Eerstelijns gezondheidszorg

Het digitaal loket Preventie in het Zorgstelsel biedt gemeenten, GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)'en en zorgverzekeraars informatie, tips en praktijkvoorbeelden om aan de slag te gaan met het gezamenlijk opzetten en bekostigen van preventieactiviteiten voor risicogroepen. 

Preventie in de basisverzekering

Met ingang van 2019 worden gecombineerde leefstijlinterventies vergoed vanuit de basisverzekering. Een van de voorwaarden hierbij is dat deze met positief resultaat door de kwaliteitstoetsing van het RIVM is gekomen. Een gecombineerde leefstijlinterventie omvat advies over en begeleiding bij het verwerven van gezonde voedings- en eetgewoontes, een gezond beweegpatroon en hoe om te gaan met factoren die een gezonde leefstijl beïnvloeden (bijvoorbeeld stress en slaapgebrek). Het RIVM begeleidt interventie-eigenaren bij de kwaliteitstoetsing via het erkenningstraject. Een onafhankelijke commissie toetst de interventies op kwaliteit en effectiviteit. De resultaten hiervan publiceert het RIVM op loketgezondleven.nl. 

Met de database Gezond en Actief Leven biedt het RIVM inzicht in de effectiviteit van interventies gericht op het bevorderen van gezond gedrag. Deze database bevat onder andere ook gecombineerde leefstijlinterventies die ingezet kunnen worden vanuit de zorg. Het RIVM is ook betrokken bij de monitoring van de gecombineerde leefstijlinterventies en werkt aan de oplevering van een wat werkt dossier over deze nieuwe interventies. 

Gezondmakende zorgomgevingen

Voor de Green Deal Duurzame zorg brengt het RIVM in kaart welke mogelijkheden er zijn om daadwerkelijk aanpassingen in de omgeving en gebouwen van zorginstellingen aan te brengen waarmee de gezondheid van patiënten, cliënten en medewerkers bevorderd kan worden. 

Antibioticaresistentie

In zorginstellingen krijgen veel kwetsbare mensen (of kwetsbare patiënten) antibiotica, waardoor kans op resistente bacteriën hier veel groter is. En deze bacteriën kunnen zich via patiënten verspreiden. Daarom is goede hygiëne bij de verzorging extreem belangrijk. Het kan infecties voorkomen waardoor artsen minder antibiotica hoeven voor te schrijven. Voor mensen met een kwetsbare gezondheid kan een infectie met een resistente bacterie ernstige gevolgen hebben. Het RIVM biedt kennis over antibioticaresistentie en onderzoekt mogelijkheden om deze resistentie te voorkomen, ook in samenwerking met zorgpartijen (of zorgverleners).

Ontwikkelingen rondom maatregelen en samenwerking gemeenten en zorgverzekeraars

Voor het opzetten van preventie is afstemming en samenwerking nodig tussen gemeenten en zorgverzekeraars. Met name bij preventie voor risicogroepen, zoals kwetsbare ouderen of mensen met (licht) psychische problematiek. Het versterken van de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars is al jaren een punt van aandacht voor het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ). Sinds 2016 heeft het RIVM jaarlijks gerapporteerd over initiatieven waarbinnen deze samenwerking wordt vorm gegeven (zie publicaties hieronder). Hierbij was aandacht voor de mate van samenwerking en de ervaringen daarmee. In 2022 is een eindevaluatie over de jaren 2016 tot en met 2022 gegeven, met de belangrijkste lessen.  De samenwerking tussen gemeente en zorgverzekeraar hebben een belangrijke plek gekregen in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Het RIVM blijft de ontwikkelingen volgen in het licht van deze akkoorden. Hiervoor is in 2023 een plan van aanpak opgesteld.