Video 4 vragen over risicocommunicatie

Aan het woord: Marion de Vries, Onderzoeker, Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding

MARION DE VRIES: In ons onderzoek zagen we dat hoe mensen een crisis beleven, maar ook de berichten die over zo'n crisis rondgaan bepalend kunnen zijn voor hoe een crisis zich verder ontwikkelt.

BEELDTEKST: Vier vragen over risicocommunicatie. Wat heb je onderzocht?

Ik heb in de afgelopen jaren gekeken hoe je beter kunt communiceren tijdens verschillende gezondheidscrises. Tijdens crises is het heel belangrijk voor mensen dat ze betrouwbare informatie krijgen. Bijvoorbeeld over de risico's. Maar ook over maatregelen, die we treffen tegen die risico's of die mensen zelf kunnen nemen. En om dat beter te kunnen doen, die informatie bieden hebben we gekeken hoe mensen zo'n crisis nou eigen beleven. Hoe ze denken over de risico's, maar ook over de maatregelen. En dat hebben we gedaan voor drie verschillende crisissituaties.En daarnaast hebben we ook gekeken hoe de media berichtten over deze risico's en over deze maatregelen. Want de media kunnen een hele bepalende factor zijn voor mensen. Omdat ze een grote bron van informatie zijn tijdens crises.

BEELDTEKST: Waarom is dit onderzoek belangrijk voor het RIVM?

Het RIVM is betrokken bij heel veel verschillende soorten crises. En dan ook zeker bij de communicatie naar mensen. We hebben een belangrijke rol in het communiceren over risico's, maar ook over maatregelen. En de crises die ik onderzocht had waren heel verschillend van aard. Zo hebben we gekeken naar de eerste drie maanden van de coronacrisis. Maar ook naar de stijging in meningokokkenziekte en de invoering van de vaccinatie voor tieners. En daarnaast ook nog naar de mogelijke risico's van rubbergranulaat op kunstgrasvelden en of dit mogelijk risico's met zich meebracht voor sporters. Met ons onderzoek kunnen we dus iets beter zeggen hoe we nou goed kunnen communiceren over risico's tijdens dit soort verschillende crises.

BEELDTEKST: Wat heb je ontdekt tijdens het onderzoek?

Hoe mensen een crisis beleven en hoe ze erop reageren kan best wel bepalend zijn voor hoe een crisis verloopt. Denk bijvoorbeeld aan het houden van anderhalve meter afstand, om de verspreiding van het coronavirus te beperken. En wij zagen ook dat die beleving van mensen en die reacties best wel kunnen veranderen gedurende een crisis. En dat kan aan de ene kant gebeuren wanneer de crisissituatie verandert, bijvoorbeeld de ernst van de situatie, maar ook wanneer er wat gebeurt in de berichtgeving. En de media zijn natuurlijk een belangrijke bron van die berichtgeving. Die kunnen daar dan ook een belangrijke rol in spelen.

BEELDTEKST: Wat kunnen we met jouw inzichten?

We hopen dat we nu nog wat beter weten hoe we kunnen communiceren tijdens crises. Over risico's, maar ook over maatregelen. We weten nu bijvoorbeeld dat we heel goed in de gaten moeten houden over tijd hoe de beleving van mensen verandert, hoe de reacties zijn op de crisis maar ook wat de berichtgeving is van andere informatiebronnen. Daarnaast weten we dat het belangrijk is dat communicatie-experts heel goed samenwerken. Met aan de ene kant natuurlijk de inhoudsdeskundigen, zoals infectieziekte-experts of toxicologen, maar ook met gedragsdeskundigen, mensen die verstand hebben van waarom mensen bepaald gedrag vertonen tijdens een crisis.

BEELDTEKST: Meer informatie op www.rivm.nl