Een rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte, waardoor de maag en darmen ontstoken raken. Ziekteverschijnselen zijn koorts, misselijkheid, overgeven en hevige waterdunne diarree. Rotavirusinfecties komen in Nederland veel voor, vooral bij jonge kinderen tot 2 jaar oud. 

Wat is een rotavirusinfectie?

Een rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte, waarbij een ontsteking van de maag en de darmen optreedt. Bijna ieder kind maakt voor het vijfde levensjaar een rotavirusinfectie door. Bekijk ook de video 'Wat is rotavirus' en de video over rotavirus in samenwerking met Thuisarts.

Symptomen van het rotavirus

Niet iedereen die een infectie met het rotavirus heeft, wordt ziek. De eerste keer dat iemand besmet raakt, zijn er meestal wel klachten. Een volgende infectie geeft minder klachten. De klachten beginnen vaak plotseling.
De klachten kunnen zijn:

  • overgeven
  • diarree
  • koorts
  • misselijkheid
  • buikpijn en buikkramp

De klachten duren meestal 4 tot 9 dagen. Soms raakt de zieke uitgedroogd door de diarree. De zieke wordt dan meestal opgenomen in het ziekenhuis.

Besmetting

Rotavirus is erg besmettelijk. Het rotavirus zit in de ontlasting van iemand die het virus bij zich draagt. De ontlasting van iemand is dan besmettelijk. Iemand die een infectie door rotavirus heeft, kan anderen besmetten via de handen. Na bezoek aan het toilet kan het virus op bijvoorbeeld de wc-bril, de spoelknop, de kraan of de deurklink zitten. Hierdoor kan het virus via de handen in de mond terechtkomen. Via de handen kan het virus ook op speelgoed, bestek, servies en eten terechtkomen.

De tijd tussen besmet raken en ziek worden is 1-3 dagen. Iemand is besmettelijk als hij klachten heeft. Dit duurt meestal tot 8 dagen na het begin van de klachten.

Hoe kun je een rotavirusinfectie voorkomen?

Een rotavirusinfectie is te voorkomen met een vaccinatie. In 2024 is rotavirusvaccinatie beschikbaar voor kinderen die vanaf 1 januari 2024 zijn geboren via het Rijksvaccinatieprogramma. Daarnaast is het belangrijk om goed te letten op de hygiëne. Bekijk hieronder de tips.

Kinderen die geboren zijn vanaf 1 januari 2024 krijgen de rotavirusvaccinatie gratis via het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden. 

Is je kind geboren in 2023? Dan krijgt je kind niet de vaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma, omdat de vaccinatie in 2023 geen onderdeel was van het Rijksvaccinatieprogramma.

Je kunt de vaccinatie wel - op eigen kosten - bij de huisarts of sommige GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)'en halen, zie GGD Vaccinaties op Maat, mits je kind hiervoor nog niet te oud is. Het Rotarix®-vaccin mag vanaf de leeftijd van 24 weken niet meer worden toegediend, het RotaTeq®-vaccin mag vanaf de leeftijd van 33 weken niet meer worden toegediend. De kosten voor het vaccin en het consult betaal je zelf. Met de huisarts of de GGD kun je bespreken of de vaccinatie voor je kind nodig is.

Was de handen met water en zeep:

  • Voor het klaarmaken van eten of flesvoeding.
  • Voor het eten.
  • Nadat je naar het toilet bent geweest.
  • Na het verwisselen van een luier of iemand op het toilet helpen.
  • Na het schoonmaken, dus ook nadat je een vaatdoekje hebt gebruikt.
  • Na aaien of knuffelen van dieren.
  • Na hoesten, niezen of neus snuiten.

Handen wassen doe je zo:

  • Maak de handen goed nat onder stromend water.
  • Neem wat vloeibaar zeep uit een pompje.
  • Wrijf de handen over elkaar. Zorg dat er zeep op de binnenkant en buitenkant van de handen zit.
  • Wrijf goed alle vingertoppen in. Vergeet de duimen niet. Wrijf ook tussen de vingers.
  • Spoel de zeep goed af, onder stromend water.
  • Droog de handen goed af aan een schone handdoek of aan een papieren handdoek (keukenrol).

Lees meer tips over hygiëne of bekijk  de film 'Handen wassen - Doe het goed en vaak'.

Zorg voor een schoon toilet:

  • Laat iemand die ziek is een eigen toilet gebruiken. Kan dat niet? Maak dan het toilet direct schoon als de zieke naar het toilet is geweest. Vervang dan ook iedere keer de handdoek.
  • Verschoon elke dag de handdoek in het toilet of gebruik een keukenrol om de handen te drogen.
  • Spoel het toilet door met de deksel dicht.
  • Maak zeker 1 keer per dag het toilet schoon. Dit kan met een doekje en gewoon zeepsop, bijvoorbeeld met allesreiniger.
  • Let op de volgorde van schoonmaken: van schoon naar minder schoon. Begin met de deurklink, kraan, spoelknop. Doe daarna de toiletbril en de toiletpot.
  • Gebruik het doekje daarna niet om iets anders schoon te maken. Het is nog beter om doekjes te gebruiken die je weg kunt gooien.

En verder:

  • Houd de nagels kort.
  • Laat iemand die ziek is een eigen tandenborstel, washandje en handdoek gebruiken.
  • Laat iemand die ziek is geen eten klaarmaken voor anderen.
  • Maak geen eten klaar zolang je diarree hebt.
  • Kleding of beddengoed waar ontlasting of braaksel in zit, kan in de wasmachine. Doe de wasmachine niet te vol. Was minimaal op 40 graden op het volledige wasprogramma. Droog dan de was in de droger of strijk de was zo heet mogelijk.
  • Maak speelgoed dat kinderen in de mond nemen elke dag schoon. Dit kan met gewone schoonmaakmiddelen.

Besmet met het rotavirus. En nu?

Een infectie door rotavirus gaat meestal vanzelf over. Maak je je zorgen over de klachten? Overleg dan met je huisarts.
Laat iemand met een rotavirusinfectie veel drinken. Dit is belangrijk om uitdroging te voorkomen. Dat is vooral een risico bij jonge kinderen en ouderen.

Hoe vaak komt een rotavirusinfectie voor?

Elk jaar worden ongeveer 3500 kinderen opgenomen in het ziekenhuis vanwege een rotavirusinfectie. Dit zijn vooral kinderen tussen de 6 maanden en 2 jaar oud. Kinderen die extra kwetsbaar zijn hebben een groter risico op een ernstig verloop van de ziekte. Bijvoorbeeld kinderen die te vroeg zijn geboren zijn of een te laag geboortegewicht hebben. Van deze groep overlijden jaarlijks 5-6 kinderen door een rotavirusinfectie.

Met rotavirus naar de kinderopvang, school of werk?

Voelt een kind zich goed? Dan kan het gewoon naar de kinderopvang of naar school. Vertel het dan wel aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op de klachten door rotavirus bij hun kind. Soms zijn extra maatregelen op de kinderopvang of op school nodig.
Als een volwassene met een infectie door rotavirus zich goed voelt, kan hij/zij gewoon werken. Werk je in de zorg of met kleine kinderen? Of in de voedselbereiding, bijvoorbeeld in een restaurant of een slagerij? Dan moet je eerst overleggen met je werkgever, de bedrijfsarts of de GGD voor je weer gaat werken. 

Filmpje: Wat is het rotavirus?

Textalternatief - RIVM Rotavirus
Deze animatie geeft informatie over rotavirusinfecties, de bijbehorende symptomen en strategieën voor preventie.

Beeldtekst:
Het rotavirus komt in beeld.

Voice-over:
Een rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte.

Beeldtekst:
Een kind met rotavirus verschijnt met daarnaast een maag en darmen die dikker worden en roder (ontstoken).

Voice-over:
Heb je een infectie met het rotavirus, dan raken je maag en darmen ontstoken.

Beeldtekst:
Alle klachten verschijnen opeenvolgend.

Voice-over:
Je krijgt last van koorts, diarree, misselijkheid en overgeven. Deze klachten duren meestal 4 tot 6 dagen.

Beeldtekst:
Ontlasting verschijnt.

Voice-over:
Rotavirus verspreidt zich via de ontlasting.

Beeldtekst:
Een toilet en een hand met virus verschijnt.

Voice-over:
Bij toiletgebruik kunnen mensen het virus aan de handen krijgen…

Beeldtekst:
Het virus beweegt opzij en landt op de linker persoon

Voice-over:
en zo besmet raken…

Beeldtekst:
Het virus beweegt van de linker naar de rechter persoon.

Voice-over:
of iemand anders besmetten.

Beeldtekst:
We zien heel veel kinderen met het rotavirus.

Voice-over:
Rotavirus komt veel voor.

Beeldtekst:
De kinderen verdwijnen en er blijft er 1 over waar diarree naast verschijnt.

Voice-over:
Vooral jonge kinderen van 6 tot 24 maanden zijn kwetsbaar. Kinderen krijgen vaak hevige diarree, met mogelijk uitdroging tot gevolg.

Beeldtekst:
Een ziekenhuis icoon verschijnt.

Voice-over:
Hierdoor belanden elk jaar 3.500 kinderen met rotavirus in het ziekenhuis.

Beeldtekst:
Handen wassen en het rotavirus met een dalend icoontje verschijnen.

Voice-over:
Door goed je handen te wassen, verminder je de kans op rotavirus.

Beeldtekst:
We zien het kind weer met een vaccinatie ernaast.

voice-over:
Baby’s vanaf 6 weken kunnen een vaccinatie krijgen tegen rotavirus.

Beeldtekst:
De injectienaald wordt vervangen door druppels.

Voice-over:
Deze vaccinatie is geen prik, maar wordt gegeven via druppeltjes in de mond.

Beeldtekst:
Meer weten? Ga naar rijksvaccinatieprogramma.nl/infectieziekten/rotavirus

Voice-over:
Meer weten? Ga naar rijksvaccinatieprogramma.nl/infectieziekten/rotavirus

Ervaringsvideo rotavirus

In deze video wordt u door een huisarts uitgelegd wat de buikgriep bij kinderen is, hoe u het kan voorkomen en wat u moet doen als u deze ziekte heeft.