In maart 2023 zijn bij twee huishoudens in Nederland besmettingen met de tuberculosebacterie Mycobacterium bovis (M. bovis) vastgesteld. Het gaat hier om besmetting bij katten en mensen. Aannemelijk is dat de katten besmet zijn geraakt door het eten van commercieel rauwe vlees-voeding. Dit wordt nader onderzocht door de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit). De mensen die in het huishouden besmet zijn geraakt met M. bovis hebben dit waarschijnlijk gekregen van de besmette katten.
Wat is rundertuberculose?
Bovine tuberculose, ook wel rundertuberculose genoemd, wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium bovis (M. bovis). De bacterie komt voornamelijk voor bij runderen. Ook andere dieren kunnen besmet raken. Soms gaat de bacterie ook over van dier op mens.
Sinds 1999 heeft Nederland de officiële EU (Europese Unie) vrij-status voor rundertuberculose, maar in andere landen komt de ziekte wel voor (in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld). Soms wordt de bacterie gevonden bij de import van runderen uit andere landen waar M. bovis nog wel voorkomt.
Hoe vaak komt tuberculose door M. bovis voor?
In Nederland wordt de ziekte tuberculose meestal veroorzaakt door de tuberculosebacterie Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis). De ziekte komt vooral voor bij mensen die geboren zijn in een land waar tuberculose veel voorkomt. In 1 tot 1,5% van alle mensen met tuberculose is de besmetting veroorzaakt door de tuberculosebacterie M. bovis (circa 5 personen per jaar). Een besmetting met M.bovis komt vooral voor bij mensen uit landen waar de veestapel nog niet ‘bovis-vrij’ is.
Zie ook kerncijfers tuberculose in Nederland 2022
Hoe kunnen mensen besmet raken met de tuberculosebacterie M. bovis?
Tuberculose-ziekte veroorzaakt door M. bovis komt in Nederland niet vaak voor. Als iemand besmet raakt, dan komt dat meestal door het drinken van rauwe, ongepasteuriseerde melk van een koe die besmet is. Of het betreft mensen geboren in Nederland die besmet raakten voordat de veestapel ‘bovis-vrij’ was of mensen geboren in het buitenland waar dat nog niet het geval is. De bacterie kan dan in het darmkanaal komen en vele jaren later ziekte veroorzaken. Recent zijn er katten ziek geworden door M. bovis, hoogstwaarschijnlijk door het eten van rauw vlees. Een aantal gezinsleden van de zieke katten zijn positief getest voor een tbc (Tuberculose)-infectie. De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) is bezig met contactonderzoek en preventieve behandeling.
Mensen die werken met besmettelijke dieren (open tbc) zoals: boeren, dierenartsen en slachthuismedewerker kunnen bij onbeschermd en nauw contact besmet raken. In Nederland is deze kans heel klein door de officiële EU vrij-status voor rundertuberculose, maar in andere landen komt de ziekte wel voor (in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld).
Word je ziek van de tuberculosebacterie M.bovis?
De meeste mensen worden niet ziek van een tuberculose-infectie door M. bovis of M. tuberculosis. 1 op de 10 mensen wordt wel ziek. Dit kan na enkele maanden, maar ook pas jaren nadat iemand besmet is geraakt. De kans om ziek te worden, is in de eerste 2 jaar het grootst. Of je ziek wordt, hangt ook af van de weerstand van iemand die besmet is.
Tuberculose door M. bovis ontstaat meestal in andere organen dan de longen. Tuberculose buiten de longen is veel minder besmettelijk dan tuberculose in de longen.
Welke symptomen horen bij tuberculose?
De symptomen bij tuberculose kunnen zijn: afvallen, geen zin in eten, moe, ’s nachts erg zweten, koorts, lange tijd hoesten en slijm bij het hoesten en soms met bloed (bij tuberculose in de longen).
Is tuberculose door M. bovis te behandelen?
Tuberculose door M. bovis is goed te behandelen met medicijnen. Een medicijnenkuur is lang en intensief. Een patiënt moet tenminste 9 maanden lang elke dag verschillende antibiotica slikken. Hierbij wordt hij begeleid door een sociaal verpleegkundige van de afdeling tbc-bestrijding van de GGD.