Scabiës of schurft is een besmettelijke aandoening die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. Dit is een klein beestje dat je niet met het blote oog kunt zien. De mijt graaft gangetjes in de oppervlakte van je huid en legt daar eitjes. Je huid geeft vervolgens allergische reactie op de mijt, waardoor je jeuk krijgt.

Nee. Schurft gaat niet vanzelf over. Zonder behandeling blijven de mijten zich voortplanten. Daarom is het belangrijk dat je je laat behandelen. Oók om te voorkomen dat de klachten uitbreiden en je anderen besmet.

In de winter komt schurft vaker voor dan in de zomer. Er zijn signalen dat het aantal besmettingen toeneemt. Maar exacte cijfers zijn niet bekend. Schurft is namelijk geen meldingsplichtige ziekte. Dat betekent dat niet elke besmetting wordt gemeld bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en het RIVM heeft dus geen cijfers.

Ja. Uitbraken van schurft komen voor in verpleeg- en zorginstellingen, studentenhuizen, asielzoekerscentra en andere plekken waar mensen dicht op elkaar samenleven.

De klachten kunnen zijn:

• Jeuk die steeds erger wordt. Je kunt overal op het lichaam jeuk krijgen, vooral als het warm is en ’s nachts.
• Blaasjes en rode bultjes, bijvoorbeeld tussen de vingers, op de polsen en voeten.
• Soms zijn er rode streepjes te zien op de huid. Dat zijn de gangetjes die de mijt graaft.
• Kinderen tot 4 jaar kunnen ook jeuk en bultjes op het hoofd krijgen.

Je kunt besmet raken door het bed, kleding, verkleedkleren of knuffels te delen met iemand die schurft heeft. Maar ook door meer dan 15 minuten huidcontact met iemand te hebben die schurft heeft. Bijvoorbeeld als je een besmet iemand helpt met wassen en aankleden, seks hebt of samen in één bed slaapt.

Nee. Iedereen kan schurft krijgen. De enige manier om het te voorkomen is geen ongewassen beddengoed en kleding delen en geen lichamelijk contact met iemand die besmet is met schurft.

Krijg je voor het eerst schurft? Dan is de tijd tussen besmet raken en klachten 2 tot 6 weken. Als je daarna weer besmet raakt, begint de jeuk al na een paar dagen.

Je bent besmettelijk zolang er mijten en eitjes van mijten in de huid aanwezig zijn. 12 uur na een effectieve behandeling is schurft niet meer besmettelijk.

Iedereen kan schurft krijgen. Sommige mensen lopen meer risico, zoals:

• bewoners en personeel van zorginstellingen, zoals in de gezondheidszorg;
• mensen die dicht op elkaar verblijven, zoals asielzoekerscentra, gevangenissen en opvangplekken voor dak- en thuislozen;
• reizigers die slapen in minder hygiënische omstandigheden;
• onder mensen met wisselende seksuele contacten.

Je kunt schurft vaker krijgen.

Er is geen inenting en er zijn geen medicijnen om niet besmet te raken met schurft. In de meeste gevallen is het gewoon een kwestie van pech als je schurft krijgt. Je kunt wel op het volgende letten:

• Gebruik geen ongewassen kleding of beddengoed van een ander.
• Geen lichamelijk contact met iemand die schurft heeft.
• Gebruik op reis je eigen lakens/lakenzak.
• Draag beschermende kleding (zoals een T-shirt met lange mouwen en handschoenen) als je iemand met schurft verzorgt.

Schurft wordt vastgesteld door huidschilfers onder de microscoop te onderzoeken op de aanwezigheid van mijten en eitjes. Een huisarts of dermatoloog kan dit doen.

Om schurft te behandelen moet je ivermectine tabletten slikken of permetrine crème smeren. Je huisarts schrijft dit voor. Maar je kunt het ook kopen bij de apotheek. Sinds november 2022 kun je de behandeling vergoed krijgen vanuit de basisverzekering. Het gaat wel af van je eigen risico. Naast smeren of slikken moet je je kleren en beddengoed op 60 graden wassen of 3 dagen in een afgesloten zak stoppen.

Daarnaast is het is heel belangrijk dat al je huisgenoten en nauwe contacten zich ook laten behandelen, en tegelijkertijd. Zelfs als ze (nog) geen klachten hebben. Alleen zo voorkom je dat je niet opnieuw besmet raakt.

In het stappenplan aanpak scabiës (schuft) met permetrine crème lees je stap voor stap wat je precies moet doen.

Behandel je kind eerst volgens het stappenplan. Je kind kan 12 uur na de behandeling gewoon naar de kinderopvang of naar school. Informeer wel de leiding van het  kindercentrum of de school. Mogelijk heeft je kind de schurft opgelopen op de crèche of op school, of andere kinderen of medewerkers besmet. De leiding kan in overleg met de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) andere ouders informeren. Die kunnen dan letten op de klachten van schurft bij hun kind.

Nee. Kinderen, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven krijgen in de regel een crème voorgeschreven. Vertel uw arts dat u zwanger bent of borstvoeding geeft.
Smeer baby’s en kleine kinderen helemaal in, ook het gezicht, de hoofdhuid  (ook waar haar groeit) en de oren. Vermijd de ogen en mond. 
Als u de luier van uw baby verschoont, smeer dan opnieuw crème op de plek waar de luier heeft gezeten voordat de schone luier aangaat.

Meestal verdwijnt de jeuk binnen drie dagen na behandeling. Je kunt echter ‘na-jeuk’ krijgen. Meestal is dat minder erg dan de oorspronkelijke jeuk. Het duurt maximaal 3 tot 4 weken. ‘Na-jeuk’ komt vaker voor bij mensen met aanleg voor eczeem.

Gebruik antihistaminetabletten (tabletten tegen de jeuk), mentholpoeder of vette zalf ter verlichting van de jeuk. Heeft dit onvoldoende effect? Dan kun je eventueel contact opnemen met je (huis)arts.

De behandeling kan mislukken. Bijvoorbeeld als de instructies niet precies zijn gevolgd. Er kan ook sprake zijn van een herbesmetting. Bijvoorbeeld omdat niet alle huisgenoten en nauwe contacten tegelijk zijn behandeld. Overleg met je huisarts en start opnieuw met behandelen.

Je kunt gewoon naar je werk. Heb je voor je werk regelmatig of langdurig intensief huidcontact met andere mensen? Wacht dan met werken tot 12 uur na de behandeling. Overleg dit altijd met je leidinggevende of bedrijfsarts.

Ja, je kunt ook schurft krijgen van een dier. Maar het gaat dan om een ander type schurftmijt. Iedere diersoort heeft namelijk een eigen soort schurftmijt. Deze schurftmijten kunnen niet overleven bij de mens en zorgen over het algemeen alleen voor jeuk en hooguit wat huiduitslag. De klachten bij het dier gaan na maximaal 3 weken vanzelf over als er geen contact meer is met het dier of als het dier behandeld is. Denk je dat je huisdier schurft heeft? Ga er dan mee naar de dierenarts. Ook bij dieren is de aandoening goed te behandelen. Andersom kunnen mijten van de mens niet goed overleven op een kat of hond.

Sommige mensen kunnen een ergere vorm van schurft krijgen, bijvoorbeeld mensen met een minder goede gezondheid. Bij deze vorm van schurft, scabiës crustosa, zijn meer maatregelen nodig dan bij gewone schurft. Een dermatoloog moet deze diagnose bevestigen.