Vanaf januari 2021 vaccineren we in Nederland tegen het coronavirus. We wisten toen nog niet zo veel over het coronavaccin. Werkt het vaccin even goed in alle leeftijdsgroepen? Maakt het uit of je man of vrouw bent? Ben je goed beschermd als je een ernstige ziekte hebt? Vragen die tijdens de coronapandemie belangrijk waren, maar ook daarna. Om hier antwoorden op te geven heeft het RIVM 5 coronavaccinatieonderzoeken opgezet. We kijken vooral bij redelijk gezonde inwoners van Nederland. De ziekenhuizen doen onderzoek naar speciale ziektegroepen.
Hieronder staat een korte beschrijving van elk onderzoek en de onderzoeksvragen die we door deze onderzoeken kunnen beantwoorden.
IIVAC-onderzoek; Gezonde mensen van 5-60 jaar oud
In het IIVAC-onderzoek kijken we naar gezonde mensen, tussen 5 en 60 jaar oud die het coronavaccin nemen. We onderzoeken de afweerreactie na een vaccinatie tegen het coronavirus. Zowel na de eerste basisserie als na de herhaalvaccinaties. We willen weten hoe lang vaccinatie de mensen beschermd. Ook onderzoeken we hoe mensen van verschillende leeftijden reageren op de vaccinatie.
Er zijn verschillende vaccins die elk een andere afweerreactie kunnen veroorzaken. Veel deelnemers hebben het Pfizer vaccin gehad en een kleinere groep Janssen of Moderna. In het IIVAC-onderzoek gaan we dieper in op de opbouw van die afweerreactie na de (herhaal)vaccinatie(s). In dit onderzoek hebben we van deelnemers bloed verzameld met vingerprikjes en vragenlijsten. Van een kleinere groep hebben we meer bloed en neusvochtafname. Ook hebben we poep en een dagboekje na de 1e vaccinatie. We onderzoeken de antistoffen tegen het virus, de afweercellen tegen het virus en de antistoffen in het neusvocht. In het poep kunnen we onderzoeken of de darmbacteriën invloed hebben op de vaccinatie. En door de dagboekjes kunnen we de bijwerkingen van de vaccinatie bekijken.
De laatste vaccinatie die we onderzoeken is de herhaalvaccinatie van het najaar van 2022. De laatste afnamen van het IIVAC-onderzoek waren half februari 2024.
VITAAL ouder worden
In 2019, dus voor corona, startte het RIVM het VITAL-onderzoek naar vaccinaties en ouder worden. Werkt een vaccin anders op verschillende leeftijden en maakt het uit hoe gezond iemand is? Dat was en is een belangrijke vraag. Bij de start werd dit onderzocht bij deelnemers tussen de 25 en 99 jaar oud die het pneumokokkenvaccin en het griepvaccin hadden gekregen. In 2021 is het RIVM in deze studie het Moderna vaccin gaan onderzoeken.
Meer VITAL
Net als bij het IIVAC-onderzoek hebben we bloed, neusvocht en vragenlijsten om onderzoek mee te doen. De laatste vaccinatie die we nu onderzoeken is de Pfizer herhaalvaccinatie van het najaar van 2023. De laatste afnamen van het VITAL-onderzoek zijn eind 2024.
Coronavaccinaties binnen het Doetinchem-cohort
Het RIVM volgt al meer dan 30 jaar de gezondheid van een groep volwassen Nederlanders uit Doetinchem. Hierdoor weten we al veel over de gezondheid van deze deelnemers. Binnen dit cohort zijn we drie coronavaccinatie onderzoeken gaan doen.
VIVO-onderzoek
Deelnemers van 60 jaar en ouder uit dit cohort doen mee aan het VIVO-onderzoek. Vanaf de zomer van 2020 zijn we eerst de afweerreactie na de pneumokokkenvaccinatie en de griepvaccinatie gaan onderzoeken. Zodra de coronavaccinaties begonnen zijn we ook de afweerreactie tegen het coronavirus gaan onderzoeken. We hebben net als in het IIVAC-onderzoek bloed, neusvocht, poep en vragenlijsten van de deelnemers. Begin 2023 zijn de laatste bloedafnamen in deze groep geweest.
VIDO-onderzoek
In het VIDO-onderzoek heeft het RIVM een grote groep deelnemers van 52-90 jaar oud uitgenodigd uit het Doetinchem-cohort. Er is veel informatie over de gezondheid van de Doetinchem-cohort deelnemers over lange tijd. Daardoor kunnen we de gezondheidsstatus van deze mensen vergelijken met de opbouw van de afweer na de coronavaccinaties. Ook hebben we een groep deelnemers uitgenodigd die in verpleeghuizen wonen en vaak een zwakke gezondheid hebben.
Van alle deelnemers hebben we bloed van vingerprikjes zodat we naar de antistoffen kunnen kijken. Deelnemers hebben de vaccinaties bij de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) gehaald of in het verpleeghuis gekregen. De deelnemers van het Doetinchem cohort volgden we tot en met de herhaalvaccinatie van eind 2022. De laatste bloedafnamen zijn eind 2023. De deelnemers uit het verpleeghuis volgen we nog voor de herhaalvaccinatie van eind 2023. De laatste bloedafnamen zijn eind 2024.
VOCAAL-onderzoek
Van een groep van het Doetinchem cohort weten we meer over de leeftijd van het immuunsysteem. Dat kan anders zijn dan je echte leeftijd. De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) heeft deze deelnemers van 64-90 jaar oud gevaccineerd. We hebben net als in het IIVAC-onderzoek bloed, neusvocht, poep en vragenlijsten van de deelnemers. Begin 2023 zijn de laatste bloedafnamen in deze groep geweest. Deze deelnemers aan het VOCAAL-onderzoek volgen we nog voor de herhaalvaccinatie van eind 2023. De laatste bloedafnamen zijn eind 2024.