Nieuwsbrief LCHV - voorjaar 2019

De ‘Indeling van waterinstallaties naar mate van risico op legionellose’ (risico-indeling) is herzien. Deze risico-indeling kan door GGD’en worden gebruikt bij het bepalen van het gezondheidsrisico als legionellabacteriën in een waterinstallatie zijn aangetroffen.

De belangrijkste wijziging is het advies om legionellapreventie uit te voeren bij afvalwaterzuiveringsinstallaties (AWZI’s) en bij zorgwoningcomplexen waar een risicopopulatie verblijft. De afgelopen jaren zijn AWZI’s verantwoordelijk voor verschillende legionelloseclusters in Nederland. Maatregelen om blootstelling aan legionella te voorkomen zijn daarom gewenst. De omschrijving van een risicovolle AWZI kan later dit jaar nog iets wijzigen omdat het RIVM bezig is met een onderzoek naar deze installaties. Zorgwoningcomplexen waar een risicopopulatie verblijft zijn toegevoegd omdat deze complexen lijken op verzorgings- en verpleeghuizen. De omschrijving van zorgwoningen is afgestemd met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). Andere wijzigingen zijn onder meer het toevoegen van bevalbaden bij ziekenhuizen en toevoegen van ‘overdekte of gedeeltelijk overdekte’ plekken of gebouwen waar mistsystemen worden gebruikt. Deze toevoegingen sluiten beter aan bij huidige inzichten. Later dit jaar wordt gestart met de herziening van het draaiboek ‘Melding van legionellabacteriën in water’.

De oprichting van de opvolger van de WIP, het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI), is in een volgende fase terechtgekomen. In Medisch Contact heeft hierover al een bericht gestaan.

Het SRI wordt een organisatie bestaande uit de Federatie Medisch Specialisten, de Stichting Kwaliteits Impuls Langdurige Zorg (SKILZ, waaronder Verenso) en het RIVM. Het LCHV is op dit moment nauw betrokken bij de oprichting. Hiermee is ook de ontwikkeling van de hoog geprioriteerde richtlijn ‘Basishygiëne in de thuiszorg’ in beeld gekomen.

De ontwikkeling van de nieuwe landelijke database TAPIR is afgerond. TAPIR is de opvolger van Tatoeus, het registratiesysteem voor vergunningen in het kader van het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen.

In april is TAPIR opgeleverd. Na scholing van GGD- en NVWA-inspecteurs en het overzetten van data uit Tatoeus kon het systeem in gebruik worden genomen.

In een zaaksysteem wordt elke aanvraag voor een vergunning, vrijstelling of wijziging een nieuwe zaak (dossier) met een procesflow. In die procesflow zijn veel handelingen geautomatiseerd. TAPIR is het eerste Rijkszaaksysteem bij het RIVM. Het systeem is al in gebruik bij onder andere Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De standaardisatie geeft veel extra mogelijkheden, maar kent ook beperkingen in de flexibiliteit. Het werken in TAPIR vergt daarom een aanpassing van werkwijze.

Voor hygiënerichtlijnen worden geen nieuwe rapporten en checklists meer gemaakt. In plaats daarvan wordt een ‘normenlijst’ opgesteld. Dit document wordt als Word-bijlage op de RIVM-website bij de richtlijn geplaatst. De normenlijst bevat alleen de normen uit de richtlijn en de paragraafnummering komt overeen met de nummering in de richtlijn.

De normenlijst vervangt de checklist en het rapport omdat Preventio niet meer wordt ondersteund. De onlangs herziene Hygiënerichtlijn voor seksbedrijven en sekswerkers is de eerste richtlijn met een normenlijst. Een deel van de huidige hygiënerichtlijnen heeft verouderde rapport- en checklistbijlagen. Deze bijlagen worden vervangen door normenlijsten vanaf het moment dat de nieuwe LCHV-website wordt gelanceerd, naar verwachting in juni. De exacte datum van de lancering volgt op een later moment. Actuele rapporten en checklists blijven online beschikbaar tot de eerstvolgende herziening.

Per 1 januari 2019 zijn de Nederlandse SSC-inspecteurs overgestapt op de database EU SHIPSAN ACT Information System (SIS) voor de registratie van inspectiebevindingen en de uitgifte van certificaten. Inmiddels zijn meer dan 800 inspecties door Nederlandse inspecteurs ingevoerd.

Een groot voordeel is dat SIS inzicht en communicatie mogelijk maakt met Europese collega-inspecteurs. Door de GGD Rotterdam-Rijnmond wordt onderzocht of de communicatiemogelijkheden van SIS ook interessant zijn voor de afdeling infectieziekten. Verder wordt door het LCHV nauw contact onderhouden met EU SHIPSAN ACT om opvolging te geven aan de verbeterpunten die SSC-inspecteurs doorgegeven hebben.

Voor de aandachtsgebieden kindercentra en basisscholen is de LCHV-richtlijn over binnen- en buitenmilieu beschikbaar. Uit gesprekken met binnenmilieudeskundigen van het RIVM is gebleken dat niet alle adviezen in deze richtlijn goed onderbouwd zijn. Ook is op de RIVM-website al een onderwerppagina over binnenmilieu, waaronder over binnenmilieu in scholen en kindercentra. Dit levert problemen op bij het webbased maken van deze LCHV-richtlijnen op de RIVM-website.

Uit vragen die gesteld zijn aan het LCHV is gebleken dat sommige GGD’en strikt handelen naar de adviezen uit de ‘Binnen- en buitenmilieu’-richtlijnen. Hierdoor komt het voor dat kinderdagverblijven forse investeringen moeten doen om bijvoorbeeld aan de gewenste temperatuur in de slaapruimte te voldoen. Een goede onderbouwing voor gezondheidsrisico’s indien de ruimte enkele graden hoger is dan de geadviseerde temperatuur ontbreekt echter. Het LCHV gaat evalueren welke plaats dit document heeft binnen de doelstellingen van het LCHV en samen met andere RIVM-centra wordt bekeken welke adviezen voldoende onderbouwing hebben om te worden geplaatst op de RIVM-website. Op termijn zal de richtlijn ‘Binnen- en buitenmilieu’ in de huidige vorm niet meer beschikbaar zijn en zal worden verwezen naar de RIVM-webpagina Binnenmilieu.

Al een aantal jaar bestaat de onwenselijke situatie dat handhaving door de NVWA buiten kantoortijden alleen mogelijk is wanneer een bezoek door de NVWA vooraf is ingepland, terwijl de GGD beperkte mogelijkheid heeft om naleving af te dwingen. Nu een tarief voor vrijstellingen geldt, wordt er tevens rekening mee gehouden dat het aantal overtreders kan toenemen.

De NVWA heeft in samenwerking met het LCHV onderzoek gedaan en een procedure ontwikkeld waarbij een GGD-inspecteur binnen haar wettelijke bevoegdheden een deskundigenverklaring kan opstellen die bij de NVWA ingang is voor een handhavingstraject. De procedure bestaat uit: een gesprek met de overtreder waarin vaste items gevraagd en benoemd worden, het opstellen van een deskundigenverklaring en overdracht aan de NVWA.

Deze mogelijkheid wordt geboden aan medewerkers die zich hierin willen bekwamen. Het is geen verplichting. Het is wel de enige oplossing die voor bovenstaande situatie wordt geboden.

De procedure ondergaat een laatste praktische en juridische test. In verband met de drukte die TAPIR ook op de GGD legt wordt een training door LCHV en NVWA nog even uitgesteld tot een rustiger moment.

Op 1 maart 2019 is de VNEZ officieel gepubliceerd. De Veldnorm Evenementenzorg moet duidelijkheid verschaffen over kwaliteit, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en patiëntveiligheid rondom de zorg op evenementen door eerstehulpverleners, zorgprofessionals en zorgorganisaties.

Tot 1 januari 2021 is een ontwikkel- en implementatieperiode. Tijdens deze periode krijgt het veld de gelegenheid om zich aan te passen aan de VNEZ. Tevens zal in de tweede helft van 2020 opnieuw een internetconsultatie plaatsvinden om onvolkomenheden en aanvullingen te inventariseren en te verwerken. Deze worden meegenomen in de tweede versie van de VNEZ, die op 1 juni 2021 als definitief gepubliceerd zal worden.

Download hier versie 1.

Het LCHV verzorgt al enige jaren de opleiding ‘Ship Sanitation Certificate’ (SSC). Om goed in te spelen op de behoefte van de GGD, is de structuur van de opleiding al jaren in beweging. Een theoretische opleiding kan al gestart worden bij twee aanmeldingen én op ieder gewenst moment.

De onderdelen van de opleiding bestaan uit de WHO-e-learning, twee theoriedagen met tussentijds een huiswerkopdracht en een praktijkdag. Gaat jouw GGD (binnenkort) een nieuwe SSC-collega opleiden? Laat het dan altijd zo snel mogelijk weten door een mail te sturen naar lchv@rivm.nl, zodat de docenten zo goed mogelijk mee kunnen denken over de inhoud van de opleiding en de gewenste startdatum.

Donderdag 11 april heeft in aanwezigheid van meer dan 40 GGD-medewerkers en deskundige sprekers de thema-ochtend ‘Evenementen’ plaatsgevonden. Tijdens de bijeenkomst werden relevante onderwerpen besproken zoals veiligheidsrisico’s en hoe vaak bepaalde infectieziekten worden overgedragen tijdens evenementen. Verder werden ook de waterwerkbladen bij tijdelijke drinkwaterinstallaties besproken en nieuwe inzichten bij gebruik van sanitair. Tot slot werd ‘eindelijk’ een rekentool gepresenteerd waarmee men een inschatting kan maken hoeveel wc’s en handenwasgelegenheden nodig zijn.

Welke infectieziekten worden overgedragen tijdens evenementen en in welke mate is moeilijk in de literatuur te vinden. Dit wordt onder meer veroorzaakt door de verschillende definities die gehanteerd worden en de verschillende wijzen van registreren, niet alleen landelijk maar ook internationaal. Bovendien worden de bezoekers van een evenement veelal na afloop ziek, wat je meestal niet terugziet in de cijfers. Net als bij voorgaande LCHV-themadagen waren verschillende GGD-medewerkers aan het woord om hun eigen ervaringen te delen en vragen te stellen aan het publiek. De enthousiaste inbreng en discussies van de collega’s geven aan dat we dit onderdeel van een themadag als traditie moeten continueren. Onderwerpen die aan bod kwamen waren o.a. de beoordeling van waterzakken en -pompen, hoe om te gaan met hottubs, en een ‘lancering’ van een platform waar vragen/casuïstiek worden besproken. Dit platform is inzichtelijk voor GGD-leden op GGD GHOR Kennisnet. Vanuit Kiwa was er een duopresentatie waarbij aan de hand van voorbeelden werd toegelicht hoe zij de tijdelijke drinkwaterinstallatie beoordelen, en er werden tips gegeven voor de GGD-medewerkers.

Onderaan deze nieuwsbrief kun je je aan- en afmelden of wijzigingen doorgeven. Aanmelden kan ook via https://abonneren.rivm.nl/lchv-nieuwsbrief.