Indien signalen die via het netwerk CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs) naar voren komen daartoe aanleiding geven verzoekt het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) het CAM een risicobeoordeling uit te voeren. Wanneer het beeld nog te onduidelijk is om een risicobeoordeling te initiëren kan het CAM in overleg met het ministerie van VWS besluiten een quick scan uit te voeren waarin de beschikbare gegevens worden verzameld.
Het proces van een nationale risicobeoordelingsprocedure is schematisch weergegeven. Het CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs) heeft in dit proces een coördinerende taak. De feitelijke risicoschattingenbeoordelingen worden gedaan door de commissie risicobeoordeling nieuwe drugs. De commissie doet deze schattingen op basis van vastgestelde risicobeoordelingsprocedures (protocollen) en criteria.
De risico’s van een middel worden beoordeeld in vier gebieden: individuele gezondheid, volksgezondheid, openbare orde en criminaliteit. Deze gebieden zijn onderverdeeld in 16 verschillende items die numeriek worden gescoord, maar waarbij de gebruikte argumenten voor een score zwaarder wegen dan de score zelf. Alle mogelijke aspecten van een middel komen zo aan bod. Het is moeilijk verschillende middelen met elkaar te vergelijken, aangezien de werking, de gebruikersgroep en mogelijke problematiek sterk kunnen verschillen. Door de gebruikte procedure kunnen middelen met verschillende risico’s toch op algemene wijze worden beoordeeld.
Wanneer een risicobeoordeling gestart wordt, verzoekt het CAM de commissie risicobeoordeling nieuwe drugs om informatie aan te leveren. De commissieleden putten uit hun eigen netwerk en uit hun eigen gegevens en leveren deze informatie aan het CAM. Het CAM verwerkt deze gegevens in een informatierapport. Indien nodig raadpleegt het CAM externe deskundigen of organiseert een hoorzitting van de commissie waarbij externe deskundigen worden uitgenodigd.
Op basis van het informatierapport maakt de commissie een risicobeoordeling en formuleert aanbevelingen voor de Minister. Het CAM maakt op basis van deze risicobeoordeling en aanbevelingen een risicobeoordelingsrapport. Dit risicobeoordelingsrapport wordt vervolgens aangeboden aan de Minister en aan de beleidsdirectie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie (VGP (Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie)) van het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). VGP formuleert op basis van dit rapport een beleidsadvies dat besproken wordt in de Interdepartementale Stuurgroep Drugsbeleid. Ten slotte neem de minister een besluit.
De risicobeoordeling vindt plaats volgens de “mondelinge Delphi-methode”. Deze methode is in tegenstelling tot de klassieke Delphi-methode niet anoniem, maar heeft wel het iteratieve en het deskundigheidskarakter hiervan. Van Amsterdam et al. hebben deze methodiek geëvalueerd.
De commissie discussieert ook over welke passende maatregelen te nemen zijn en wat de consequenties van deze maatregelen kunnen zijn. Het gaat de commissie hierbij niet om het bereiken van consensus. De weerslag van deze discussie wordt in het risicobeoordelingsrapport opgenomen en dient als informatie voor het beleid. De leden van de commissie met een ambtelijke beleidsfunctie discussiëren wel mee, maar nemen niet deel aan het uiteindelijk scoren van de risico's. Deze regel is ingesteld om hun rol als lid van de commissie (een technische rol) helder te kunnen onderscheiden van hun rol als beleidsmaker bij de beoordeling van het advies van het CAM voor de Minister.
In 2019 is het CAM, de commissie en het risicobeoordelingsproces extern geëvalueerd. In het evaluatierapport wordt geconcludeerd dat het CAM uitvoering geeft aan haar taken. Door de instelling van het CAM een interdisciplinair netwerk is ontstaan waarbinnen informatie wordt uitgewisseld over drugs en drugsgebruik. Het CAM voert de risicobeoordelingen op professionele wijze uit. De quick scans zijn van toegevoegde waarde in aanvulling op de risicobeoordelingen. Alle betrokkenen zien unaniem de toegevoegde waarde van het CAM. Uit de evaluatie zijn ook lessen te leren. Daar gaat het CAM vanaf 2019 aan werken.