Ziekenhuizen vinden het lastig om de voorgeschreven werkwijze voor een vergelijking van dosis met een Diagnostisch Referentie Niveau (DRN (Diagnostische Referentieniveaus)) uit te voeren. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM in samenwerking met Hogeschool Inholland.
In 2014 is een toetsing aan DRNs uitgevoerd in acht Nederlandse
ziekenhuizen. Met medewerking van de ziekenhuizen hebben studenten
Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT) van
Hogeschool Inholland dosismetingen verricht en die conform het
voorschrift met de DRNs vergeleken.
Resultaten
Zeven ziekenhuizen waren bereid de resultaten van de metingen
anoniem te delen. In tabel 1 staat een overzicht van de DRNs
waaraan getoetst is. Zo zijn in alle ziekenhuizen doses bepaald
voor longfoto’s bij volwassenen (X-thorax PA) en in een enkel
ziekenhuis is dat ook gelukt voor kinderen (X-thorax PA Neonaat).
|
Ziekenhuizen
|
X-thorax PA
|
X-bekken AP (Anterior Posterior)
|
CT abdomen
|
CTA
|
CTPA (CT Pulmonary Angiogram) Longembolie
|
Diagnostische coronaire angiografie
|
X-thorax PA Neonaat
|
Mammo- grafie
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
A
|
4
|
3 |
2
|
|
1
|
|
|
|
|
B |
1
|
1
|
1
|
2
|
1
|
|
|
|
|
C |
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
1
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
E |
2
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
F |
2 |
1
|
1
|
|
1
|
1
|
|
|
|
G |
2 |
2
|
2 |
1
|
1 |
|
|
1
|
|
Totaal
|
13
|
8
|
6
|
3
|
4
|
1
|
1
|
1
|
Tabel 1: Getoetste DRNs. Let op: in sommige ziekenhuizen zijn enkele verrichtingen op meerdere toestellen aan de DRN (Diagnostische Referentieniveaus) getoetst.
Figuur 1 geeft een overzicht van de geïnterpoleerde DOP (Dosis Oppervlakte Product)-waarden (voor een volwassene van 77 kg (kilogram)) voor de X-thorax PA verrichtingen. Het DRN is in dit geval 12 µGy·m2 en de streefwaarde is 6 µGy·m2. In alle gevallen wordt het DRN gehaald en in vrijwel alle gevallen ook de streefwaarde.
Figuur 1: DOP-waarden voor X-thorax PA, geïnterpoleerd voor
een patiënt van 77 kg, in de zeven deelnemende ziekenhuizen en
indien er sprake van is een weergave van de verschillende
apparatuur. Het DRN is 12 µGy·m2 en de streefwaarde is 6
µGy·m2.
Voor X-bekken AP zijn de geïnterpoleerde doses weergegeven in
figuur 2. Het DRN is voor deze verrichting 300 µGy·m2 en
de streefwaarde is 150 µGy·m2. Alle ziekenhuizen die
deze verrichting hebben laten toetsen, blijven onder deze waarden.
Figuur 2: DOP-waarden voor X-bekken AP, geïnterpoleerd voor een patiënt van 77 kg, in de zeven deelnemende ziekenhuizen en indien er sprak van is een weergave van de verschillende apparatuur. Het DRN is 300 µGy·m2 en de streefwaarde is 150 µGy·m2.
Voor de andere verrichtingen staan de resultaten samengevat in onderstaande tabellen.
|
Ziekenhuis
|
DOP (SE) in µGy·m² |
|---|---|
|
E
|
0,81 (0,32) |
Tabel 2: Gemiddelde DOP-waarde voor X-thorax PA Neonaat. Het
DRN 1,5 µGy·m2 is en de streefwaarde is 0,75
µGy·m2.
|
Ziekenhuis
|
PMMA (paramethoxymethamfetamine) (cm)
|
GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) (mGy (milligray)) |
DRN (mGy) |
Streefwaarde (mGy) |
|---|---|---|---|---|
|
G
|
3
|
0,85
|
1,5
|
1,0
|
Tabel 3: Gemiddelde Glandulaire Dosis (GGD) voor
verschillende dikten PMMA met bijbehorende DRNs en streefwaarden.
|
Ziekenhuis
|
DOP in µGy·m² |
|---|---|
|
F
|
2976 |
Tabel 4: Mediane DOP-waarde voor diagnostische coronaire
angiografie. Het DRN is 8000 µGy·m2 en de streefwaarde
is 3000 µGy·m2.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
A
|
560 (50), R2=0,29
|
557 (9%), R2=0,28
|
|
B
|
401 (135), R2=0,40 |
374 (39%), R2=0,34 |
|
F
|
309 (103), R2=0,69 |
282 (29%), R2=0,73 |
|
G
|
400 (147), R2=0,70
|
375 (21%), R2=0,82
|
Tabel 5: Geïnterpoleerde DLP waarden voor CT abdomen in vier
ziekenhuizen. Het DRN is 700 mGy·cm en de streefwaarde is 400
mGy·cm.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
F
|
6,6 (3,3), R2=0,34
|
6,0 (39%), R2=0,52 |
|
G
|
7,9 (2,9), R2=0,63
|
7,5 (24%), R2=0,73
|
Tabel 6: Geïnterpoleerde CTDI waarden voor CT abdomen in
twee ziekenhuizen. Het DRN is 15 mGy en de streefwaarde is 8
mGy.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
A |
339 (73), R2=0,76 |
319 (19%), R2=0,78
|
|
B
|
279 (75), R2=0,47 |
263 (29%), R2=0,48
|
|
F
|
193 (30), R2=0,79
|
183 (15%), R2=0,80
|
|
G
|
203 (78), R2=0,002
|
188 (51%), R2=0,002
|
Tabel 7: Geïnterpoleerde DLP waarden voor CTPA thorax in
vier ziekenhuizen. Het DRN is 350 mGy·cm en de streefwaarde is 200
mGy·cm.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
F
|
5,27 (1,11), R2=0,74
|
4,81 (1,41), R2=0,51
|
| G
|
6,14 (2,59), R2=0,001
|
5,59 (55%), R2=0,0007
|
Tabel 8: Geïnterpoleerde CTDI waarden voor CTPA thorax in
twee ziekenhuizen. Het DRN is 10 mGy en de streefwaarde is 6
mGy.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
B
|
186 (251), R2=0,05 (*)
|
162 (84%), R2=0,16 (*)
|
|
G
|
115 (83), R2=0,35
|
99 (66%), R2=0,40 |
Tabel 9: Geïnterpoleerde DLP waarden voor CT coronaire
angiografie in twee ziekenhuizen. Het DRN is 1000 mGy·cm en de
streefwaarde is 300 mGy·cm.
|
Ziekenhuis
|
Lineaire interpolatie
|
Exponentiele interpolatie
|
|---|---|---|
|
G
|
7,88 (5,12), R2=0,37
|
6,81 (55%), R2=0,47
|
Tabel 10: Geïnterpoleerde CTDI waarde voor CT coronaire
angiografie in één ziekenhuis. Het DRN is 80 mGy en de streefwaarde
is 25 mGy.
Conclusies
De geïnterpoleerde doses van de röntgenopnamen zijn in alle
gevallen onder het DRN en in de meeste gevallen ook onder de
streefwaarde. Voor CT-abdomen, CTPA-thorax en CT coronaire
angiografie zijn de geïnterpoleerde DLP- en CTDI-waarden onder het
DRN, sommige zijn hoger dan de streefwaarde. De DOP-waarden van
X-thorax neonaat en diagnostische coronaire angiografie zijn lager
dan het DRN.
Dankwoord
Onze dank gaat uit naar de deelnemende ziekenhuizen die geheel
vrijwillig hun medewerking aan deze pilot hebben verleend en de
studenten die de metingen hebben verricht.