Brucellose is een ziekte die in Nederland maar weinig voorkomt. Elk jaar krijgen de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en het RIVM 4 tot 5 meldingen van personen met brucellose, die de infectie in het buitenland opliepen. Verschillende soorten Brucella-bacteriën kunnen brucellose veroorzaken. Patiënten krijgen deze bacterie meestal in het buitenland door het eten of drinken van rauwmelkse zuivelproducten, zoals zachte kazen.
Brucella-bacteriën kunnen wereldwijd voorkomen. De bacterie komt echter zelden voor in Noord- en West-Europa, Noord-Amerika en Australië.
Verschillende Brucella-bacteriën kunnen brucellose bij mensen veroorzaken:
- Brucella abortus veroorzaakt brucellose bij herkauwers, zoals geiten, schapen of runderen. De ziekte komt vooral bij runderen voor, maar komt sinds 1997 niet meer in Nederland voor. In de melkproducten van deze dieren kan de bacteriën voorkomen. Door melk te verwarmen (pasteuriseren) kunnen de bacteriën gedood worden.
- Brucella melitensis komt in het buitenland voor bij schapen en geiten. Mensen kunnen deze bacteriën krijgen door ongepasteuriseerde geiten- en schapenmelk/kaas te eten of drinken.
- Brucella suis komt vooral bij (wilde) varkens voor. Na 1973 is B. suis bij varkens in Nederland niet meer voorgekomen.
- Brucella canis komt voor bij honden. De kans dat een hond de Brucella-canis-bacterie naar een mens overbrengt is erg klein. In geboortemateriaal, zoals vruchtwater of een foetus, van een besmette hond kan de bacterie zitten. Ook in urine of speeksel van honden kunnen Brucella-canis-bacteriën voorkomen. Brucella canis kwam tot 2016 in Nederland niet voor, maar is sindsdien enkele keren bij ingevoerde honden uit Oost-Europa gevonden. In Nederland is een besmetting bij de mens met deze bacterie eenmalig vastgesteld in 2021.
Brucella abortus en brucella melitensis kunnen ernstige ziekte bij de mens veroorzaken. Iemand Brucella canis heeft veel mildere verschijnselen dan de andere Brucella-soorten.
Wat zijn de symptomen van Brucellose?
De ziekte kan plotseling beginnen, maar begint meestal met milde klachten die langzaam erger worden. Meestal krijgt de patiënt lichte koorts die soms verdwijnt en weer terugkomt. Vaak komen daar klachten bij zoals hoofdpijn, vermoeidheid, lusteloosheid, zweten en gewrichtsklachten. Als de ziekte niet op tijd ontdekt wordt, kan de ziekte chronisch worden. Soms kan de bacterie een ontsteking veroorzaken van gewrichten, zaadballen, blaas, nier, long, hartkleppen of hersenvliezen. Deze ontstekingen komen vooral voor bij een infectie met Brucella melitensis of Brucella abortus. Brucellose bij de mens is met antibiotica goed te behandelen.
Ik heb contact gehad met een hond met Brucella canis, wat moet ik doen?
De kans dat u brucellose krijgt door een met Brucella canis besmette hond is heel klein. Wereldwijd zijn nog maar weinig ziektegevallen beschreven in landen waar deze ziekte voorkomt bij honden. In Nederland kwam Brucella canis tot 2016 nooit voor. Belangrijk is dat u voor een goede handhygiëne zorgt. Kijk voor meer informatie en tips op www.rivm.nl/handenwassen.
Voorkom contact met geboortemateriaal of lichaamsvloeistoffen, zoals urine of speeksel van een hond met aangetoonde Brucella canis. Heeft u toch contact gehad met deze materialen, neem dan contact op met uw (huis)arts als u last krijgt van aanhoudende koorts met klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, lusteloosheid, zweten of gewrichtsklachten.
Heeft u nog vragen over brucellose? Dan kunt u contact opnemen met de afdeling infectieziektebestrijding van de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) in uw regio.
