Dit onderwerp gaat over de stralingsdosis die patiënten in Nederland ontvangen bij medische handelingen en was voorheen bekend als het Informatiesysteem Medische Stralingstoepassingen (IMS (Informatiesysteem Medische Stralingstoepassingen)). De doelgroep voor de hier gepresenteerde informatie zijn o.a. professionals in de gezondheidszorg. De data worden bijgehouden in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Gegevens 2018
Vanaf 6 februari 2018 is het Besluit stralingsbescherming (Bs (Besluit stralingsbescherming)) vervangen door het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs (Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming)). Hierdoor geldt de verplichting om de stralingsdoses in de gegevensanalyse op basis van ICRP (International Commission on Radiological Protection)-103 vast te stellen. Voorheen waren de dosisgegevens gebaseerd op ICRP-60 (zie ook Maat voor de stralingsbelasting). Vanaf het verslagjaar 2016 is ICRP-103 leidend om de effectieve doses te bepalen.
Op dit moment verzamelen wij nieuwe gegevens over de hoeveelheid straling die gemiddeld gebruikt wordt bij radiologische onderzoeken in Nederlandse zorginstellingen. Eind 2022 publiceren wij met terugwerkende kracht data over de blootstelling aan straling van de bevolking door radiologische onderzoeken voor het jaar 2019 en 2020 , zie ook webpagina “Blootstelling aan straling in de gezondheidszorg”. Voor het jaar 2019 publiceert het RIVM wel nieuwe data over het aantal uitgevoerde onderzoeken.
Op basis van gegevens over de dosis per verrichting uit 2002 en 2011 en de frequenties in 2018, was de stralingsbelasting door medische diagnostiek in 2018 gemiddeld 1,2 mSv (millisievert) per inwoner. De effectieve dosis per inwoner bleef tot 2017 ieder jaar stijgen. In 2018 is de effectieve dosis per inwoner gelijk gebleven ten opzichte van 2017. De belangrijkste bijdrage in de dosis per inwoner is CT-onderzoek met 0,79 mSv. Het aantal CT onderzoeken blijft stijgen sinds 2002, voornamelijk in algemene ziekenhuizen. Hierbij geven CT-buik-onderzoeken de grootste bijdrage aan de dosis. Intramurale röntgenonderzoeken en nucleair geneeskundige onderzoeken hebben een bijdrage van respectievelijk 0,36 en 0,10 mSv. Binnen de röntgenonderzoeken leveren angiografie-onderzoeken de grootste dosis en binnen de nucleaire geneeskunde onderzoeken van het hart.
Leeswijzer
Onder trends en stand van zaken vindt u gegevens over de jaarlijks in Nederland uitgevoerde aantallen radiologische en nucleair geneeskundige verrichtingen en de doses die daar bij horen. Van de therapeutische verrichtingen worden alleen de aantallen gepresenteerd. De gegevens worden minimaal eenmaal per jaar geactualiseerd.
Onder stralingsbescherming patiënten worden actuele onderwerpen belicht die te maken hebben met ALARA (As Low As Reasonably Achievable), optimalisatie en rechtvaardiging met betrekking tot de dosis die patiënten ontvangen. Op dit moment staat het onderwerp Diagnostische Referentieniveaus (DRN (Diagnostische Referentieniveaus)'s) in de schijnwerpers. Ook vindt u hier een lijst met rapporten die het RIVM over dit onderwerp heeft gepubliceerd in opdracht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o.
Onder Maat voor de stralingsbelasting staat een uitleg over stralingsdosis en hoe deze bepaald wordt.
Andere informatiebronnen
- De Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR)
- Radiation Protection of Patients
- International Society of Radiographers & Radiological Technologists (ISRRT)
- European society for Therapeutic Radiology and Oncology (ESTRO)
- International Organization for Medical Physics (IOMP)
- European Society of Radiology (ESR)
- European Association of Nuclear Medicine (EANM)
- Internation Radiation Protection Association (IRPA)
- International Commission on Radiological Protection (ICRP)
- ZonMw
- Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde (NVNG)
- Gezondheidsraad
- Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT)
- Landelijk Referentiecentrum voor Bevolkingsonderzoek op Borstkanker (LRCB)
- Nederlandse Commissie voor Stralingsdosimetrie (NCS)
- Nederlandse Vereniging voor Stralingshygiëne (NVS)
- Nederlandse Vereniging van Klinisch Fysisch Medewerkers (NVKFM)
- Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF)
- Nederlandse Vereniging voor Medische Beeldvorming en Radiotherapie (NVMBR)
- Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie (NVRO)