Het RIVM onderzoekt sinds de eerste uitbraak (maart 2020) van het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome (severe acute respiratory syndrome)-CoV coronavirus (coronavirus)-2 in Nederland het rioolwater op virusdeeltjes. Sinds september 2020 zijn alle ruim 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland hierbij betrokken en daarmee wordt het rioolwater van vrijwel alle Nederlandse huishoudens (ruim 17 miljoen mensen) onderzocht. Met de opgedane kennis vanaf september 2020 heeft het RIVM nu signaalwaarden ontwikkeld. Deze zijn op 28 mei door het Outbreak Management Team (OMT Outbreak Management Team (Outbreak Management Team)) bekrachtigd. Het OMT schrijft: “Surveillance van rioolwater kan een stijgende incidentie in een regio signaleren, ook als er mogelijk minder getest gaat worden in de toekomst. Rioolwatersurveillance is een goede maat voor circulatie van het virus, waarmee verspreiding gemonitord kan worden.” *    

Steeds meer regio’s laten dalende trend zien 

De signaalwaarden worden vanaf deze week op de rioolwaterpagina van het Coronadashboard gepubliceerd. Met kleuren (van lichtblauw tot donderblauw) wordt bij de grafieken de ernst van de situatie weergegeven. Hoe donkerder blauw, hoe ernstiger de situatie. Vanaf half april is een daling te zien in het aantal virusdeeltjes in rioolwater en deze zet door. 

Indicator verder blijven ontwikkelen 

De nieuwe signaalwaarden voor rioolwatermetingen, aangegeven met verschillende kleuren blauw, zijn nog in ontwikkeling.  Het RIVM heeft deze signaalwaarden ontwikkeld op basis van de analyses van de tweede golf (vanaf september 2020) en zal de komende tijd deze waarden, net als de signaalwaarden voor bijvoorbeeld positieve testen, blijven volgen en beoordelen of deze nog voldoen in een nieuwe fase van de pandemie. Als de waarden definitief zijn vastgesteld, kunnen ze een rol spelen als signaalwaarde om te bepalen hoe ernstig de situatie in een regio is, naast de signaalwaarden voor de positieve testen en ziekenhuisopnamen.

Zicht houden op het virus  

Rioolwateronderzoek is een van de manieren om de verspreiding van het coronavirus SARS-CoV-2 te volgen. Juist nu steeds meer mensen worden gevaccineerd, het aantal tests waarschijnlijk gaat afnemen en het erop lijkt dat we corona langzaam onder controle krijgen, blijft het belangrijk om zicht te houden op het coronavirus. RIVM, het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en de Nederlandse waterschappen zijn daarom overeengekomen om het rioolwateronderzoek voor COVID-19 de komende jaren voort te zetten en zelfs uit te breiden door meer monsters per week te analyseren. 

Vroege signalering 

Met rioolwateronderzoek is het mogelijk een eventuele nieuwe, lokale uitbraak vroeg te signaleren. Ook kunnen nieuwe varianten herkend en opgespoord worden.  En omdat RIVM de rioolwatermonsters opslaat, is het mogelijk om terug te zoeken of de variant al eerder in Nederland aanwezig was. Ook is een model ontwikkeld waarmee uit de rioolcijfers de ziekenhuisopnamen voorspeld kunnen worden. 

*Advies n.a.v. 115^e OMT-overleg