Samen werken aan veilig werken

Jaargang 2022, Editie 2, 28 april 2022

Het lijkt zo vanzelfsprekend, na een werkdag weer veilig naar huis. Toch gebeuren er in Nederland nog ieder jaar ongevallen waarbij werknemers ernstig gewond raken of komen te overlijden. Daarom zet het RIVM zich dagelijks in voor een gezonde en veilige werkplek voor iedereen. Vandaag is het Worker's Memorial Day. De internationale dag waarop werknemers die zijn overleden door een bedrijfsongeval of een beroepsziekte worden herdacht. Het motiveert ons om te blijven onderzoeken hoe ongevallen voorkomen kunnen worden.

Meer inzicht in oorzaken en gevolgen van arbeidsongevallen onder jongeren

De FNV vraagt vandaag - tijdens Workers' Memorial Day - aandacht voor arbeidsongevallen onder jongeren. Volg de site van FNV om op de hoogte te blijven, of bekijk de speciale pagina over Workers' Memorial Day.

Onlangs stelde de FNV ons een vraag over de Factsheet Jongeren. Die factsheet is gemaakt, omdat uit de literatuur blijkt dat jongere werknemers (15 t/m 24 jaar) een grotere kans hebben op een ernstig arbeidsongeval dan oudere werknemers.

De FNV was benieuwd of er binnen deze groep verschillen zijn tussen jeugdigen (15 t/m 17) en jongeren (18 t/m 24). Er gelden voor jeugdigen immers andere regels. Zo moeten werkgevers rekening houden met de beperkte werkervaring en hun lichamelijke en geestelijke ontwikkeling. Daarnaast moeten volgens het Arbobesluit zaken als deskundig toezicht, rekening houden met het opleidingsniveau en het feit dat ze bepaalde werkzaamheden niet mogen uitvoeren, geregeld zijn.

Om de vraag te beantwoorden heeft het RIVM de twee groepen vergeleken. De verschillen tussen jeugdigen en jongeren blijken niet heel erg groot. Contact met bewegende delen van een machine is voor beide groepen het grootste type ongeval. Ondanks het feit dat jeugdigen dit werk alleen onder extra toezicht en met extra voorlichting mogen uitvoeren.

Deze aanvullende analyse biedt aanknopingspunten voor verder onderzoek. Zo kan gekeken worden of dit beeld herkenbaar is in diverse branches, kan verder onderzoek via vragenlijsten en interviews plaatsvinden, of kan bekeken worden of regelgeving en handhaving wellicht aangescherpt moeten worden.

Save the date: Netwerkbijeenkomst op vrijdag 7 oktober 2022

Leren van en met elkaar, door elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen; Dat staat centraal in het programma Veiligheid, Cultuur en Gedrag. Helaas hebben we dat de afgelopen tijd moeten missen. Wij kijken er daarom ontzettend naar uit om jullie op 7 oktober bij het RIVM te verwelkomen en (opnieuw) met elkaar te 'verbinden'.

Tijdens de netwerkbijeenkomst krijg je de kans om verschillende verdiepingssessies te volgen, een lezing bij te wonen van een interessante gastspreker én vooral elkaar weer te ontmoeten. Blok in je agenda dus alvast vrijdag 7 oktober van 12.00 tot 17.00u.

In de ochtend organiseren we de tweede bijeenkomst van de Denktank Veilig Werken. Voor deze bijeenkomst worden leden van de Denktank persoonlijk uitgenodigd.

Meer informatie over de netwerkbijeenkomst staat binnenkort op www.lerenvoorveiligheid.nl.

Nieuwe animaties & infographics beschikbaar op Lerenvoorveiligheid.nl

Het RIVM wil met praktische hulpmiddelen professionals helpen de werkvloer veiliger te maken. Daarom werken we aan een serie van animaties en infographics. Het doel is om van verschillende type ongevallen op een laagdrempelige manier verhalen, feiten en lessen weer te geven. Dat doen we samen met professionals in het veld, zodat de animaties en infographics aansluiten bij situaties uit de praktijk. In de serie zijn twee nieuwe animaties en infographics beschikbaar gekomen: Vallende objecten bij hijswerkzaamheden en Beknelling tussen een machine en een object.

Eerdere animaties en infographics, zoals die van 'Val van een ladder', staan op onze website. Je kunt ze op de website bekijken en downloaden om in je eigen organisatie te gebruiken.

Bekijk de animaties & infographics

Arbeidsongevallen in de voedingsmiddelenindustrie

Je leest het wel eens in de krant: ‘Medewerker raakt hand kwijt in gehaktmolen’. Of ‘Medewerker koekfabriek verliest drie vingers in inpakmachine’. Bijvoorbeeld omdat de veiligheidsschakelaar stond uitgeschakeld en de machine bleef draaien. Hoe kon dat gebeuren, en komt dat vaker voor?

Het RIVM deed onderzoek naar ongeveer 1800 ongevallen in deze sector. We vergeleken de informatie over de ongevallen met ongevallen in andere sectoren in Nederland. Daaruit blijkt dat bijna 50% van de ongevallen in de voedingsmiddelenindustrie veroorzaakt wordt door bewegende delen van een machine. In andere sectoren in Nederland komen ongevallen met machines veel minder voor. Ook blijkt dat in 33% van de ongevallen met machines het slachtoffer in de gevarenzone was. Bijna altijd was er ook iets mis met de fysieke afscherming van de bewegende delen. De afscherming was bijvoorbeeld nooit aanwezig, onvoldoende, of verwijderd.

Dit is een samenvatting van een uitgebreide analyse over arbeidsongevallen in de voedingsmiddelenindustrie. De volledige analyse is, samen met analyses van ruim 50 andere sectoren, terug te vinden op onze website.

Ga naar het overzicht met sectoranalyses

Veilig werken en de nacht: aankondiging vervolgonderzoek

In ons vorige onderzoek keken we naar feiten en factoren die van invloed zijn op veilig werken in de nacht. Hieruit bleek onder meer dat in bepaalde sectoren relatief vaak een ongeval in de nacht gebeurt en dat ’s nachts andere typen ongevallen gebeuren dan overdag.

We weten echter nog weinig over hoe organisaties in Nederland omgaan met veilig werken in de nacht. Daarom starten we dit voorjaar een nieuw onderzoek. Vragen die we met dit onderzoek willen beantwoorden zijn: Wat doen organisaties om veilig werken in de nacht te bevorderen en wat betekent dit voor werknemers? Welke best practices bestaan er en wat kunnen we leren uit de (internationale) literatuur? Met de inzichten uit dit onderzoek willen we handvatten bieden voor het bevorderen van veilig nachtwerk.

Denktank Veilig Werken: nieuw samenwerkingsverband van start

De Denktank Veilig Werken kwam op donderdag 17 maart voor het eerst bij elkaar. De Denktank is een nieuw samenwerkingsverband tussen het RIVM en arboprofessionals. Het doel is om samen praktijk- en oplossingsgericht aan de slag te gaan met uitdagingen op het gebied van veilig werken. Twee keer per jaar bespreekt de Denktank een ander veiligheidsthema.

Deze keer stond 'veiligheid en gedrag' centraal. Dit bespraken we aan de hand van een concreet stappenplan op basis van de theorie van het Gedragsveranderingswiel. De casussen werden aangedragen door leden van de Denktank. Deze gingen over het niet gebruiken van PBM's en het tijdelijk langzamer rijden in magazijnen.

Enkele reacties die we naar aanleiding van de bijeenkomst van de deelnemers hebben ontvangen:

“‘We gaan de doelgroep betrekken bij het achterhalen van de beweegredenen achter de probleemgedragingen”
“Fijn om aan de hand van een concreet stappenplan aan de slag te gaan met het verbeteren van veiligheidsgedrag. Dit is precies wat ik zocht!”

Wil je meer weten over deze bijeenkomst? Lees dan het nieuwsbericht op onze website.

Even voorstellen: Wieke van der Borg

Het programma Veilig Werken is continu in ontwikkeling, zo ook ons team. De afgelopen periode hebben we een aantal nieuwe medewerkers mogen verwelkomen. In de komende nieuwsbrieven stellen we ze graag aan je voor. In deze editie: Wieke van der Borg

“Ik heb een achtergrond in de arbeidspsychologie en deed eerder onderzoek in de gezondheidszorg. De stap naar het RIVM maakte ik vorig jaar: Bij de Corona Gedragsunit deed ik onderzoek naar ervaringen met de coronamaatregelen in de (werk)praktijk. Ook hier speelde de perceptie van risico’s en de ervaren veiligheid vaak een belangrijke rol. Wat mij altijd erg interesseert is om gedrag in context te begrijpen. Heel waardevol dus dat het nu weer mogelijk is om organisaties te bezoeken en echt mee te kunnen kijken in de praktijk.”

Wieke woont samen met haar man en dochter (2,5) in Utrecht. De niet-werkdagen zijn vooral gevuld met peuteractiviteiten, daarnaast brengt ze haar vrije tijd graag door in de stad of op het strand en sport ze graag in de buitenlucht (hardlopen, schaatsen).