Programma Legionella nascholingsdag 7 november 2023

Toelichting bij programma legionella nascholingsdag 7 november 2023

Ochtend

Plenair: staat van legionellose; statistieken en (nieuwe) bronnen

Sjoerd Euser (BEL) en Daphne Reukers (RIVM-EPI Centrum Epidemiologie en Surveillance van infectieziekten (Centrum Epidemiologie en Surveillance van infectieziekten)) bespreken de ontvangen legionellosemeldingen van 2012 tot en met 2022. Wat zijn de veranderingen in de tijd? Welke bronnen hebben legionellose veroorzaakt? Zitten daar nieuwe bronnen bij? Welke uitbraken waren er en hoe vaak kan een match worden gemaakt? Welke omgevingsfactoren hebben invloed op het aantal meldingen? En waar zitten de kennishiaten?

Plenair: herziening LCI Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)-richtlijn legionellose

De LCI-richtlijn Legionellose is verouderd en wordt in samenwerking met de legionelladeskundigen van het RIVM herzien door Marre van den Brand; sinds dit jaar richtlijnauteur bij de LCI. Marre geeft een overzicht van de belangrijkste verandering van de conceptrichtlijn en bespreekt ook de tijdsplanning van de verdere herziening.

Plenair: de combiketelcasus

Het zal niemand ontgaan zijn: in de eerste helft van 2023 is een bepaald merk combiketel gelinkt aan meerdere legionellosepatiënten. Daphne Reukers bespreekt hoe deze casus is begonnen, het epidemiologische onderzoek wat daarop volgde, de maatregelen die zijn genomen en welke lessen hieruit kunnen worden getrokken.

Workshops over bronopsporing

Na de pauze worden de deelnemers verdeeld in groepen en worden in meerdere zalen workshops gegeven over bronopsporing. Doel van de workshop is om kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen over bronopsporing en nieuwe inzichten te delen. De workshops worden begeleid door RIVM en BEL, waaronder Petra Brandsema, Marijke Boot en Helma Ruijs. Elke workshop begint met dezelfde vragen die worden besproken, waaronder:

• Hoe ga je om met een internationale melding van een cluster bij een accommodatie in jouw regio? Ter illustratie wordt een casus bij een Amsterdams hotel besproken.
• Hoe kan je een geografisch cluster herkennen en wat is je rol bij zo’n cluster? Ter illustratie wordt een cluster bij een afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI Afvalwaterzuiveringsinstallatie (Afvalwaterzuiveringsinstallatie)) besproken.
• Wat te doen als er een patiënt is bij een kleine sauna of een patiënt met als mogelijke bron een bubbelbad in de tuin van een vakantiehuis?
• Wat doe je als bij een mogelijke bronlocatie legionella is aangetoond?

Uiteraard is er ook ruimte voor andere vragen en voor discussie.

Plenair: terugkoppeling workshops

In de plenaire terugkoppeling worden de belangrijkste (discussie)punten van elke groep besproken. De bespreking kan mogelijk leiden tot nieuwe inzichten en tot aanpassing van bestaande protocollen.

Middag

Bespreking Casuïstiek

Na de lunch worden in 3 zalen casussen besproken, voornamelijk gericht op legionellapreventie. Elke deelnemer kan via het aanmeldformulier kiezen uit 1 van de 3 casussen. Bij te veel aanmeldingen kan het zijn dat je wordt ingedeeld bij een andere casusbespreking. Elke casus wordt door een GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-collega gepresenteerd en vervolgens wordt besproken hoe andere GGD’en deze casus zouden uitvoeren en waar de knelpunten zitten. Het gaat om de volgende casussen:

Legionellapreventie bij noodopvanglocaties

Door onder meer vluchtelingen uit Oekraïne moesten er in korte tijd noodopvanglocaties komen. Dit zijn locaties die niet vallen onder de verantwoordelijkheid van het COA Centraal Orgaan opvang asielzoekers (Centraal Orgaan opvang asielzoekers), maar onder verantwoordelijkheid van de gemeente. GGD’en adviseren of inspecteren op gebied van hygiëne en infectiepreventie. Het RIVM heeft meegewerkt aan een landelijke handreiking en een checklist. Dit zorgde voor meerdere vragen over legionellapreventie: is de tijdelijke noodopvang wel of niet prioritair? Wel of niet een beheersplan opstellen en uitvoeren? Wel of niet het drinkwater (vooraf) bemonsteren? Als start van de discussie vertelt Jet van den Heuvel van GGD Hart voor Brabant  welke adviezen zij hebben geven.

Legionellapreventie en bronopsporing bij schepen

Moet er legionellapreventie plaatsvinden bij zee- en rivierschepen, al dan niet varend onder de Nederlandse vlag? Wat is de rol van de GGD en wie is de handhaver als er een legionellosepatiënt wordt gemeld op een schip? Hoe zit het met schepen die (tijdelijk) voor bewoning of noodopvang aan de wal liggen? Tanja Hartog van GGD Kennemerland licht de vragen toe en probeert samen met u tot een antwoord te komen.

Draaiboek Melding van legionellabacteriën in water; hoe ver ga je als GGD met ontvangen meldingen?

In het draaiboek 'Melding van legionellabacteriën in water’ wordt besproken welke stappen genomen kunnen worden als bij een waterinstallatie legionellabacteriën worden gedetecteerd. De te volgen stappen verschillen per waterinstallatie omdat voor sommige waterinstallaties regelgeving en normen gelden en voor andere niet. Maar hoe ver ga je met deze meldingen als er zelden tot nooit een patiënt is te linken aan deze positieve waterinstallaties? Is het nodig om alle stappen te volgen? Heeft het meerwaarde om altijd na te gaan of er sprake is van een gezondheidsrisico? De discussie start met de visie van GGD Limburg-Noord.

Plenair: terugkoppeling bespreking casuïstiek

In de plenaire terugkoppeling worden de belangrijkste (discussie)punten van elke groep besproken. De bespreking kan mogelijk leiden tot nieuwe inzichten en tot aanpassing van bestaande  protocollen.

Plenair: verandering in de wet- en regelgeving voor legionellapreventie - wat betekent dit voor de GGD?

Wilfred Appelman van het Ministerie van IenW Infrastructuur en Waterstaat (Infrastructuur en Waterstaat) vertelt over de aanpassing van het Drinkwaterbesluit en de nieuwe wet- en regelgeving in de Omgevingswet en onderliggende besluiten. Wat zijn de gevolgen voor de legionellabestrijdings- en preventietaken van de GGD?      

Plenair: de Legionella-quiz, veel gestelde vragen en nieuwe inzichten

Onder leiding van Alvin Bartels (RIVM-LCI) worden nieuwe inzichten en veel gestelde vragen behandeld en vragen uit de zaal beantwoord. Vragen die voorbij komen zijn onder meer: is spoelen na de vakantie nuttig? Waarom zijn er maar weinig matches? Mag je chloor toevoegen aan het Nederlandse drinkwater? Wat zijn thermostatische mengkranen en waarom zijn ze risicovol? Wat moet ik doen als ik tijdens een evenement een tijdelijke (drink)waterinstallatie zie?