Sinds de jaren zeventig wordt in Nederland gemeten hoeveel schadelijke stoffen er in de lucht zitten. Stoffen als zwaveldioxide, grof stof en benzeen waren vroeger een probleem. Door allerlei maatregelen zijn de gemiddelde concentraties de laatste jaren sterk gedaald.
Natuurgebieden verzuren als er veel zwaveldioxide in de lucht zit. Tegenwoordig is dat veel minder het geval. Dat komt doordat we onze huizen niet meer met kolen verwarmen, zwavelarme brandstoffen gebruiken én de industrie minder zwavel uitstoot.
Fijnstof is een verzamelbegrip en omvat deeltjes van verschillende grootte. Zowel fijnstof (PM10) als het fijnere deel van fijnstof (PM2,5) veroorzaken gezondheidseffecten. PM2,5 waarschijnlijk meer dan PM10.
Stikstofdioxide kan schadelijk zijn voor de luchtwegen en longen. Verkeer is de belangrijkste bron: nabij verkeer zijn de concentraties stikstofdioxide vaak hoog. Daarnaast zijn de industrie, raffinaderijen en de energiesector belangrijke bronnen.
Benzeen is giftig en kankerverwekkend. De jaargemiddelde concentratie neemt al jaren af. Dat komt vooral door de katalysatoren begin jaren negentig, de technische verbeteringen van personenauto’s en een lager benzeengehalte in benzine.
Klik nogmaals op bovenstaande knop om de tabel te sluiten
| Jaartal | Zwaveldioxide | (Fijn)stof (grenswaarde 100) | Stikstofdioxide (grenswaarde 105) | Benzeen (grenswaarde 251) |
|---|---|---|---|---|
| 1972 | -- | 239 | -- | -- |
| 1973 | -- | 301 | -- | -- |
| 1974 | -- | 255 | -- | -- |
| 1975 | -- | 252 | -- | -- |
| 1976 | -- | 275 | -- | -- |
| 1977 | 417 | 206 | -- | -- |
| 1978 | 490 | 232 | 140 | -- |
| 1979 | 606 | 222 | 148 | -- |
| 1980 | 447 | 203 | 142 | -- |
| 1981 | 414 | 180 | 142 | -- |
| 1982 | 423 | 203 | 127 | -- |
| 1983 | 310 | 167 | 136 | -- |
| 1984 | 327 | 180 | 143 | -- |
| 1985 | 311 | 183 | 145 | -- |
| 1986 | 294 | 173 | 148 | -- |
| 1987 | 358 | 183 | 150 | -- |
| 1988 | 244 | 147 | 140 | -- |
| 1989 | 273 | 167 | 151 | -- |
| 1990 | 230 | 147 | 129 | -- |
| 1991 | 214 | 163 | 132 | -- |
| 1992 | 196 | 170 | 113 | -- |
| 1993 | 169 | 190 | 111 | -- |
| 1994 | 157 | 125 | 113 | -- |
| 1995 | 136 | 123 | 108 | -- |
| 1996 | 134 | 140 | 111 | -- |
| 1997 | 107 | 121 | 113 | 223 |
| 1998 | 125 | 117 | 105 | 167 |
| 1999 | 107 | 110 | 105 | 133 |
| 2000 | 100 | 100 | 100 | 100 |
| 2001 | 79 | 97 | 100 | 105 |
| 2002 | 88 | 106 | 95 | 99 |
| 2003 | 76 | 109 | 103 | 103 |
| 2004 | 81 | 98 | 100 | 82 |
| 2005 | 84 | 94 | 95 | 73 |
| 2006 | 86 | 106 | 89 | 62 |
| 2007 | 66 | 103 | 82 | 62 |
| 2008 | 61 | 93 | 87 | 57 |
| 2009 | 62 | 89 | 84 | 61 |
| 2010 | 45 | 86 | 82 | 62 |
| 2011 | 34 | 87 | 88 | 68 |
| 2012 | 34 | 70 | 82 | 41 |
| 2013 | 37 | 71 | 76 | 35 |
| 2014 | 41 | 67 | 66 | -- |
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
Zwaveldioxide, bron: Compendium voor de Leefomgeving www.clo.nl/indicatoren/nl0441-zwaveldioxide, data Vlaardingen (derde figuur). Geen jaargemiddelde norm bootstelling mensen. Concentratie in het jaar 2000 = 14 μg/m3. Voor SO2 is voor 2013 en 2014 het gemiddelde van de metingen op stadsstations van de DCMR genomen.
Fijnstof, bron: Compendium voor de Leefomgeving www.clo.nl/indicatoren/nl0243-fijn-stof-pm10-in-lucht, totaal stof DCMR t/m 1994 (derde figuur). Vanaf 1994: PM10 LML gemiddelde stadsstations (tweede figuur). Norm: etmaalgemiddelde equivalent 31.2 μg/m3, Genormeerde norm: 100. Concentratie in het jaar 2000 = 31 μg/m3.
Benzeen, bron: Compendium voor de Leefomgeving www.clo.nl/indicatoren/nl0457-benzeen, Benzeen Utrecht, Jaargemiddelde norm: 5 μg/m3, norm genormeerd: 251. Concentratie in het jaar 2000 = 2 μg/m3. Voor benzeen zijn er in 2014 in Utrecht geen metingen meer gedaan.
Stikstofdioxide, bron: Compendium voor de Leefomgeving www.clo.nl/indicatoren/nl0231-stikstofdioxide t/m 1989 (derde figuur), vanaf 1990 gemiddelde LML stadsstations (tweede figuur). Norm jaargemiddelde 40 μg/m3, norm genormeerd: 105. Concentratie in het jaar 2000 = 38 μg/m3.
| Jaar | Zwaveldioxide | (Fijn)Stof | Stikstofdioxide | Benzeen |
|---|---|---|---|---|
| 1972 | -- | 74,1 | -- | -- |
| 1973 | -- | 93,3 | -- | -- |
| 1974 | -- | 79,1 | -- | -- |
| 1975 | -- | 78,1 | -- | -- |
| 1976 | -- | 85,3 | -- | -- |
| 1977 | 58,4 | 63,9 | -- | -- |
| 1978 | 68,6 | 71,9 | 53,2 | -- |
| 1979 | 84,8 | 68,8 | 56,2 | -- |
| 1980 | 62,6 | 62,9 | 54,0 | -- |
| 1981 | 58,0 | 55,8 | 54,0 | -- |
| 1982 | 59,2 | 62,9 | 48,3 | -- |
| 1983 | 43,4 | 51,8 | 51,7 | -- |
| 1984 | 45,8 | 55,8 | 54,3 | -- |
| 1985 | 43,5 | 56,7 | 55,1 | -- |
| 1986 | 41,2 | 53,6 | 56,2 | -- |
| 1987 | 50,1 | 56,7 | 57,0 | -- |
| 1988 | 34,2 | 45,6 | 53,2 | -- |
| 1989 | 38,2 | 51,8 | 57,4 | -- |
| 1990 | 32,2 | 45,6 | 49,0 | -- |
| 1991 | 30,0 | 50,5 | 50,2 | -- |
| 1992 | 27,4 | 52,7 | 42,9 | -- |
| 1993 | 23,7 | 58,9 | 42,2 | -- |
| 1994 | 22,0 | 38,8 | 42,9 | -- |
| 1995 | 19,0 | 38,1 | 41,0 | -- |
| 1996 | 18,8 | 43,4 | 42,2 | -- |
| 1997 | 15,0 | 37,5 | 42,9 | 4,5 |
| 1998 | 17,5 | 36,3 | 39,9 | 3,3 |
| 1999 | 15,0 | 34,1 | 39,9 | 2,7 |
| 2000 | 14,0 | 31,0 | 38,0 | 2,0 |
| 2001 | 11,1 | 30,1 | 38,0 | 2,1 |
| 2002 | 12,3 | 32,9 | 36,1 | 2,0 |
| 2003 | 10,6 | 33,8 | 39,1 | 2,1 |
| 2004 | 11,3 | 30,4 | 38,0 | 1,6 |
| 2005 | 11,8 | 29,1 | 36,1 | 1,5 |
| 2006 | 12,0 | 32,9 | 33,8 | 1,2 |
| 2007 | 9,2 | 31,9 | 31,2 | 1,2 |
| 2008 | 8,5 | 28,8 | 33,1 | 1,1 |
| 2009 | 8,7 | 27,6 | 31,9 | 1,2 |
| 2010 | 6,3 | 26,7 | 31,2 | 1,2 |
| 2011 | 4,8 | 27,0 | 33,4 | 1,4 |
| 2012 | 4,8 | 21,7 | 31,2 | 0,8 |
| 2013 | 5,2 | 22,0 | 28,9 | 0,7 |
| 2014 | 5,7 | 20,8 | 25,1 | -- |
Om de kwaliteit van de lucht te bepalen worden de concentraties stikstofdioxide en fijnstof jaarlijks op 320.000 locaties in Nederland berekend. Dit gebeurt voor het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
Op onderstaande kaart zijn per provincie de berekende gemiddelde concentraties stikstofdioxide en fijnstof in 2015 weergegeven waaraan mensen staan blootgesteld: op plekken waar veel mensen wonen tellen de concentraties zwaarder. Klik op een provincie voor meer details. Daar staan de gemeenten met de hoogste, tussenliggende en de laagste concentraties vermeld.
Klik nogmaals op bovenstaande knop om de tabel te sluiten
| gemeente | provincie | aantal inwoners | NO2 |
|---|---|---|---|
| Aa en Hunze | Drenthe | 25.201 | 10,1 |
| Midden-Drenthe | Drenthe | 32.888 | 11,0 |
| Meppel | Drenthe | 32.695 | 13,7 |
| Noordoostpolder | Flevoland | 46.352 | 12,1 |
| Zeewolde | Flevoland | 21.636 | 14,2 |
| Almere | Flevoland | 196.632 | 16,9 |
| Ameland | Friesland | 3.532 | 7,6 |
| Tytsjerksteradiel | Friesland | 31.800 | 10,0 |
| Leeuwarden | Friesland | 106.429 | 12,9 |
| Nunspeet | Gelderland | 26.706 | 13,8 |
| Barneveld | Gelderland | 54.634 | 18,0 |
| Nijmegen | Gelderland | 170.133 | 23,0 |
| De Marne | Groningen | 10.099 | 8,5 |
| Ten Boer | Groningen | 7.449 | 10,4 |
| Groningen | Groningen | 198.090 | 15,1 |
| Gulpen-Wittem | Limburg | 14.460 | 13,1 |
| Landgraaf | Limburg | 37.346 | 17,1 |
| Venlo | Limburg | 100.443 | 20,4 |
| Cranendonck | Noord-Brabant | 20.427 | 16,0 |
| Oss | Noord-Brabant | 89.476 | 19,4 |
| Eindhoven | Noord-Brabant | 222.508 | 23,6 |
| Texel | Noord-Holland | 13.573 | 9,5 |
| Wormerland | Noord-Holland | 15.450 | 17,6 |
| Amsterdam | Noord-Holland | 812.135 | 25,5 |
| Steenwijkerland | Overijssel | 43.008 | 11,5 |
| Losser | Overijssel | 22.451 | 13,7 |
| Hengelo | Overijssel | 80.978 | 17,3 |
| Renswoude | Utrecht | 4.970 | 16,6 |
| Baarn | Utrecht | 24.248 | 18,6 |
| Utrecht | Utrecht | 332.807 | 25,7 |
| Veere | Zeeland | 21.798 | 13,9 |
| Hulst | Zeeland | 27.227 | 16,6 |
| Terneuzen | Zeeland | 54.268 | 18,0 |
| Goeree-Overflakkee | Zuid-Holland | 47.184 | 16,1 |
| Leiderdorp | Zuid-Holland | 26.793 | 22,4 |
| Rotterdam | Zuid-Holland | 621.208 | 28,4 |
| gemeente | provincie | aantal inwoners | PM10 |
|---|---|---|---|
| Noordenveld | Drenthe | 31.052 | 14,5 |
| Midden-Drenthe | Drenthe | 32.888 | 15,4 |
| Hoogeveen | Drenthe | 54.553 | 16,3 |
| Noordoostpolder | Flevoland | 46.352 | 15,5 |
| Lelystad | Flevoland | 76.009 | 16,7 |
| Almere | Flevoland | 196.632 | 17,7 |
| Vlieland | Friesland | 1.103 | 13,2 |
| Dantumadiel | Friesland | 19.047 | 14,2 |
| Weststellingwerf | Friesland | 25.379 | 15,1 |
| Oldebroek | Gelderland | 22.979 | 16,9 |
| Doetinchem | Gelderland | 56.351 | 19,0 |
| Barneveld | Gelderland | 54.634 | 20,3 |
| De Marne | Groningen | 10.099 | 13,7 |
| Marum | Groningen | 10.290 | 14,6 |
| Vlagtwedde | Groningen | 16.205 | 15,5 |
| Gulpen-Wittem | Limburg | 14.460 | 18,1 |
| Sittard-Geleen | Limburg | 92.877 | 19,0 |
| Nederweert | Limburg | 16.714 | 22,4 |
| Steenbergen | Noord-Brabant | 23.460 | 17,0 |
| Oisterwijk | Noord-Brabant | 25.393 | 19,5 |
| s-Hertogenbosch | Noord-Brabant | 150.367 | 21,0 |
| Texel | Noord-Holland | 13.573 | 14,1 |
| Heemstede | Noord-Holland | 26.385 | 17,8 |
| Amsterdam | Noord-Holland | 812.135 | 19,9 |
| Steenwijkerland | Overijssel | 43.008 | 15,5 |
| Dinkelland | Overijssel | 25.927 | 17,6 |
| Enschede | Overijssel | 158.369 | 18,8 |
| De Ronde Venen | Utrecht | 41.434 | 18,2 |
| Wijk bij Duurstede | Utrecht | 23.186 | 19,1 |
| Renswoude | Utrecht | 4.970 | 20,5 |
| Veere | Zeeland | 21.798 | 15,7 |
| Vlissingen | Zeeland | 44.387 | 16,4 |
| Terneuzen | Zeeland | 54.268 | 17,1 |
| Goeree-Overflakkee | Zuid-Holland | 47.184 | 16,6 |
| Waddinxveen | Zuid-Holland | 25.594 | 18,6 |
| Alblasserdam | Zuid-Holland | 19.732 | 20,6 |
| provincie | aantal inwoners | NO2 | PM10 |
|---|---|---|---|
| Drenthe | 486.302 | 11,7 | 15,6 |
| Flevoland | 400.627 | 15,2 | 17 |
| Friesland | 643.067 | 10,9 | 14,6 |
| Gelderland | 2.019.350 | 18,3 | 19,1 |
| Groningen | 581.121 | 12,1 | 14,9 |
| Limburg | 1.113.196 | 18,2 | 19,3 |
| Noord-Brabant | 2.479.807 | 20,7 | 19,5 |
| Noord-Holland | 2.740.894 | 20 | 18,3 |
| Overijssel | 1.136.876 | 14,9 | 17,7 |
| Utrecht | 1.257.309 | 21,3 | 19,6 |
| Zeeland | 379.210 | 16,6 | 16,4 |
| Zuid-Holland | 3.476.558 | 24,1 | 19 |
| NEDERLAND | 1.6714.317 | 19,3 | 18,4 |
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
De getoonde cijfers zijn ontleend aan het RIVM rapport ‘Monitoringsrapportage NSL 2016. Stand van zaken Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit’. Met ‘tussenliggende concentratie’ wordt de mediaan bedoeld. De bevolkingsaantallen zijn gebaseerd op de aantallen per postcodegebied van het CBS voor 2011.
Gemiddeld genomen liggen de concentraties van fijnstof en stikstofdioxide in Nederland onder de norm.
De afgelopen jaren is het aantal overschrijdingen van de Europese norm voor stikstofdioxide gedaald. In 2015 moest Nederland voor het eerst verplicht aan deze norm voldoen. Is dat gelukt?
Nee, niet helemaal. Volgens de huidige berekeningen zijn er overschrijdingen langs 10 kilometer weg. Dit betreffen vooral drukke straten in stadscentra. Deze overschrijdingen lijken hardnekkig. De afgelopen vijf jaar varieerde het aantal kilometer weg met verwachte overschrijdingen voor 2015 steeds rond de 10 kilometer. Ook vinden de overschrijdingen vaak plaats op grofweg dezelfde locaties.
In de praktijk stoten auto’s meer vervuilende stoffen uit dan uit de fabriekstesten blijkt. Als auto’s in de praktijk even schoon zouden zijn als de regels voor de emissies van voertuigen voorschrijven, zouden er in 2015 veel minder of misschien wel geen overschrijdingen zijn geweest. Dit blijkt uit een studie uit 2013. Ook zou de gemiddelde concentratie stikstofdioxide waaraan de mensen staan blootgesteld 2 microgram per kubieke meter lager zijn.
Er zijn echter veel onzekerheden, waardoor het aantal kilometers met overschrijding ook hoger of lager kan uitvallen. In de NSL-rapportage 2016 is een scenario met tegenvallers doorgerekend. Daarin komt het aantal kilometers weg met overschrijdingen hoger uit, op 46.
Klik nogmaals op bovenstaande knop om de tabel te sluiten
| Jaartal | Aantal km weg overschrijding |
|---|---|
| 2009 | 1077,5 |
| 2010 | 584,5 |
| 2011 | 356,8 |
| 2012 | 187,9 |
| 2013 | 42,6 |
| 2014 | 29,8 |
| 2015 | 9,9 |
| 2015 (voldoen aan EURO normen) | 0,1 |
| 2015 (onzekerheden meegenomen) | 46,2 |
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
“De aantallen overschrijdingen zijn ontleend aan het RIVM rapport ‘Monitoringsrapportage NSL 2016. Stand van zaken Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit’.”. De toetsing in geval van tegenvallers is gebaseerd het aantal overschrijdingen van 38 μg/m3, zie pagina 16 van de NSL rapportage.
Het ‘wat-als-de auto’s-schoner-waren’ scenario voor 2015 is ontleend aan het RIVM rapport ‘De Euro-emissienormen voor auto's en vrachtwagens in relatie tot overschrijdingen van de NO2-grenswaarde in Nederland’.
De gemeten concentraties in Amsterdam en Rotterdam zijn in 2013 grofweg gelijk aan de concentraties die gemiddeld in Europese steden zijn gemeten.
Klik nogmaals op bovenstaande knop om de tabel te sluiten
| Stad | NO2 Achtergrondmetingen | NO2 Straatmetingen stad | PM10 Achtergrondmetingen | PM10 Straatmetingen stad | PM2,5 Achtergrondmetingen | PM2,5 Straatmetingen stad |
|---|---|---|---|---|---|---|
| MARSEILLE | 33 | 67 | 29 | 36 | 15 | -- |
| GLASGOW | -- | 67 | -- | 23 | -- | 16 |
| LONDON | 37 | 64 | 18 | 27 | 13 | 18 |
| PARIS | 41 | 61 | 26 | 36 | 19 | -- |
| ROMA | 39 | 64 | 26 | 32 | 17 | 20 |
| MILANO | 42 | 55 | 38 | 37 | 31 | 30 |
| MUNCHEN | 27 | 64 | 19 | 26 | 14 | 16 |
| HAMBURG | 20 | 51 | 20 | 23 | 13 | 16 |
| WARSZAWA | 24 | 56 | 32 | 40 | 23 | 31 |
| ATHENS | -- | 48 | -- | -- | -- | -- |
| MADRID | 30 | 42 | 18 | 20 | 9 | 10 |
| BERLIN | 19 | 50 | 21 | 27 | 16 | 18 |
| AMSTERDAM | 23 | 45 | 21 | 25 | 15 | 16 |
| LISBOA | 26 | 46 | 23 | 28 | 12 | 12 |
| OSLO | -- | 47 | -- | 22 | -- | 11 |
| COPENHAGEN | 16 | 47 | -- | 27 | 11 | 14 |
| FRANKFURT | 39 | 43 | 22 | 27 | 16 | 18 |
| ANTWERPEN | 29 | 46 | 25 | 29 | 17 | 17 |
| BIRMINGHAM | 32 | 46 | 18 | 19 | 13 | 16 |
| ROTTERDAM | 30 | 42 | 21 | 24 | 14 | 15 |
| BRUSSELS | 31 | 42 | 25 | 24 | 17 | 20 |
| HELSINKI | 17 | 31 | 12 | 21 | 7 | 8 |
| STOCKHOLM | 14 | 39 | 15 | 28 | 5 | 6 |
| PRAHA | 23 | 35 | 25 | 26 | 18 | 14 |
| WIEN | 22 | 36 | 24 | 26 | 17 | 19 |
| DUBLIN | 23 | 27 | 15 | 20 | 10 | 11 |
| VILNIUS | 19 | 35 | 22 | 38 | -- | 23 |
| BUCHAREST | -- | 60 | 31 | -- | -- | -- |
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
Zie http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/airbase-the-european-air-quality-database-8 voor de data. De gegevens voor het jaar 2013 zijn per stad, type meetstation volgens de Airbase definitie en per soort stof en per stad gemiddeld. Alle beschikbare gegevens zijn gebruikt.
De getoonde jaargemiddelde normen zijn 40 μg/m3 voor NO2, 31 μg/m3 als indicator voor de etmaalnorm van PM10 en 25 μg/m3 voor PM2,5.
Tot nu toe wordt voor handhaving vooral naar stikstofdioxide en fijnstof (PM10) gekeken, omdat daar normen voor bestaan die in Nederland worden overschreden. Toch is luchtverontreiniging ook schadelijk als de concentraties stikstofdioxiden en fijnstof onder de normen liggen. Voor gezondheidseffecten wordt momenteel vaak naar stoffen als roet en de fijne fractie van fijnstof (PM2,5) gekeken.
Roet wordt vooral door verkeer uitgestoten. Voor elke 0,5 microgram roet per kubieke meter lucht extra waar mensen langdurig bloot aan staan leven zij gemiddeld drie maanden korter. De kleine fractie van fijnstof (PM2,5) wordt vaak als algemene indicator gebruikt voor alle gezondheidseffecten die met fijnstof zijn geassocieerd.
Bron figuur: http://epa.gov/airquality/particlepollution/basic.html
Langs grote wegen en in stadscentra zijn de roetconcentraties hoog. De gedetailleerde landelijke roetkaart voor Nederland lijkt dan ook sterk op de wegenkaart. De steden vallen duidelijk op.
In de kaart voor PM2,5 zijn de steden en wegen minder prominent zichtbaar dan in de roetkaart. Verschillende gebieden met veel intensieve veehouderij, bron van veel fijnstof, zijn daarentegen duidelijk aanwezig.
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
Bron figuur: http://epa.gov/airquality/particlepollution/basic.html
De getoonde kaarten voor PM2.5 en roet zijn onderdeel van de NSL monitoring die door het RIVM jaarlijks wordt uitgevoerd. Zie de website https://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Wetenschappelijk/Rapporten/2016/November/Monitoringsrapportage_NSL_2016_Stand_van_zaken_Nationaal_Samenwerkingsprogramma_Luchtkwaliteit voor de laatste rapportage.
Het kleinere deel van fijnstof (PM2,5) wordt vaak als indicator gebruikt voor alle gezondheidseffecten die met fijnstof zijn geassocieerd.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert te streven naar een waarde van 10 μg/m3 fijnstof (PM2,5) -> circa 5 μg/m3 lager dan nu in Nederland.
De geschatte (jaarlijkse) verandering in gezondheidseffecten als de PM2,5 op de WHO streefwaarde komt omvat, o.a.:
Op basis van nu vaststaand en voorgenomen beleid wordt berekend dat de PM2.5 concentraties tot 2030 aanzienlijk afnemen. Dit gaat echter niet zomaar!
Het is belangrijk dat beleid zoals voorgenomen wordt uitgevoerd en effectief is en dat tegenvallers worden gecompenseerd.
Binnen de EU moeten emissie-eisen voor belangrijke categorieën als wegverkeer en ammoniakbronnen effectief worden ingevoerd. Klimaatbeleid kan bijdragen aan luchtkwaliteit.
Op nationale schaal moet het EU beleid efficiënt worden ingevoerd en, waar nodig, worden gestimuleerd of gehandhaafd.
Lokaal kunnen steden met verkeersbeleid en stadsontwerp bijdragen aan het zo snel mogelijk reduceren van de blootstelling aan luchtverontreiniging.
Fijnstof, PM2.5, bestaat naar verwachting in 2030 voor een deel uit ‘primair’ fijnstof dat ook als zodanig is geëmitteerd en voor een steeds belangrijker deel uit ‘secundair’ fijnstof, dat niet als fijnstof is geëmitteerd, maar als gas (ammoniak, stikstofoxide)
In EU-verband of samen met buurlanden kan verder gezocht worden naar kosteneffectieve mogelijkheden om de emissies van ammoniak en stikstofoxide verder terug te brengen.
Om te voorkomen dat voor ammoniak meer maatregelen zouden worden genomen dan vanuit natuuroogpunt nodig zijn, is het zinvol de epidemiologische onderbouwing van de gezondheidseffecten van het secundaire fijnstof te valideren. Hiermee moet naar de samenhang met de bio-agentia vanuit de landbouw, die ook onderdeel zijn van fijnstof, worden gekeken.
Klik nogmaals op bovenstaande knop om de tabel te sluiten
| Concentratie in microgram per kubieke meter buitenlucht | |||
|---|---|---|---|
| Bron van PM2.5 in 2015 en 2030 | 2015 | 2030 | Afname |
| Straatbijdrage, lokaal verkeer in de straat. | 0,8 | 0,4 | 50% |
| Stadbijdrage, bijdrage van alle bronnen in de stad zelf. | 1,7 | 1,4 | 18% |
| Nationale bijdrage, bijdrage van alle overige bronnen in Nederland. | 2,9 | 2,3 | 21% |
| Buitenlandse bijdrage, bijdrage van alle bronnen in het buitenland. | 6,5 | 4,1 | 37% |
| Bijdrage natuurlijke bronnen, bijdrage van alle natuurlijke bronnen, zoals bodemstof en zeezout. | 2,9 | 2,9 | Aangenomen als gelijk |
| Bij de opbouw | Concentratiebijdrage in 2030 in microgram per kubieke meter buitenlucht |
|---|---|
| Roet die door houtkachels en soortgelijke houtstook wordt uitgestoten. | 0,5 |
| Roet uit uitlaat van wegverkeer en slijtage van o.a. banden, remmen en wegen. | 0,4 |
| Ammoniumnitraat, oftewel ‘secundair’ fijnstof, dat niet als fijnstof is geëmitteerd, maar als gas en in de lucht door reacties fijnstof wordt. | 2,9 |
| Ammoniumsulfaat, oftewel ‘secundair’ fijnstof, dat niet als fijnstof is geëmitteerd, maar als gas en in de lucht door reacties fijnstof wordt. | 1,8 |
| Directe emissies van fijnstof door o.a. verkeer en industrie, dit wordt dus direct als fijnstof geëmitteerd. | 2,6 |
| Emissies van fijnstof door natuurlijke bronnen zoals zeezout en bodemstof. | 2,9 |
Klik nogmaals op de (i) om de extra informatie te sluiten
De opbouw van de PM2,5 concentraties is onderdeel van de berekeningen die het RIVM jaarlijks uitvoert en rapporteert (Grootschalige Concentraties Nederland). De getoonde opbouw is specifiek voor het Nationaal Luchtcongres van 7 december 2015 berekend. Zie de website https://www.rivm.nl/Onderwerpen/G/GCN_GDN_kaarten_2016 voor de laatste GCN rapportage.
De informatie op deze webpagina is gebaseerd op de recente rapportage van het RIVM over het NSL, een studie naar de effecten van de EURO normen en een gezamenlijke studie van de DCMR en het RIVM over de ijking van roetberekeningen. Meer weten: www.rivm.nl/hoeschoonisonzelucht. En voor algemene informatie: www.rivm.nl/lucht.
Per onderwerp is extra informatie ook beschikbaar onder de (i) knoppen.
