Op 1 januari 2019 is het H2020 project Gov4Nano ‘Meeting the needs of nanotechnology’ van start gegaan; Het RIVM coördineert dit project. In Gov4nano wordt onderzocht hoe de potentiele risico’s van het gebruik van bestaande en nieuwe (nano)materialen efficiënt en effectief beheerst kan worden. Het belangrijkste doel van het project is het ontwikkelen van een internationaal opererende Nano Risk Governance[1] Council. Gov4Nano werkt voor de ontwikkeling van deze Council nauw samen met twee andere H2020-projecten, RiskGONE en NANORIGO.

Het potentieel van nanomaterialen en nanotechnologieën is groot. De onzekerheid over de risico’s voor mens en milieu is dat echter voortdurend ook. Soms zelfs voor nanomaterialen die al decennia gebruikt worden in allerlei voedings- en consumentenproducten. Daarom is het cruciaal dat de risico’s adequaat worden beheerst. Voor nanomaterialen is dat complexer dan voor gewone chemicaliën, o.a. doordat deeltjes zich anders gedragen. Ook valt nanotechnologie, door de brede toepassing, onder een groot aantal regelgevende kaders. Door de samenhang in het bestaande systeem van onderzoek, (internationaal) beleid, regelgeving en besluitvorming door bedrijven en overheden te verbeteren, wordt doelgericht gewerkt aan een vermindering van de onzekerheid.

Gov4Nano                                                   

In Gov4Nano wordt voor de ontwikkeling van een internationaal opererende Nano Risk Governance Council uitgegaan van het wetenschappelijk onderbouwde risk governance model van de ‘International Risk Governance Council (IRGC)’. Door kennis over nanomaterialen op een nieuwe manier te ordenen en doelgericht te koppelen aan besluitvorming, willen we dit model operationaliseren voor nanomaterialen en nanotechnologie.

De strategie die hierbij wordt gehanteerd rust op drie pijlers:

WIE:  Intensieve interactie met stakeholders (bedrijven, publiek, verzekeraars, onderzoekers) om het opzetten van de risk governance council aan te laten sluiten bij de behoeften van deze belanghebbende partijen.

HOE: Processen inrichten waardoor op een structurele manier interactie en/of informatie-uitwisseling tot stand komt, zodat beslissers op basis van juiste informatie adequate beslissingen over de veiligheid van nanomaterialen kunnen nemen.

WAT: Ontwikkeling van een ondersteunende NanoSafety Governance Portal om stakeholders en beslissers te voorzien van de juiste data en methoden.

Nano Risk Governance Council

Naast het oprichten van het Nano Risk Governance Council heeft Gov4Nano nog een aantal andere doelen, te weten:

  • Stimuleren van overeenstemming tussen stakeholders over de beste manieren van risicobeoordeling en risicomanagement. Hierbij is specifiek aandacht voor verschillen in risicoperceptie bij verschillende doelgroepen in de samenleving.
  • Zorgen voor een brede toepassing van testgegevens door het ontwikkelen van geharmoniseerde testmethoden en testrichtlijnen, die in alle wettelijke kaders toepasbaar zijn.
  • Zorgen voor beter datamanagement, volgens het FAIR-principe met het gebruiken van blockchaintechnologie. Het FAIR-principe is gericht op verbeteren van vindbaarheid, beschikbaarheid, afstemming en herbruikbaarheid van data om zo herhaling van testen te minimaliseren.
  • Stimuleren van safe-by-design door milieu- en gezondheidsrisico’s in een vroege fase van het innovatieproces te minimaliseren.
  • Monitoren van de vooruitgang in de verschillende regelgevende kaders in Europa en daarbuiten.

In Gov4Nano worden verschillende veelbelovende resultaten uit recent onderzoek, zoals safe-by-design, in de praktijk getest en, indien succesvol, ondergebracht in de vernieuwde governance-structuur. Nieuw is dat de inzichten uit deze onderzoeken in de regelgevende en beleidspraktijk worden beproefd.

De aanpak van Gov4Nano is beleidsmatig georiënteerd en vormt samen met de meer wetenschappelijke en sociaal maatschappelijke aanpak van de beide andere EU Europese Unie (Europese Unie)-projecten een brede basis om tot een solide toekomstgericht risk governance-bouwwerk te komen.


[1] Risk governance omvat het geheel aan gewoontes, afspraken, regels, processen en mechanismen op grond waarvan besluiten over risico’s worden genomen en geïmplementeerd.