Doel

De griepsurveillance heeft als doel om wekelijks het vóórkomen van griepachtig ziektebeeld en infecties door griepvirussen te monitoren. Hierdoor kan een griepepidemie tijdig worden vastgesteld zodat, indien nodig, extra maatregelen kunnen worden genomen om de epidemie af te remmen. Daarnaast gebruikt het RIVM de gegevens uit de griepsurveillance om te beoordelen of het griepvaccin effectief is. Of om te onderzoeken hoe een bedreiging van de volksgezondheid zo vroeg mogelijk herkend kan worden. 

Structuur en deelnemende professionals

De gegevens voor de griepsurveillance zijn afkomstig van de Nivel-huisartsenpeilstations. De peilstation-huisartsen registreren het aantal patiënten met een griepachtig ziektebeeld. Daarnaast nemen zij wekelijks bij enkele van deze patiënten keel-neuswatten af. Het RIVM onderzoekt of deze keel-neusmonsters griepvirussen bevatten en welke griepvirussen dit zijn. Vervolgens voert het Nationaal Influenza Centrum (vestiging Erasmus Medisch Centrum) de verdere karakterisering uit van deze en andere griepvirussen, afkomstig van virologische laboratoria van diverse ziekenhuizen. De incidentie van het griepachtig ziektebeeld en virologische gegevens worden wekelijks gerapporteerd aan het European Centre for Disease Prevention and Control en aan de Wereldgezondheidsorganisatie.

Populatie en representativiteit

Sinds 1992 nemen veertig huisartsenpraktijken wekelijks keel- en neusmonsters af bij enkele patiënten met luchtwegklachten. Deze monsters worden door het RIVM getest/onderzocht op luchtwegvirussen. Deze zogenoemde Nivel Peilstations vormen hiermee al jaren de spil van de Nederlandse griepmonitoring; de respiratoire surveillance. Het Nivel en het RIVM hebben sinds begin 2022 het aantal huisartspraktijken wat keel- en neusmonsters monsters verzamelt uitgebreid naar 140 praktijken om ook op regionaal niveau goed zicht te houden op de verspreiding van luchtwegvirussen. 

Verzamelde informatie

In het kader van de griepsurveillance worden symptomen, klinische diagnose, onderliggende aandoeningen, vaccinatiestatus en de vastgestelde ziekteverwekkers geregistreerd. Daarnaast ontvangt het RIVM wekelijks de Nederlandse sterftecijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Op basis hiervan kan met wiskundige modellen worden geschat welk deel van eventuele oversterfte door griep wordt veroorzaakt.

Looptijd

De griepsurveillance bestaat sinds 1970. De surveillance van griep vindt wekelijks plaats gedurende het gehele jaar, hoewel het griepseizoen loopt van begin oktober tot en met halverwege mei.

Beperking

In tegenstelling tot de griepsurveillance in de eerste lijn, bestaat er nog geen systeem voor surveillance van ernstige ziekte ten gevolge van griep, zoals opname in het ziekenhuis of overlijden.