De Schijf van Vijf is een hulpmiddel om gezond te eten. Bijna driekwart van de voeding van Nederlanders bestaat uit ‘basisvoedingsmiddelen’ van de Schijf van Vijf, zoals groente en fruit, aardappelen, brood, rijst en pasta, zuivel, vlees en vis, vetten en oliën, en water. Een kwart van de voeding bestaat uit producten die niet tot de Schijf van Vijf behoren. Dit is meer dan wordt aanbevolen. Ook kiezen Nederlanders binnen productgroepen veelal de minder gezonde producten, zoals witte rijst in plaats van zilvervliesrijst of harde margarine in plaats van olie. Bij kinderen en bij personen met een laag sociaaleconomische status is dat nog meer het geval.

De Schijf van Vijf is gebaseerd op de Richtlijnen voedselkeuze van het Voedingscentrum. Een eetpatroon dat meer overeenkomt met deze richtlijnen, kan zorgen voor een gezonder voedingspatroon met onder andere meer onverzadigde vetzuren en voedingsvezels en minder suiker en zout. Een gezond voedingspatroon draagt bij aan het voorkomen van chronische ziekten en overgewicht.

Binnen de productgroepen, zowel uit de Schijf van Vijf als daarbuiten, wordt een onderscheid gemaakt tussen de gezondere producten en de minder gezonde. De mate waarin mensen voor gezondere producten kiezen, verschilt per productgroep. Van de groep aardappelen, pasta en rijst kiest bijvoorbeeld 49 procent voor de gezondere variant, van hartige snacks is dat slechts 3 procent. Kinderen consumeren meer zoete en hartige snacks, niet-alcoholische dranken (zoals vruchten- en frisdrank) en broodbeleg (zoals jam, hagelslag en pindakaas). Mensen met een hoge sociaaleconomische status kiezen vaker voor de gezondere producten. Zij eten meer groente, fruit en vis en drinken meer water, koffie en thee. Maar zij drinken ook meer alcoholische dranken.

Dit onderzoek is uitgevoerd met gegevens uit de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling van 2007-2010 en het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO 2011). De gegevens zijn onderdeel van het nationale voedingspeilingsysteem en dragen bij aan de ontwikkeling van beleid voor gezonde voeding en veilig voedsel, productinnovatie, voorlichting en voedingsonderzoek.