Aanpak

Bewegen loopt als een rode draad door het welzijnsprogramma. Het gaat hier over bewegen in de breedste zin van het woord; mensen worden gestimuleerd om te bewegen, passend bij wat ze nog kunnen. Natuurlijk hebben medewerkers hierin een belangrijke rol, maar ook de fysieke omgeving stimuleert de klanten van de Posten om te bewegen.

• Er is een uitleenservice van waaruit zorgtechnologie geleend kan worden, o.a. elektrisch ondersteunde duofietsen, de belevingstafel, de gewone duofiets en een digifiets waarop klanten virtueel door Enschede kunnen fietsen.
• Er is een fysieke beweegkast aanwezig waarin de bewegingsagogen beweegmateriaal (bijv. ballen, parachute etc.) toegankelijk maken voor medewerkers van de Posten. Deze kunnen gebruikt worden om klanten te stimuleren om te bewegen.
• Er zijn verschillende andere attributen binnen, zoals een Wii en een interactieve kat die begint te spinnen als je hem aait.
• In de Generatietuin, de binnentuin van de Posten, zijn houten attributen die aanzetten tot bewegen: een boter-kaas-en-eieren spel en een grote houten xylofoon. 
• In de tuin wordt de verbinding gezocht tussen jong en oud en natuur en bewegen. Er zijn pluktuinen op rolstoel en op stahoogte, wandelpaden, volières een insectenhotel, geiten en kippen.
• Er is een interactieve geluidsboog voor gezamenlijke en individuele beweging met muziekjes en spellen, bijvoorbeeld een soort stoelendans.
• Er is een oefentuin met beweegtoestellen, zoals loopbruggetjes en een balansbord.

Met deze onderdelen werkt de Posten aan welzijn voor haar klanten met als uitgangspunt: “Een onsje Welzijn scheelt een kilo zorg”.

Doel en doelgroep

De Posten biedt haar klanten optimale bewegingsvrijheid waarbij de Posten de randvoorwaarden schept om aan de beweegnorm te voldoen en tevens de clientveiligheid waarborgt. De speerpunten die centraal staan zijn:

1.  Voldoen aan de landelijke beweegnorm voor bewoners in een instelling;
2. Het vervullen van een centrale rol in de wijk t.a.v. het aanbieden van mogelijkheden om te bewegen;
3. Bieden van optimale bewegingsvrijheid voor klanten waarbij de klantveiligheid is geborgd;
4. Aanbieden van valpreventie via de valpoli.

Doelgroep

De aanpassingen in de fysieke omgeving zijn gericht op het stimuleren van beweging bij klanten.

Werking

Literatuuronderzoek

• Een groene omgeving (zoals tuin, dakterras, bos) in een verpleeghuis voor mensen met dementie kan de mentale gezondheid van de inwoners bevorderen. Daarbij gaat het om een vermindering van agitatie, een positievere stemming en een verbeterde kwaliteit van leven (1).
• Bewegen bevordert het welzijn van klanten op meerdere niveaus (2):
  • Prikkelen van zintuigen
  • Activeren van de hersenen
  • Ontspanning, plezier en sociale ontmoeting
• Bewegen (2):
  • verbindt: door deelname aan activiteiten vermindert de kans op sociaal isolement;
  • bevordert zelfredzaamheid;
  • heeft een positieve invloed op gedrag en cognitie;
  • vermindert het risico op valincidenten.
• Regelmatige lichamelijke activiteit kan de gevolgen van het verouderingsproces vertragen en de kwaliteit van leven verhogen (3).
• Bewegen heeft een positieve invloed op het dag- en nachtritme; mensen slapen beter en ontwaken uitgerust. Hierdoor hebben ze meer energie en blijft men geestelijk actief (3).
• Een beleeftuin heeft een positief effect op de kwaliteit van leven van mensen met dementie (2, 4).

Overzicht literatuur

1. Wat Werkt Dossier Natuur 
2. Van den Boer & Vriens (2014)
3. Vilans & Kenniscentrum sport (2016) 
4. Zorg voor Beter Dossier

Eigen onderzoek

Er is geen eigen onderzoek gedaan naar het effect van de verschillende aanpassingen in de fysieke omgeving van klanten op hun gezondheid of welzijn. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan door studenten om te onderzoeken op welke manier bewegen meer op de agenda kan staan op de Psychogeriatrische (PG) afdelingen van de Posten. De randvoorwaarden die uit dit onderzoek komen worden hieronder besproken.

De Posten maakte deel uit van een onderzoek naar het gebruik en effect van een interactieve geluidsboog. Hieruit blijkt o.a. dat:

• De interactieve geluidsboog kan een bijdrage leveren t.a.v. fysieke activiteit en sociale activiteit.
• Klanten maken niet snel uit zichzelf, zonder begeleiding, gebruik van de geluidsboog. Wanneer er eenmaal gebruik van wordt gemaakt zijn de ervaringen veelal positief.

Aansluiting met andere Green Deal doelen

• Door het bundelen van beweegattributen in één beweegkast hoeft niet elke afdeling eigen attributen aan te schaffen. Dit sluit aan met de pijler minder CO2 carbon dioxide (carbon dioxide)-uitstoot.
• Als iemand zich goed voelt zal hij minder of andere medicijnen gebruiken. De verwachting is dan dat er ook minder medicijnresten in afvalwater terechtkomen.

Aandachtspunten uitvoering programma

Randvoorwaarden

• Gespecialiseerde medewerkers  (beweegagogen) moeten samenwerken met het behandelteam en zorgmedewerkers
• Intrinsieke motivatie van (zorg)medewerkers om bewegen constant te stimuleren.
• Commitment van het managementteam en structureel budget voor beweegbeleid.

Succesfactoren

• Het plezier en positieve effecten van het bewegen wordt gedeeld met klanten, mantelzorgers en collega’s.
• Out of the box denken zorgt voor nieuwe ideeën.

Leerpunten

• Mensen verbaal benaderen en stimuleren om bewegen in te zetten werkt beter dan via mail, posters of links.
• Niet elke aanpassing in de fysieke omgeving wordt makkelijk zelfstandig gebruikt door de klanten. Hier is soms ondersteuning voor nodig vanuit mantelzorgers of medewerkers. 

Meer informatie

• Artikel in magazine de Posten(PDF)
• Website de Posten

Meer informatie is op te vragen via e-mail bij Sandra Stockentree, coördinator bewegen.