29-03-2023 Verslag webinar (semi) automatic post-processing of high-frequency water quality data

Hoogfrequent meten van de waterkwaliteit heeft grote voordelen ten opzichte van alleen laboratorium monsters. Je ziet patronen die je anders niet zag en de data is direct online beschikbaar. Het is niet alleen maar feest, sensoren hebben storingen en hebben regelmatig onderhoud nodig. De grote hoeveelheid data die de sensoren leveren is daarom niet altijd van goede kwaliteit. Het is daarom nodig om flink met de stofkam door de data te gaan. Hoe zorg je ervoor dat je op een slimme manier de data opschoont, welke mogelijkheden zijn er en welke verschillende methodes worden hiervoor gebruikt?  

Hierover organiseerden we op 9 maart van 13:00 tot 14:30 een internationaal webinar “(semi) automatic post-processing of high-frequency water quality data”.   Doordat er een spreker uit Duitsland kwam was de voertaal van dit webinar Engels. Dit maakte het mogelijk om het internationale netwerk uit te nodigen, onder andere opgebouwd bij het LUWQ congres. We hadden drie sprekers: 

  • David Schäfer, van het  Helmholtz Zentrum für Umwelforschung Duitsland, vertelde over het SAQC, system of autmatic Quality Control. Dit is een systeem automatisch data kan opschonen en open source is zodat het vrij gemakkelijk op andere datasets kan worden toegepast.  

  • Kevin Ouwerkerk van Deltares had een presentatie over de data die de meettrailers (ook die van RIVM) verzamelen in het kader van de Kennisimpuls Waterkwaliteit. Onder andere gebruikt hij een random forrest model om data op te vullen als de metingen storingen hebben.  

  • Sacha Gobeyn van Fluves uit België presenteerde resultaten van hoogfrequente metingen die achteraf opgeschoond en gecorrigeerd werden onder meer door middel van laboratoriummetingen.  

Hierna ontstond er een levendige discussie over het onderwerp. Zo werd er geopperd dat het interessant zou zijn om de verschillende manieren om data te corrigeren met elkaar te vergelijken.  Het heeft grote voordelen om de data automatisch te bewerken en op te schonen, zo kan je ze real-time laten zien op het internet. De vergelijking met laboratoriummetingen blijft een belangrijke stap, hierbij zal je altijd moeten wachten op de uitslagen.  

Wij kijken terug op een interessant en goed bezocht webinar! Het webinar is terug te kijken via deze link https://youtu.be/-uChqadyvCE. 

 

21-02-2023 WEBINAR (semi) automatic post-processing of high-frequency water quality data

Op donderdag  9 maart van 13:00 – 14:30 vindt het webinar (semi) automatic post-processing of high frequency water quality data plaats.

Online hoogfrequente meting van de waterkwaliteit biedt grote voordelen. De meetgegevens zijn direct beschikbaar en laten de patronen in de waterkwaliteit zien. De grote hoeveelheid data is echter van wisselende kwaliteit. Achteraf opschonen van de data is vaak nodig. Bijvoorbeeld het verwijderen van onlogische gegevens of het corrigeren van de metingen. Daar willen we het graag over hebben in dit webinar. We bespreken de nabewerking van hoogfrequente waterkwaliteitsdata aan de hand van drie voorbeelden uit de praktijk.

Meer informatie over het webinar zie flyer.

01-12-2022 Verslag Symposium 4 jaar WaterSNIP de toekomst van waterkwaliteitsmonitoring

Op 17 november vond het WaterSNIP Symposium plaats, in Bilthoven. RIVM is vier jaar geleden gestart met WaterSNIP, het Water Sensoren Nutriënten Innovatie Programma. In het symposium stond de vraag centraal hoe de monitoring van waterkwaliteit moet veranderen om optimaal te kunnen inspelen op toekomstige beleidsvragen en welke innovaties daarvoor nodig zijn. Dit gebeurde aan de hand van diverse presentaties:

  • Arno Hooijboer (RIVM) reflecteerde in zijn presentatie terug op vier jaar WaterSNIP.
  • Elma Tenner (RIVM) liet de resultaten zien van de WaterSNIP proeftuinen en van de meetproef met nitraatsensoren in de Maas.
  • Mariëlle van Oosterhout van het ministerie van LNV Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) gaf een inkijk in de processen die spelen bij het mestbeleid en welke ontwikkelingen spelen op het mestbeleid.
  • Arno Hooijboer (RIVM) sprak over herijking van de doelen aan de hand van zeven gedachten van belang bij de voortzetting van WaterSNIP.

Na de pauze waren drie presentaties van andere projecten op het gebied van innovatie en waterkwaliteit:  

  • Frank van Herpen (Waterschap Aa en Maas) toonde de resultaten van het project Sensor Gestuurd Boeren.
  • Joachim Rozemeijer (Deltares) liet de hoog-frequente metingen zien uit de Kennisimpuls Waterkwaliteit in de Vuursteentocht.
  • Marcel Zevenbergen (IMEC) presenteerde de laatste ontwikkelingen op het gebied van sensoren bij IMEC.

Na de presentaties ontstond een levendige discussie over monitoring, de toepassing van sensoren en de toekomst van WaterSNIP. Deze discussie werd voortgezet bij de borrel.

RIVM kijkt terug op een heel leuke nuttige en leerzame middag en we bedanken alle  deelnemers voor de bijdrage hieraan. Van het symposium is een getekend verslag gemaakt door Getekend Verslag, zie hier het resultaat. 

19-10-2022 Symposium 4 jaar WaterSNIP de toekomst van  waterkwaliteitsmonitoring

Op 17 november van 14:00 - 17:00 vindt het symposium 4 jaar WaterSNIP de toekomst van waterkwaliteitsmonitoring plaats. In dit symposium willen we graag de resultaten laten zien wat 4 jaar WaterSnip ons heeft opgeleverd.  Tegelijkertijd is het symposium ook een nieuwe start voor WaterSNIP. De ontwikkelingen in het landbouwbeleid zijn stormachtig. Het 7e actieprogramma is net gestart, derogatie wordt afgebouwd en de nieuwe stikstofplannen moeten nog uitgevoerd worden. In 2027 wacht een deadline om de normen voor de KRW te halen. In het symposium staat de vraag centraal hoe de monitoring van waterkwaliteit moet veranderen om optimaal te kunnen inspelen op toekomstige beleidsvragen en welke innovaties daarvoor nodig zijn. Daarnaast wordt in het symposium ook ingegaan op andere projecten. Wat kunnen we leren uit hoog-frequente metingen uit de Kennisimpuls Waterkwaliteit, hoe antipiceert het project Sensorgestuurd Boeren op de beleidsontwikkelingen? En hoe gaan onze zuiderburen om met soortgelijke vragen en ontwikkelingen? Meer informatie is te lezen in de flyer.

Gepubliceerd: Rapport Meetcampagne Nitraatsensoren

Op 9 december is het rapport “WaterSNIP Meetcampagne Nitraatsensoren, Een vergelijking van acht verschillende sensoren die hoogfrequent nitraat meten in oppervlaktewater” verschenen. Meer informatie over het rapport en het rapport is hier te vinden.

23-09-2021 Verslag webinar Ammonium in oppervlaktewater: gedrag, dynamiek en sensoren 

In dit WaterSNIP webinar is de eerste aanzet gegeven voor een meetexperiment om verschillende ammoniumsensoren te testen. Het webinar bestond uit drie presentaties over ammonium in oppervlaktewater, over het meten van ammonium met sensoren en over een meetexperiment met nitraatsensoren.  

Joachim Rozemeijer (Deltares) liet zien dat overschrijdingen van de KRW Kaderrichtlijn Water (Kaderrichtlijn Water)-normen in oppervlaktewater vaak worden veroorzaakt door ammonium. De toxiciteit van ammonium komt doordat het in evenwicht is met ammoniak. Ammoniak is giftig voor het waterleven. Het evenwicht van ammonium en ammoniak hangt af van de temperatuur en de pH van het water. Ammonium is afkomstig uit verschillende bronnen ende dynamiek van ammoniumafvoer kan behoorlijk verschillen. In kwelgebieden is de achtergrondbelasting vaak hoog en wordt deze verdund wanneer er veel neerslag valt. In gebieden zonder kwel kan neerslag juist zorgen voor een piek in ammonium.

Chris Kuyper (Aquon) presenteerde praktijkvoorbeelden van het meten van ammonium met sensoren. De mogelijkheden om ammonium te meten zijn beperkter als bij nitraat. Chris benadrukte dat het belangrijk is om vooraf de meetvraag en verwachting helder te hebben, en daarop de methode aan te laten sluiten. Ammoniumsensoren hebben vaak een groot meetbereik en zijn daarom voor lage concentraties minder nauwkeurig. Belangrijke randvoorwaarden bij het inzetten van ammoniumsensoren zijn daarom nauwkeurigheid maar ook energiegebruik, ijken en de omstandigheden spelen en rol.

Elma Tenner (RIVM) liet daarna de resultaten zien van de meetproef met nitraatsensoren op het meetstation van Rijkswaterstaat in Eijsden. Hier zijn in het najaar van 2020 acht verschillende nitraatsensoren getest. Er is onder meer gekeken naar invloed van chloride op de gemeten nitraatconcentratie en het effect van temperatuur. Belangrijkste conclusie was dat de kalibratie vooraf het allerbelangrijkst was. De sensoren vertoonden hetzelfde meetpatroon maar met een verschil in absolute concentratie. De proef was erg leerzaam en daarom willen we een soort gelijk experiment met ammoniumsensoren opzetten.

In de discussie daarna is met behulp van de mentimeter de bereidheid gepeild om een experiment op te zetten. Het enthousiasme bleek groot, de deelnemers aan het webinar waren unaniem positief en wilde op diverse manieren bijdragen aan het experiment. In een vervolgoverleg moeten nog wel een aantal praktische keuzes gemaakt worden zoals de locatie van de proef.

We kijken terug op een geslaagd webinar! In deze link kunt u het webinar terugkijken.

20-07-2021 Webinar Ammonium in oppervlaktewater: gedrag, dynamiek en sensoren

Overschrijdingen van de KRW-normen in oppervlaktewater worden van alle stoffen het vaakst veroorzaakt door ammonium. De dynamiek van ammonium in oppervlaktewater is complex en hangt onder andere af van de temperatuur, het zuurstofgehalte en de pH van het water. Ammonium is afkomstig uit verschillende bronnen maar niet altijd is bekend hoe groot deze bronnen zijn. Daarnaast is ammonium een lastige parameter om te meten met sensoren. Kortom, ammonium is een stof met uitdagingen!

In dit webinar geven we het startschot voor een gezamenlijke meetproef voor ammoniumsensoren.

  • Joachim Rozemeijer van Deltares geeft een presentatie over het gedrag en de dynamiek van ammonium in opper-vlaktewater gebaseerd op de continue ammoniummetingen in de Kennisimpuls Waterkwaliteit.
  • Chris Kuyper van AQUON deelt praktijkervaringen van het meten van ammonium met sensoren.
  • Elma Tenner van het RIVM laat de resultaten zien van de meetcampagne met nitraatsensoren in de Maas.

In de discussie daarna inventariseren we de bereidheid om deel te nemen aan de nieuwe ammoniummeetproef. Daarnaast proberen we samen de randvoorwaarden te bepalen zoals de meetperiode en de locatie.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met lmm@rivm.nl of bekijk de flyer.

15-06-2021 Verslag webinar Boerenwijsheid, waterkwaliteit meten met agrariërs

Op 27 mei vond het webinar "Boerenwijsheid, waterkwaliteit meten met agrariërs" plaats.  Dit webinar stond in het teken van participatieve metingen, waarbij agrariërs zelf metingen uitvoeren van de waterkwaliteit op het bedrijf, zowel in Nederland als in het buitenland.  Als boeren de waterkwaliteit meten verbetert de waterkwaliteit dan? Wat is de sleutel tot een succesvolle samenwerking tussen onderzoekers en agrariërs?

In het webinar werden drie voorbeelden gepresenteerd van participatieve metingen van de waterkwaliteit door agrariërs. De deelnemers aan het webinar zijn optimistisch dat metingen door agrariërs de waterkwaliteit kan verbeteren. Het zijn echter niet alleen de metingen maar vooral de discussie en het inzicht dat het oplevert. Participatieve metingen vergroten de bewustwording bij boeren (maar ook bij beleidsmakers!). Het levert fijnmazige data op en het verbetert de relatie tussen onderzoekers en agrariërs.

De meest genoemde tip voor het laten slagen van een participatief project was het op orde hebben van communicatie: persoonlijke aandacht, een studiegroep, een goede website, en regelmatige terugkoppeling met data die openbaar is. Op de vraag wat agrariërs terug zouden moeten krijgen voor het meten werd handelingsperspectief veel genoemd: door zelf te meten krijgen agrariërs inzicht in wat ze zelf kunnen doen om de waterkwaliteit te verbeteren. Ook levert het volgens de deelnemers aan het webinar waardering op en wederzijds vertrouwen. 

We kijken terug op een interessant en inspirerend webinar! Mocht je het webinar terug willen kijken dan kan dat hier.  Link naar het volledige verslag en de uitkomsten van de mentimeter.

04-05-2021 WEBINAR Boerenwijsheid, waterkwaliteit meten met agrariërs

Op 27 mei van 13:00 - 14:30 zal het webinar Boerenwijsheid, waterkwaliteit meten met agrariërs plaats vinden.  Dit webinar staat in het teken van participatieve metingen, waarbij agrariërs zelf metingen uitvoeren van de waterkwaliteit op het bedrijf. Gezamenlijk meten kan de betrokkenheid vergroten en kan zowel beleidsmakers als de agrariërs zelf inzicht geven hoe de waterkwaliteit verbeterd kan worden. In deze middag worden drie projecten als voorbeeld gepresenteerd.

  • Acacia Water Acacia Water vertelt over het project "Boeren meten Water" waarin met succes onder andere verzilting van oppervlakte- en grondwater wordt gemeten.
  • Earthwatch deelt ervaringen uit hun wereldwijde Freshwater Watch project en laat zien hoe agrariërs in het VK en Ierland dit project gebruiken om gezamenlijk de waterkwaliteit te verbeteren.
  • RIVMRijksinstituut voor volksgezondheid en milieu presenteert de combinatie van sensoren en nitraatmetingen door veehouders.

In een plenaire discussie zoeken we de sleutel tot succesvol samen waterkwaliteit meten. Wat levert het op in de praktijk, en kan beleid deels gebaseerd worden op eigen metingen van de agrariërs? Welke stappen moeten daarvoor nog genomen worden?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met lmm@rivm.nl of bekijk de flyer.

 

24-09-2020 WaterSNIP Meetcampagne Nitraatsensoren gaat van start !

Begin oktober start een gezamenlijke meetcampagne. Hierin worden verschillende nitraatsensoren getest op het meetstation van Rijkswaterstaat in de Maas bij Eijsden. RIVM heeft het initiatief hiervoor genomen in het kader van het WaterSNIP programma. Binnen WaterSNIP wordt gezocht naar een methode om met sensoren de effecten van het mestbeleid op de waterkwaliteit te meten. Nitraat is een belangrijke parameter waarmee de uitspoeling van meststoffen gemeten kan worden.

In deze meetcampagne worden de verschillende technieken en sensoren onderzocht. Als referentie worden ook watermonsters in het lab geanalyseerd. We vergelijken de sensoren met elkaar en met de labresultaten. Hierdoor krijgen we inzicht in de kwaliteit en toepasbaarheid van de verschillende methodes om online nitraat te meten. Door gezamenlijk de proef uit te voeren leren we van elkaar en komen we dichterbij een uniforme kant-en-klare gebruiksmethode.

Een meetstation van rijkswaterstaat

Meetstation van Rijkswaterstaat

De meetcampagne is een samenwerking tussen de volgende partijen: Aquon, Deltares, Eijkelkamp,  Endress+Hauser, Hach, Microlan, Observator Instruments, IMEC OnePlanet, Ott HydroMet, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Rijkswaterstaat, Technolution en Qsenz.

Wil je meer weten over het WaterSNIP-project? Kijk dan op: www.rivm.nl/watersnip 

08-06-2020 Webinar Deelnemersgroep WaterSNIP: "Nitraat meten met sensoren"

We willen graag de themabijeenkomst “Nitraat meten met sensoren” die we gepland hadden voor 9 april omvormen naar een webinar op maandag 8 juni van 13:00 - 14:30 uur. 

De bijeenkomst vindt plaats via GoToWebinar en tzt sturen we een link hiervoor en een agenda. Het thema blijft hetzelfde met ook dezelfde presentaties als oorspronkelijk gepland. We houden het iets korter en proberen het interactief te maken (hierover ook later meer). De borrel en de RIVM-excursie houden jullie te goed voor een volgende keer!

Het inhoudelijke gedeelte van de bijeenkomst bestaat uit drie delen:

  • We hebben drie sprekers uitgenodigd om een pitch te houden over beschikbare technieken om automatisch nitraat te meten: de UV ultraviolet (ultraviolet)-methode, de Ion Selectieve elektrode en de auto-analyser.
  • We koppelen het gebruik van nitraatsensoren aan het werkdocument “Uniformeren Sensoren Waterkwaliteit” dat we hebben opgesteld na de vorige bijeenkomst. We presenteren de hoofdpunten hierin en maken afspraken voor het vervolg.
  • We gaan een plan uitwerken voor een gemeenschappelijke meetcampagne met nitraatsensoren op het meetponton van Rijkswaterstaat.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met lmm@rivm.nl

19-05-2020 Artikel over Sorbicellen in het LMM Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid (Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) nieuws van april

In de recent verschenen nieuwsbrief van het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid staat een artikel over Sorbicellen: een passieve methode om de gemiddelde waterkwaliteit te bepalen. Lees het artikel hier. 

20-04-2020 Nieuwsbericht: Sensor brengt waterkwaliteit nauwkeuriger in beeld

Op de website van het project Koeien & Kansen staat een nieuwsbericht over het meten van de waterkwaliteit met sensoren. Lees het nieuwsbericht hier. 

26-11-2019 Deelnemersbijeenkomst: meten met sensoren

Op 26 november vond in Utrecht de WaterSNIP Deelnemersgroep themabijeenkomst plaats. In deze bijeenkomst hebben we de mogelijkheden verkend om een uniforme werkwijze voor meten met sensoren in te voeren. Het maken van afspraken draagt bij aan de kwaliteit van de metingen en lijkt onmisbaar indien de metingen aan elkaar gerelateerd gaan worden.  Lees meer in het volledig verslag.

20-11-2019 Aankondiging Deelnemersbijeenkomst: Werksessie Meetprotocol Watersensoren

Komende dinsdagmiddag 26 november WaterSNIP bijeenkomst in Utrecht. We gaan in een werkbijeenkomst een aanzet maken voor een meetprotocol waterkwaliteitsensoren. Waar hou je allemaal rekening mee bij de installatie, schoonmaken, ijken en data uniformiteit? Heb je zin om mee te denken? Link naar LinkedIn

17-10-2019 Deelname aan de innovatiemiddag monitoring waterkwaliteit 

We hebben deelgenomen aan de innovatiemiddag monitoring waterkwaliteit in Wageningen op 17 oktober. Hieraan deden 6 instituten actief mee en er waren ruim 100 deelnemers. Samen met Deltares organiseerden we vier keer de sessie “Harmonisatie van metingen met sensoren”. In deze sessie lieten we zien wat de kracht is van continu meten, wat de mogelijkheden nu al zijn en probeerden we een aanzet te maken naar afspraken hoe te meten. We probeerden zoveel mogelijk informatie te verzamelen bij de deelnemers door te vragen naar zaken die zeker in een meetprotocol moeten komen. In november organiseren we een eigen WaterSNIP sessie en hier proberen we de alles wat we opgehaald hebben te combineren tot een concept meetprotocol. Spannend hoe ver we hiermee gaan komen.

17-09-2019 Nieuwe huisstijl!

We hebben besloten om de huisstijl aan te passen, dit om de herkenbaarheid te vergroten. Zie hieronder het resultaat:

hemelblauwe voorkant power point presentatie met afbeelding van de watersnip vogel

 

 

 

 

16-04-2019 Deelnemersbijeenkomst: Voorbeelden uit de praktijk 

Donderdag 16 april was de derde themabijeenkomst voor de Deelnemersgroep van WaterSNIP. Het thema van deze bijeenkomst was “voorbeelden uit de huidige praktijk”. In de vorige bijeenkomsten hebben we ons op de toekomst gericht met oppervlaktewater (fosfaat sensor) en grondwater (ruimtelijke methodes). Aangezien het delen van kennis een belangrijk doel is voor de groep, hebben we deze keer ervaringen gedeeld met continu metingen die nu al plaatsvinden. De pitches werden verzorgd door het Hoogheemraadschap van Delfland en Waterschap de Dommel. Daarnaast presenteerde Rijkswaterstaat de resultaten van een onderzoek naar de behoefte aan online meten van de waterkwaliteit. Dit sloot aan bij de mini-enquête die we onder de deelnemers voor de bijeenkomst hadden verspreid. Link naar het volledige verslag. 

24-01-2019 Deelnemersbijeenkomst: Ruimtelijke sensoren 

24 januari hebben we een bijeenkomst georganiseerd van de WaterSNIP Deelnemersgroep. Deze is opgericht om kennis te delen en samen de nieuwe meetmethode met sensoren te ontwikkelen. De bijeenkomst stond in het teken van ruimtelijke sensoren. Dit thema werd vanuit drie gezichtspunten besproken in drie presentaties: Satellieten door National Space Office, Geofysica door Deltares en Precisielandbouw door de WUR Wageningen University & Research (Wageningen University & Research).  Wat betreft kennisdelen was deze bijeenkomst geslaagd, wat betreft samen meten zullen we stappen moeten zetten om meer response uit de groep te verkrijgen en het samen meten een impuls te geven. Link naar het volledige verslag.

13-11-2018 Deelnemersbijeenkomst: Fosfaatsensor onder de loep

De deelnemersgroep WaterSNIP is opgericht om in gezamenlijkheid met verschillende
partijen (meetnetbeheerders, onderzoek en beleid) een nieuwe meetmethode te
ontwikkelen waarmee effectievere monitoring van de waterkwaliteit mogelijk is door de
inzet van innovatieve technologie. De bijeenkomsten worden georganiseerd rond een
inhoudelijk thema. Dit was, na het startoverleg van eind mei, het eerste overleg. Het
thema van deze bijeenkomst was fosfaatsensoren.
Bij deze eerste bijeenkomst waren 16 deelnemers, een mooie dwarsdoorsnede van beleid
en onderzoek binnen de monitoring van de waterkwaliteit in Nederland. Ten opzichte van
de startbijeenkomst waren er een aantal nieuwe deelnemers maar ook een paar
afmeldingen. Link naar het volledige verslag.