Wat is difterie?

Difterie wordt veroorzaakt door een bacterie die een sterke gifstof aanmaakt. Deze gifstof maakt weefsels in het lichaam kapot, bijvoorbeeld van de huid of de longen. Ook weefsels van het hart, het zenuwstelsel en de nieren kunnen kapot gaan door de gifstof. De plaats van de besmetting bepaalt welke klachten de patiënt heeft.

Hoe herken ik difterie?

Difterie kan voor veel verschillende soorten klachten zorgen. Dat komt doordat de infectie op verschillende plaatsen in het lichaam kan plaatsvinden. Bij een infectie in de neus zijn er vaak alleen milde klachten. Als difterie op de huid zit, ontstaan er zweren in de huid. Dit is de vorm die het meeste voorkomt in Nederland en kan ook vóórkomen bij mensen die gevaccineerd zijn. De vaccinatie zorgt er dan wel voor dat u niet ernstig ziek wordt.

Bij difterie in de luchtwegen kunnen de klachten ernstiger zijn:

• keelpijn
• verhoging of koorts
• sufheid
• benauwdheid
• verslikken
• scheel kijken of minder goed zien
• zwakker worden van spieren in armen of benen

Bij 10% tot 20% van de patiënten met ernstige difterie tast de bacterie de hartspier aan. Ook kan het zenuwstelsel beschadigd raken door difterie. Difterie kan dodelijk zijn, maar dat komt bijna nooit voor bij mensen die volledig gevaccineerd zijn.

Welke mensen kunnen erg ziek worden van difterie?

Sommige mensen hebben een grotere kans op ernstige ziekte:

• kinderen tot 5 jaar
• personen die niet of niet volledig zijn gevaccineerd

Hoe ziek iemand wordt van difterie, hangt af van verschillende dingen. Bijvoorbeeld de plaats van de bacterie in het lichaam, hoeveel gif de bacterie afgeeft en of je goed gevaccineerd bent.

Hoe krijg ik difterie?

Difterie is een besmettelijke ziekte die van mens op mens wordt overgedragen. Dat komt door een bacterie die zich verspreidt bij bijvoorbeeld hoesten of niezen. Ook van het aanraken van een besmette wond of door zoenen met een besmet persoon kunt u difterie krijgen. De tijd tussen het besmet raken en ziek worden is maximaal zeven dagen. Meestal is dit tussen de twee en vijf dagen.

Hoe voorkom ik difterie?

U kunt uzelf beschermen tegen difterie met een vaccinatie. In Nederland worden baby’s en kinderen ingeënt tegen difterie via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).

Is difterie te behandelen?

Difterie kan behandeld worden met antibiotica. Bij difterie in de longen wordt soms  tegengif gegeven. Hiervoor moet de patiënt naar het ziekenhuis. Difterie in de keel, luchtwegen of longen moet direct behandeld worden. Anders kan de patiënt ernstige klachten krijgen.

Met behandeling genezen de meeste mensen van difterie. Maar schade die iemand al heeft opgelopen door de ziekte, kan niet altijd meer volledig worden hersteld.

Hoe vaak komt difterie voor in Nederland?

Difterie komt in Nederland nog maar weinig voor. Zo waren er in 2024 drie meldingen van difterie in Nederland. De meeste mensen krijgen difterie als ze op reis zijn in een land waar difterie (veel) voorkomt. Voordat er een vaccinatie voor difterie was, overleden er elk jaar honderd tot tienduizend mensen in Nederland aan difterie. Sinds 1994 is er in Nederland niemand meer overleden aan difterie.

Figuur 1. Meldingen van difterie per jaar in Nederland van 1940-1960 en 1961-2024

Figuur 2. Difterie sterfte van 1950-2023

Kan iemand met difterie naar een kinderopvang, school of werk?

Difterie is een heel besmettelijke ziekte. Daarom mogen mensen met difterie meestal niet naar een kinderopvang, school of werk. Er zijn bepaalde vormen van difterie waarbij dit in sommige situaties wel mag. Welke situatie voor u of uw kind geldt, bepaalt de bedrijfsarts of de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst).