|
|
|
|
De zorgsector draagt veel goeds bij aan de gezondheid. Maar ze heeft ook impact op het milieu, die minder positief is. Veel professionals willen de milieu-voetafdruk van de zorg verkleinen. Daarom is de Green Deal Duurzame Zorg opgesteld. Het RIVM onderzoekt de milieu-impact van de zorgsector en helpt door concrete handelingsperspectieven te bieden. Deze kennis delen we graag met alle medewerkers in de zorg en iedereen die nieuwsgierig is. Kent u andere geïnteresseerden? Zij kunnen zich aanmelden voor de nieuwsbrief Duurzame Zorg. |
Nederland ondertekent Commitment Duurzame en Klimaatresistente Gezondheidzorg |
 |
| Tijdens de VN-Klimaatconferentie in Glasgow van de VN was er uitdrukkelijk aandacht voor gezondheidszorg. Demissionair VWS-minister Hugo de Jonge vatte het verband in één zin samen: the climate crisis is also a health crisis. Zijn korte en heldere oproep is hier terug te zien. De COP in Glasgow pakte uit met een specifiek programma, gericht op de zorg en een apart Health Pavilion. En dat alles leverde tastbaar resultaat op. Tijdens de conferentie hebben meer dan 50 landen zich gecommitteerd aan de verduurzaming van hun zorgsysteem. |
| |
Duurzame zorg voor een gezonde toekomst: hoe? |
 |
| Michiel Zijp De Vereniging Artsen Volksgezondheid organiseerde half oktober bijscholing voor artsen over de mogelijkheden voor verduurzaming van de zorgsector en bewustwording van de rol van artsen hierin. RIVM presenteerde daar de voetafdruk van de zorg als geheel, waar de grote impacts zitten, en gaf voorbeelden om op vier manieren bij te dragen aan verduurzaming: 1) eigen knoppen; 2) inkopen; 3) ketendialoog en actie; 4) bewustwording. Andere prikkelende presentaties waren van onder andere Birgit van Soest (apotheker en coalitie duurzame farmacie) over verduurzaming van medicijngebruik én Sjoerd Elferink (oogarts) over leerzame successen en mislukkingen in de poging oogheelkunde in Nederland te verduurzamen. Eén van de kernwoorden van de discussie was ‘handelingsperspectieven’. Er zijn goede voorbeelden binnen en buiten Nederland. Zo kan Nederland veel leren van de efficiëntie (veel minder afval per operatie) van staaroperaties in India. Het kan dus anders. En dat vraagt structureel aandacht op verschillende schijven (technisch, gedrag, organisatorisch, …). Zorgpersoneel kan het niet alleen en het gaat ook niet zonder het zorgpersoneel. |
| |
Transitie naar duurzame zorg |
 |
| Begin december vond de jaarlijkse CleanMed Europe Conferentie plaats, natuurlijk in de vorm van een online bijeenkomst. Ook in de line up van deze grote conferentie over duurzame gezondheidszorg is terug te zien dat de transitie naar een duurzame zorg in Nederland in volle gang is. Zo presenteerde het RIVM hun berekeningen van de milieuvoetafdruk van de Nederlandse zorg, gaf het Radboud UMC een presentatie over hun onderzoek naar het verwerken van ziekenhuis-afvalwater, en liet GGZ Rivierduinen zien hoe zij bezig zijn met het verduurzamen van hun zorgfaciliteiten. Mooie voorbeelden die ook in andere landen als inspirerend worden gezien. De sessie waarin ons onderzoek naar de milieuvoetafdruk van de Nederlandse zorg aan bod kwam, kunt u hier terugkijken. |
| |
De milieuvoetafdruk van de Nederlandse zorg: inkoop |
 |
| Michelle Steenmeijer De Nederlandse zorgsector heeft een grote milieuvoetafdruk. Twee derde van deze voetafdruk komt door emissies die ontstaan in de productieketen van goederen en diensten die de Nederlandse zorgsector inkoopt. Voor andere milieueffecten ligt dit percentage nog hoger en worden emissies bijna uitsluitend door deze inkoop veroorzaakt. In de afbeelding is te zien hoe de impact van de verschillende productgroepen is verdeeld over diverse impactvoetafdrukken. Meer gegevens over inkoop en uitgaven zijn nodig om de milieu-impact in te schatten en vervolgacties en maatregelen te bepalen. De zorgsector bestaat immers uit verschillende typen zorg. Het RIVM helpt deze impact nog beter in kaart te brengen, zodat de zorg weet waarmee ze aan de slag kan. Een rapport over de berekening van deze voetafdrukken verschijnt in 2022. U kunt helpen: heeft u gegevens om te delen of werkt u aan een vergelijkbaar onderzoek, neem dan contact op met het projectteam via duurzamezorg@rivm.nl. Wij praten graag met u verder. |
| |
Terugkijken: webinar Architectuur & Duurzame Zorg |
 |
| Merel Houtman Hoe kan architectuur zorgen voor een betere gezondheid van mensen in ziekenhuizen en zorginstellingen? Zowel bij nieuwbouw als bij verbouw kunnen keuzes worden gemaakt die bijdragen aan de gezondheid. Niet alle architectuur met aandacht voor patiënten is automatisch bevorderend voor de gezondheid. Afgelopen 16 november organiseerden het RIVM en VWS een webinar over de rol van architectuur in de zorg met de wetenschappelijke stand van zaken en praktijkvoorbeelden over hoe het wel kan. Eén van de praktijkvoorbeelden is de aangepaste binnen- en buitenomgeving bij GGz Eindhoven. Alle gebouwen zijn getoetst op verschillende onderdelen (denk aan privacy, daglicht, comfort) en op basis daarvan zijn aanpassingen gemaakt in de fysieke omgeving. Zo kunnen cliënten op bepaalde afdelingen zelf het licht en geluid regelen door middel van een touchscreen. Buiten is een ‘breinpad’ aangelegd, waarop de zintuigen van cliënten worden geprikkeld tijdens hun wandeling in de groene omgeving. Meer horen over dit soort inspirerende voorbeelden en de achterliggende wetenschap? Terugkijken kan hier. |
| |
De milieu-impact van inhalatoren |
 |
| Lowik Pieters Astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) worden behandeld met inhalatiemedicatie. Dat gebeurt meestal met behulp van dosisaërosolen (‘puffers’) of droogpoederinhalatoren. Aan beide kleven nadelen voor het milieu. De klimaatimpact door broeikasgassen uit dosisaërosolen tegenover de indirecte uitstoot van droogpoederinhalatoren (door de grondstoffen die daarvoor nodig zijn) staat ter discussie onder zorgverleners. Samen met het Nederlands Huisartsen Genootschap en Zorginstituut Nederland zet het RIVM de feiten over de milieu-impact van inhalatoren op een rij. Ook presenteren we nieuwe trendberekeningen van de directe broeikasgasuitstoot van dosisaërosolen in Nederland. Die resultaten worden gebruikt om het RIVM-onderzoek naar de voetafdruk van chemische stoffen en geneesmiddelen in de zorg te verfijnen. Resultaten worden begin 2022 verwacht. Meer hierover in een volgende nieuwsbrief. |
| |
Gezonde zorginstellingen: wat werkt? |
 |
| Kim van Rijn Er is een overzicht gemaakt van inspirerende praktijkvoorbeelden en ideeën rondom de leefomgeving van zorginstellingen. Per voorbeeld staat welke acties en maatregelen hieraan bijdragen en wordt verwezen naar relevante literatuur. Ook kunt u aan de hand van zogeheten ‘wat werkt dossiers’ in één oogopslag zien welke interventies werken en welke niet. Bij de dossiers horen achtergronddocumenten met een analyse van de wetenschappelijke literatuur. Er wordt aandacht besteed aan voeding, architectuur en natuur. Denk bijvoorbeeld aan het positieve effect van een groen uitzicht op de gezondheid van patiënten en zorgmedewerkers. U vindt hier mooie praktijkvoorbeelden, zoals de ‘Buitenstebinnen Tuin’ van het oncologiecentrum van VieCuri, waarin mensen kunnen wachten voordat ze een gesprek met de specialist hebben. Nieuwsgierig geworden? Neem een kijkje. |
| |
Maart 2022: Netwerkdag Medicijnresten en Milieu |
 |
| Melvin Faber Het RIVM organiseert op 8 maart 2022 de netwerkdag 'Medicijnresten in het milieu’. U hoort dan over de meest recente ontwikkelingen en kunt meepraten in workshops. De dag is bedoeld voor professionals uit de zorg én de watersector. Projectleider Susanne Waaijers-van der Loop geeft een presentatie over het werk van het RIVM-project Kennisbasis Green Deal Duurzame Zorg. Hierin komt de milieuvoetafdruk van de Nederlandse zorgsector aan bod, maar ook ander relevant wetenschappelijk onderzoek over de verduurzaming van de zorg.
U kunt zich aanmelden via Medicijnresten in het milieu. Deelname is gratis. |
|
