeemverantwoordelijkheid) en praktisch onderzoek (de implementatie van systeemverantwoordelijkheid). Hierbij ligt de focus op de overeenkomsten en verschillen in de verschillende domeinen. Er zal gebruik gemaakt worden van deskresearch, interviews, stakeholderanalyses, omgevingsanalyses en scenario-ontwikkeling en methoden voor het opzetten van strategische dialogen.

Verwachte resultaten

Dit project zal leiden tot een (her)oriëntatie op de benodigde kennis(infrastructuur) van het RIVM in relatie tot de huidige decentralisatie van overheidstaken. Daarnaast zal het nieuwe inzichten geven in de manier waarop systeemverantwoordelijkheid wordt gedefinieerd en geoperationaliseerd in verschillende domeinen. Een internationale vergelijking van landen die in meer of mindere mate een decentrale bestuursstructuur kennen, kan leiden tot nieuwe inzichten die gebruikt kunnen worden bij de decentralisatie van overheidstaken in Nederland en elders.

Geplande producten

Dit project zal resulteren in twee wetenschappelijke publicaties, een strategische discussiebijeenkomst, advies aan de DR RIVM over de toekomstige benodigde kennis(infrastructuur) en de rol van het RIVM in de ondersteuning van centrale en lokale overheden en de investeringen die daarvoor nodig zijn.