Volgens het RIVM moet er meer (internationale) aandacht en bewustwording zijn voor het veilig recyclen van afval. Hergebruik van materialen draagt bij aan een circulaire economie, hierbij moet voldoende oog zijn voor de volksgezondheid. Het gaat vooral om afval waar veel zorgwekkende stoffen in zitten. Het RIVM heeft zeven soorten afval geselecteerd waarbij een betere recycling direct kan leiden tot meer en veiliger hergebruik van materialen. Daarbij zijn innovatieve recyclingtechnieken (en de ontwikkeling daarvan) heel belangrijk. Met deze technieken worden zorgwekkende stoffen beter en sneller verwijderd uit het afval.
In de keten van de afvalverwerking blijkt veel informatie over de aanwezigheid van zorgwekkende stoffen verloren te gaan. Omdat afvalverwerkers vaak niet weten welke stoffen in het afval zitten, is veilig recyclen lastig. Ook lijken financiële prikkels om het afval te verkopen vaak zwaarder te wegen dan veiligheid. Daarnaast verloopt de verwerking van afval via veel schakels waarin verschillende (Europese) partijen samenwerken. Kennisdeling in de internationale keten is daarom noodzakelijk. Enerzijds om van elkaar te kunnen leren, anderzijds om onderling goed af te stemmen over onderwerpen als veilig hergebruik.
Zeven ‘kansrijke’ afvalstoffen
Het RIVM heeft onderzocht voor welke afvalsoorten met zorgwekkende stoffen het meest zinvol is om vernieuwende technieken te ontwikkelen voor de recycling. Dit zijn textiel, plastic en rubber, batterijen, rioolwaterzuiveringsslib, bouw- en sloopafval, banden en elektronische apparatuur. Bij de selectie is onder andere gekeken naar het volume van de afvalstroom, de hoeveelheid zorgwekkende stoffen, de risico’s die hieruit voortkomen en de moeite die het kost om de zorgwekkende stoffen te verwijderen. De eerste drie onderwerpen die het RIVM verder gaat onderzoeken zijn: straling in bouwmaterialen, cellulose terugwinnen uit afvalwater en chemische recycling van plastics.
Een veilige circulaire economie
In 2030 moet het gebruik van grondstoffen met 50 procent zijn afgenomen. De rijksoverheid streeft naar een circulaire economie in 2050. Dit betekent onder andere dat er geen afval meer is en producten en materialen zo veel mogelijk opnieuw worden gebruikt. Afval kan echter zorgwekkende stoffen bevatten die niet in nieuwe materialen of producten mogen komen. Voorbeelden zijn schadelijke chemische stoffen, medicijnresten of ziekteverwekkende stoffen. Voor een veilig hergebruik van afval moeten de zorgwekkende stoffen hier zo veel mogelijk uitgehaald worden. Het RIVM waakt over de gezondheid en kwaliteit van de leefomgeving tijdens de overgang naar een circulaire economie en probeert door kennis te delen een bijdrage te leveren.