Het RIVM verzamelt gegevens van medische procedures die gebruikmaken van radioactiviteit en/of ioniserende straling. Op deze webpagina's vindt u de verzamelde data over radiologie (zoals röntgenfoto’s en CT-scans) en nucleaire geneeskunde (zoals PET-scans). Deze informatie wordt verzameld in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), op basis van een wettelijke verplichting. Het doel hiervan is het monitoren van de hoeveelheid straling waaraan patiënten in Nederland jaarlijks worden blootgesteld, vanwege de mogelijke nadelige effecten van stralingsgebruik (zie voor meer uitleg De effecten van straling op de gezondheid).
Voor meer informatie over hoe en waarom we dit doen, zie de pagina Toelichting.
Samenvatting recente resultaten
Totale bevolkingsdosis als gevolg van medische stralingstoepassingen.
De geschatte dosis per lid van de Nederlandse bevolking door radiodiagnostiek en radiologische interventies is voor het laatst vastgesteld voor 2018 (figuur 1). Voor de jaren 2019, 2020 en 2021, presenteren we alleen de gerapporteerde aantallen van onderzoeken zoals opgenomen in de radiodiagnostische enquête van de jaarverantwoording zorg (figuur 2). Elke medische instelling vult deze enquête jaarlijks in. De gemiddelde stralingsdosis per onderzoek, die tot 2018 werd gebruikt om de aantallen onderzoeken om te rekenen naar de geschatte dosis per inwoner, is verouderd. We zijn momenteel bezig deze cijfers te actualiseren. Zie ook de pagina Toelichting.
In 2018 is de totale geschatte bevolkingsdosis als gevolg van radiodiagnostiek en interventie radiologie 1,2 mSv (millisievert), zie figuur 1. Uit figuur 3 blijkt dat dit een lichte daling is ten opzichte van het voorgaande jaar. Gekeken over de hele periode (2002-2018) is er echter een stijging te zien. De gemiddelde bevolkingsdosis is sinds 2002 meer dan verdubbeld. Het totaal aantal onderzoeken is ook gestegen, maar niet verdubbeld, zie figuur 4. Als je naar de specifieke modaliteiten binnen de medische stralingstoepassingen kijkt, laat figuur 3 zien dat binnen de conventionele radiologie (radiologie exclusief computertomografie (CT)) sinds 2010 een dalende trend zichtbaar is in het aantal onderzoeken. Daartegenover staat dat de computertomografie (CT) een continue stijging van de aantallen laat zien. Omdat bij CT-onderzoeken meer dosis nodig is dan bij de conventionele radiologie voor het krijgen van een goede afbeelding te krijgen, laat de gemiddelde bevolkingsdosis een grotere stijging zien dan de stijging in het totaal aantal onderzoeken.
Taartdiagram
Sla de grafiek Verdeling van de gemiddelde bevolkingsdosis als gevolg van radiodiagnostiek en interventie radiologie in millisievert voor het jaar 2018 over en ga naar de datatabelFiguur 1. Geschatte stralingsdosis als gevolg van medische stralingstoepassingen voor het jaar 2018
Figuur 1 toont de geschatte stralingsdosis per inwoner als gevolg van radiodiagnostiek en radiologische interventies, onderverdeeld in de modaliteiten: Computertomografie (CT), Angiografie (zowel coronair als niet-coronair), doorlichting (alle overige onderzoeken die fluoroscopie gebruiken buiten angiografie), conventionele radiologie (röntgenfoto’s, mammografie, en botdensitometrie), en nucleaire diagnostiek. De totale geschatte bevolkingsdosis voor dit jaar als gevolg van radiodiagnostiek en interventie radiologie 1,2 mSv (millisievert).
Grafiek
Sla de grafiek Aantal verrichtingen per modaliteit voor het jaar 2021 over en ga naar de datatabelFiguur 2. Aantal verrichtingen per modaliteit
Figuur 2 toont het aantal verrichtingen voor de verschillende modaliteiten voor 2021.
Grafiek
Sla de grafiek De geschatte effectieve dosis per inwoner over en ga naar de datatabelFiguur 3. Trendlijn gemiddelde bevolkingsdosis
Figuur 3 toont de trendlijn van de geschatte stralingsdosis per lid van de Nederlandse bevolking tot en met 2018.
Grafiek Trend in aantallen onderzoeken voor radiodiagnostiek en radiologische interventies
Sla de grafiek Het aantal onderzoeken voor radiodiagnostiek en radiologische interventies over en ga naar de datatabelFiguur 4. Trendlijn aantallen onderzoeken per jaar voor de verschillende modaliteiten.
Figuur 4 toont de jaarlijkse trend in het aantal uitgevoerde onderzoeken, gebaseerd op de beschikbare gegevens. Het illustreert zowel de totale trend als de specifieke trends per modaliteit. Het is een interactieve grafiek waarin de verschillende modaliteiten kunnen worden in- en uitgeschakeld, terwijl het totaaloverzicht altijd zichtbaar blijft.
Meer informatie en cijfers
Specifieke onderzoeken en cijfers zijn direct te vinden op Statline.