Waterpijp
Wat is een waterpijp?
Een waterpijp (ook wel shisha genoemd) is een instrument om waterpijp- of fruittabak mee te roken. Naast tabak kunnen er aromatische stoomsteentjes, kruidenmengsels, hasj of wiet mee gerookt worden. Ook bestaan er speciale kruidenmengsels voor de waterpijp zonder tabak. In het Midden-Oosten is de waterpijp een traditie en wordt hij veel in restaurants en cafés gerookt. Dit gebeurt ook in Nederland; hier ook wel shishalounges geheten. De tabak (of het kruidenmengsel) wordt verhit met gloeiende kooltjes of steentjes, of elektrisch. De rook van het kooltje en de verhitte tabak worden via een laagje water opgezogen met een flexibele slang.
Gezondheidsrisico’s
Bij het roken van een waterpijp komen veel schadelijke stoffen vrij, zoals teer, nicotine, koolmonoxide (CO) en zware metalen. Vooral het risico op een koolmonoxidevergiftiging is groot. Er komt namelijk veel meer CO vrij dan bij sigaretten, soms wel 30 keer zoveel. Zelfs één keer een waterpijp roken kan al een koolmonoxidevergiftiging veroorzaken. De ernst daarvan kan variëren van duizelig en benauwd worden tot een ziekenhuisopname. In het ergste geval kan iemand overlijden.
De CO komt voornamelijk van de kooltjes die de tabak (of het kruidenmengsel) verhitten. Elektrische verhitting verkleint de blootstelling aan CO, maar vergroot de blootstelling aan andere schadelijke stoffen. Dat komt doordat de tabak dan continu wordt verhit en niet, zoals bij kooltjes, alleen op het moment dat de gebruiker een trekje neemt. Er is dus geen veilige manier om waterpijptabak te verhitten. In alle gevallen helpt het om de ruimte waar een waterpijp wordt gerookt goed te ventileren.
Kruidenmengsels en waterpijptabak
De kruidenmengsels voor een waterpijp zijn net zo schadelijk voor de gezondheid als waterpijptabak. Bij beide komen vergelijkbare hoeveelheden schadelijke stoffen vrij. Bovendien kunnen kruidenmengsels voor de waterpijp nicotine bevatten, ook zonder tabak.
Ook meeroken is schadelijk
Een waterpijp roken is niet alleen schadelijk voor de roker zelf, maar ook voor de omgeving. In ruimtes waar waterpijp gerookt wordt, kan de concentratie koolmonoxide in de lucht boven de maximaal toelaatbare waarden komen. De afgelopen jaren zijn meerdere meldingen gedaan van personen die onwel zijn geworden na een bezoek aan een shishalounge.
Meer informatie
Verhitte tabak
Verhitten in plaats van verbranden
Tabak verhitten is een manier om tabak te gebruiken. Hierbij wordt een tabaksstick of losse tabak in een apparaat gedaan en verhit via een verwarmingselement. De gebruiker inhaleert de stoffen die op deze manier vrijkomen. Wat een gebruiker precies inademt, hangt af van het gebruikte apparaat, de instellingen van het apparaat en het tabaksproduct. Voor losse tabak of sigaretten worden ook andere apparaten gebruikt die oorspronkelijk bedoeld zijn om kruidenmengsels te verhitten.
Gezondheidsrisico’s
Het gebruik van verhitte tabak is schadelijk voor de gezondheid, maar waarschijnlijk minder schadelijk dan het roken van een tabakssigaret. Bij het verhitten van tabak komen kankerverwekkende en andere schadelijke stoffen vrij. Sommige stoffen irriteren of beschadigen de luchtwegen. De gebruiker krijgt van verhitte tabak minder kankerverwekkende en andere schadelijke stoffen binnen dan van sigaretten. Dat betekent echter niet dat het gezondheidsrisico in dezelfde mate lager is. Ook een kleine hoeveelheid kankerverwekkende stof kan kanker veroorzaken. Daarnaast bevat de rook van verhitte tabak juist een grotere hoeveelheid van sommige schadelijke stoffen dan de rook van een sigaret.
Verhitte tabak is verslavend
Doordat er nicotine vrijkomt, is verhitte tabak ook een verslavend product. De hoeveelheid nicotine hangt af van het gebruikte apparaat. Bij sommige apparaten komt het nauwelijks vrij. Deze producten zijn niet minder schadelijk, maar ze bevredigen minder snel de nicotinebehoefte van een roker. Het risico bestaat daardoor dat de roker daarom meer verhitte tabak zal gaan roken, of naast verhitte tabak gewone sigaretten blijft roken.
Meer informatie
Smaakproducten en kleurfilters
Smaakstoffen
Aan bijna alle tabaksproducten worden smaakstoffen toegevoegd om de smaak te verbeteren. Dit vermindert ook het prikkelende effect van tabaksrook, waardoor je makkelijker diep kunt inhaleren. Deze effecten maken dat producten aantrekkelijker kunnen zijn om mee te beginnen. Vooral tabaksproducten met zoete, snoepachtige smaken zijn aantrekkelijk voor jongeren.
Sinds mei 2017 geldt voor sigaretten en shag een verbod op karakteristieke smaken anders dan tabak. Sinds dit verbod worden diverse andere producten aangeboden om sigaretten en shag te voorzien van smaken. Deze producten variëren van inlegkaartjes en capsules met een smaak tot sprays en aromavloeistoffen die aan de tabak kunnen worden toegevoegd. Omdat deze producten geen tabak bevatten vallen deze producten niet onder de Tabakswet.
Smaakproducten en kleurfilters
Het RIVM heeft het aanbod van producten die de aantrekkelijkheid van sigaretten en shag kunnen bevorderen geïnventariseerd. Hierbij is gekeken naar producten die geur en/of smaak toevoegen aan tabak. Ook zijn producten in kaart gebracht die, vanwege hun afmetingen en kleur, aantrekkelijk kunnen zijn als alternatief product voor sigaretten of shag, zoals cigarillo’s of gekleurde filters.
Meer informatie
Overzicht van producten die de aantrekkelijkheid van sigaretten en shag kunnen bevorderen.